Rada Miejska w Działoszynie uchwaliła zasady udzielania stypendium motywacyjnego dla uczniów szkół z terenu miasta i gminy. Stypendium przysługiwało od ukończenia 4. klasy szkoły podstawowej i było wypłacane jednorazowo w kwocie od 300 do 1500 zł. Prokurator rejonowy w Sieradzu zaskarżył uchwałę do sądu administracyjnego, wskazując na przekroczenie przez radę granicy upoważnienia z art. 90t ustawy o systemie oświaty. Zdaniem prokuratora rada uchwaliła zasady programu stypendialnego, choć w gminie nie obowiązywał jeszcze program wyrównywania szans edukacyjnych oraz wspierania edukacji uzdolnionych uczniów.

 

Aplikanci prokuratorscy mogą mieć wyższe stypendia>>

 

Brak podstawy prawnej i dyskryminacja

Ponadto uchwała dyskryminowała uczniów młodszych klas, pozbawiając ich prawa do stypendium. Niezgodnie z prawem wprowadzała też wymóg łączenia osiągnięć w olimpiadach, konkursach i zawodach sportowych z promowaniem miasta i gminy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi stwierdził nieważność uchwały. Jako podstawową wadę aktu wskazał naruszenie przez radę kolejności przyjmowania uchwał. Ustawodawca wymaga, by najpierw uchwalić lokalne i regionalne programy wyrównywania szans edukacyjnych dzieci i młodzieży, a dopiero później przepisy wprowadzające programy stypendialne (art. 90t ust. 1 lub ust. 2 ustawy o systemie oświaty). 

 

Gmina Działoszyn odwróciła tę kolejność, co zdaniem sądu oznacza, że zaskarżona uchwała została podjęta bez podstawy prawnej. Sąd podzielił także pozostałe zarzuty prokuratora co do treści uchwały. Przypomniał, że prawo miejscowe może jedynie uzupełniać regulacje ustawowe i to wyłącznie tam, gdzie ustawodawca tego chce. Przekroczenie granic upoważnienia zawsze stanowi istotne naruszenie prawa.

 

Uchwała o programach stypendialnych, jako akt prawa miejscowego wydany w oparciu o przepisy ustawy o systemie oświaty, nie może zawężać ustawowego kręgu jej adresatów i wprowadzać nieznanych ustawie warunków ich przyznawania. Jedynie kryterium bycia uzdolnionym uczniem, posiadającym konkretne osiągnięcia lub wyniki w nauce oraz miejsca pobierania nauki, tj. w miejscowej szkole, powinny stanowić podstawę do wsparcia danego ucznia (art. 90t ust. 4 ustawy). Co ważne, warunki udzielania stypendium powinny być określone przez gminę w taki sposób, aby zapewnić realizację wsparcia wszystkich uczniów uzdolnionych. Choćby zatem gmina Działoszyn była przekonana, iż uczniowie młodszych klas szkół podstawowych nie potrzebują zachęt finansowych do nauki, a sama nauka jest jeszcze zabawą, nie może wykluczyć ich z grona potencjalnych stypendystów.

 

Zrozumiałe jest też, że gmina może oczekiwać od swoich stypendystów, iż na zawodach sportowych, olimpiadach i turniejach będą promować gminę, z której pochodzą, np. przez noszenie koszulek z herbem miasta. Jednak jest to kryterium pozaustawowe, a jako takie nie może stanowić warunku przyznania stypendium. Gmina powinna mieć też świadomość, że choć obowiązujące przepisy wymagają zgody na rozpowszechnianie wizerunku oraz przetwarzanie danych osobowych, to wymóg wyrażenia uprzedniej zgody przez wnioskującego o stypendium jest sprzeczny z treścią upoważnienia ustawowego do stanowienia uchwały. Łatwo sobie bowiem wyobrazić sytuację, że ewentualna odmowa oznaczałaby, iż mimo spełnienia kryteriów niektórzy uczniowie stypendium by nie otrzymali.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.