Jakie są potrącenia z odprawy wypłacanej nauczycielowi z art. 20 Karty Nauczyciela?
Na podstawie art. 20 ust. 2 Karty Nauczyciela nauczycielom, z którymi został rozwiązany stosunek pracy z powodu likwidacji szkoły (całkowitej lub częściowej) albo z powodu zmian organizacyjnych powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmian planu nauczania uniemożliwiających dalsze zatrudnianie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć - przysługuje odprawa pieniężna:
• nauczyciel zatrudniony na podstawie mianowania uprawniony jest do odprawy w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia zasadniczego;
• nauczyciel zatrudniony na podstawie umowy o pracę uprawniony jest do odprawy w wysokości określonej w przepisach ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz. U. Nr 90, poz. 844 z późn. zm.) - w zależności od stażu pracy jest to odprawa w wysokości jednomiesięcznego, dwumiesięcznego lub trzymiesięcznego wynagrodzenia, ustalonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.

Jak wynika z § 2 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) - podstawy wymiaru składek nie stanowią odprawy, odszkodowania i rekompensaty wypłacane pracownikom z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania stosunku pracy, w tym z tytułu rozwiązania stosunku pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy, nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę lub rozwiązania jej bez wypowiedzenia, skrócenia okresu jej wypowiedzenia, niewydania w terminie lub wydania niewłaściwego świadectwa pracy.
Zgodnie z powyższym przepisem - odprawa wypłacona nauczycielowi na podstawie art. 20 KN (jako odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy) nie podlega składkom na ubezpieczenia społeczne.

Od odprawy należy jednak odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy. W świetle unormowań ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.) odprawa z tytułu rozwiązania stosunku pracy, wypłacona nauczycielowi na podstawie art. 20 KN, nie podlega zwolnieniu od podatku dochodowego. Stosownie do art. 12 przywołanej ustawy przychodami ze stosunku pracy, podlegającymi opodatkowaniu, są wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:
a) określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b) odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c) odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d) odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f) odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej (zwolnienie według zasad określonych w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych),
g) odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód.

Z powyższego wynika, że od odprawy wypłaconej na podstawie art. 20 KN należy odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy. Odprawa nie podlega natomiast składce na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.