Potrzeba nowelizacji rozporządzenia w sprawie kwalifikacji nauczycieli wynika przede wszystkim z wprowadzenia od roku szkolnego 2025/2026 nowego przedmiotu – edukacji zdrowotnej – do podstawy programowej szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Konieczne jest zatem szczegółowe określenie kwalifikacji wymaganych od nauczycieli prowadzących ten przedmiot.

 

Zmiana ma też na celu:

  • umożliwienie zatrudniania w przedszkolach również nauczycieli posiadających kwalifikacje w innych dziedzinach niż wychowanie przedszkolne, ale mających odpowiednie kompetencje do pracy z małymi dziećmi;
  • poszerzenie katalogu kwalifikacji wymaganych od pedagogów specjalnych w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych;
  • doprecyzowanie przepisów dotyczących kwalifikacji nauczyciela – psychologa;
  • rozszerzenie katalogu specjalności nauczycielskich uprawniających do pracy w placówkach oświatowo-wychowawczych;
  • określenie dodatkowych kwalifikacji umożliwiających prowadzenie zajęć z przedmiotów muzyka i plastyka.

 

Starsi nauczyciele też mają kwalifikacje

Nowela umożliwi uznanie kwalifikacji wszystkich nauczycieli, niezależnie od tego, kiedy zdobyli wykształcenie i przygotowanie pedagogiczne. Konieczność jej wprowadzenia wynika z luki legislacyjnej, ponieważ obowiązujące przepisy pomijają nauczycieli, którzy uzyskali kwalifikacje przed 2003 rokiem. W efekcie osoby te formalnie nie spełniają obecnych wymagań.

 


Projekt przewiduje dodanie definicji osoby, która ukończyła studia pierwszego i drugiego stopnia według „nowego standardu kształcenia nauczycieli”, obowiązującego od 3 sierpnia 2019 r. Aktualne przepisy mogą budzić wątpliwości, czy osoby, które ukończyły studia pierwszego stopnia przed tą datą, mogą kontynuować naukę i spełniać wymogi jako nauczyciele. Dzięki nowej definicji jasno będzie określone, że osoba może ukończyć studia pierwszego stopnia zarówno według poprzednich, jak i obecnych standardów, a następnie kontynuować edukację na studiach drugiego stopnia zgodnie z nowymi przepisami. Pozwoli to uniknąć sytuacji dyskryminujących i umożliwi wszystkim absolwentom zdobycie pełnych kwalifikacji nauczycielskich.

 

Kwalifikacje nauczyciela edukacji zdrowotnej

Od września znika wychowanie do życia w rodzinie - zastępuje je edukacja zdrowotna, stąd konieczność uwzględnienia tego w przepisach.  W projektowanych przepisach wskazano, że nauczycielem przedmiotu edukacja zdrowotna może być osoba, która spełnia wymagania kwalifikacyjne, takie jak inni nauczyciele przedmiotów, tj. ukończyła studia magisterskie w zakresie edukacji zdrowotnej i posiada przygotowanie pedagogiczne albo osoba, która ukończyła inne studia, posiada przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe w zakresie edukacji zdrowotnej.

W treściach nauczania nowego przedmiotu edukacja zdrowotna znajdują się zagadnienia związane ze zdrowiem fizycznym, z aktywnością fizyczną, z odżywianiem, ze zdrowiem psychicznym, z funkcjonowaniem społecznym, z dojrzewaniem, ze zdrowiem seksualnym, środowiskowym, z uzależnieniami oraz systemem ochrony zdrowia stąd kwalifikacje do nauczania edukacji zdrowotnej będą posiadali także:

  • nauczyciele biologii, przyrody, wychowania fizycznego, wychowania do życia w rodzinie lub nauczyciele psycholodzy;
  • osoby, które ukończyły studia przygotowujące do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, farmaceuty, pielęgniarki, położnej, diagnosty laboratoryjnego, fizjoterapeuty, ratownika medycznego albo studia w zakresie zdrowia publicznego i posiadają przygotowanie pedagogiczne.

Przyjęto również, że zajęcia z przedmiotu edukacja zdrowotna mogą być prowadzone przez zespół dwóch lub więcej ww. nauczycieli.

 

Więcej osób będzie mogło uczyć przedmiotów artystycznych

Określa się szczegółowo kwalifikacje nauczycieli muzyki i plastyki w klasach IV–VIII szkół podstawowych i szkołach ponadpodstawowych. Oprócz osób po studiach kierunkowych z przygotowaniem pedagogicznym oraz osób z innymi studiami i studiami podyplomowymi w zakresie muzyki lub plastyki, nauczycielami mogą być także osoby, które:

  •     ukończyły dowolne studia wyższe magisterskie,
  •     posiadają dyplom ukończenia odpowiedniej szkoły artystycznej (muzycznej lub plastycznej II stopnia),
  •     mają przygotowanie pedagogiczne potwierdzone ukończeniem kursu kwalifikacyjnego w placówkach doskonalenia nauczycieli szkół artystycznych.

 

Studia uzupełniające nie wystarczą, by uczyć w przedszkolu

Z przepisów ogólnych o kwalifikacjach nauczycieli przedszkoli zostaną wyłączeni nauczyciele przedszkoli specjalnych oraz oddziałów specjalnych. Ich kwalifikacje są opisane odrębnie. Jednocześnie uchyla się przepisy wskazujące, że ukończenie studiów drugiego stopnia z pedagogiki przedszkolnej i wczesnoszkolnej nadaje kwalifikacje nauczycielskie - studia drugiego stopnia mogły być prowadzone wyłącznie dla absolwentów studiów pierwszego stopnia w zakresie pedagogiki przygotowującym do wykonywania zawodu nauczyciela przedszkola i klas I – III szkoły podstawowej, do dnia zakończenia ostatniego cyklu kształcenia rozpoczętego przed dniem 1 października 2022 r. Miały zatem wyłącznie charakter doskonalący (uzupełniający kompetencje), a nie kwalifikacyjny. Absolwenci tych studiów już wcześniej musieli mieć pełne kwalifikacje.
 

Rozporządzenie wprowadzi również zasadę, że w przedszkolach, w grupach dzieci do lat 5, oprócz osób po pedagogice przedszkolnej, mogą być zatrudnione także osoby mające kwalifikacje pedagogiczne w zakresie innych specjalności (np. pedagogika opiekuńczo-wychowawcza, surdopedagogika, tyflopedagogika, terapia pedagogiczna, logopedia, pedagogika specjalna i inne), jeśli posiadają odpowiednie kompetencje do pracy z młodszymi dziećmi.

 

Większa swoboda w szkołach branżowych

Rozporządzenie po nowelizacji ma też uwzględniać specyfikę szkół prowadzących kształcenie zawodowe (branżowe). Przepisy o kwalifikacjach nauczycieli nie będą już określały szczegółowo podziału na konkretne przedmioty zawodowe. Szkoły zawodowe mają autonomię w ustalaniu przedmiotów i sposobów kształcenia zgodnie z podstawą programową.

Zmiany obejmą również nauczycieli pracujących z dziećmi z niepełnosprawnościami w przedszkolach i klasach I–III szkół podstawowych specjalnych oraz w oddziałach specjalnych w szkołach ogólnodostępnych. Rozporządzenie potwierdza, że osoby, które ukończyły studia przygotowujące do pracy z określonymi niepełnosprawnościami uczniów przed wejściem w życie nowych standardów kształcenia, zachowują nabyte kwalifikacje.

Zmiany wymogów dotyczących nauczyciel języków