Nauczyciel do grudnia 2008 r. nie nabył prawa do emerytury (staż pracy na grudzień 2008 r. wynosi 29 lat).
Czy może skorzystać z prawa do urlopu zdrowotnego, a następnie przejść na emeryturę pomostową?

Zasadą jest, że nauczyciel może jednorazowo korzystać z urlopu dla poratowania zdrowia w wymiarze jednego roku, o czym stanowi art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) - dalej KN. Od wskazanej zasady, ustanowiony został jednak wyjątek dotyczący nauczycieli, którym brakuje mniej niż jednego roku do nabycie prawa do emerytury. Otóż, w myśl art. 73 ust. 2 KN – okres trwania urlopu dla poratowania zdrowia jest ograniczony datą nabycia przez nauczyciela uprawnień emerytalnych. Nabycie uprawnień emerytalnych ogranicza możliwość skorzystania przez nauczyciela z urlopu dla poratowania zdrowia – urlop ten nie może zostać udzielony nauczycielowi na okres dłuższy niż do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nauczyciel nabywa uprawnienia emerytalne. Wynika to stąd, iż pracownik uprawniony do emerytury, w przypadku pogorszenia się stanu jego zdrowia, może w każdej chwili skorzystać z uprawnień emerytalnych i urlop dla poratowania zdrowia nie spełniałby w tej sytuacji swojej funkcji. Zauważyć trzeba, iż przepis art. 73 ust. 2 KN stanowi ogólnie o nabyciu uprawnień emerytalnych, nie precyzując, czy chodzi o emeryturę wcześniejszą, czy też emeryturę na warunkach powszechnych. W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 26 marca 2007 r. (wyrok SN z dnia 26 marca 2007 r., I PK 262/06, Lex nr 384227) sąd wskazał, iż "Przepis art. 73 ust. 2 Karty Nauczyciela nie rozróżnia bowiem podstaw nabycia uprawnień emerytalnych, a więc dotyczy zarówno nabycia prawa do emerytury nauczycielskiej (szczególnej) na podstawie art. 88 ust. 1 tej ustawy, jak i nabycia uprawnień emerytalnych na ogólnych zasadach." W uzasadnieniu wyroku wyjaśnione zostało, iż określenie "nabycie prawa do emerytury" użyte jest w takim samym znaczeniu, w jakim jest rozumiane na gruncie przepisów dotyczących świadczeń emerytalno - rentowych, co oznacza, iż prawo do emerytury nabywa osoba, która spełnia ustawowe warunki uprawniające do przejścia na emeryturę. W uzasadnieniu przywołanego wyroku Sąd Najwyższy podkreślił ponadto, iż nabycie uprawnień emerytalnych nie zależy od pracownika, ale powstaje z mocy prawa, a datą jego powstania jest data spełnienia wszystkich warunków do tego świadczenia (por. też art. 15 ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych Dz. U. Nr 237, poz. 1656). Emerytura pomostowa jest przewidziana jako emerytura w obniżonym wieku emerytalnym dla pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. W świetle powyższego uważam, iż regulacja art. 73 ust. 2 KN odnosi się do każdej emerytury, czyli również do emerytury pomostowej.

Magdalena Sender