Zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy plan ewakuacji szkoły lub placówki umieszcza się w widocznym miejscu, w sposób zapewniający łatwy do niego dostęp. Drogi ewakuacyjne oznacza się w sposób wyraźny i trwały. Taki plan musi być też elementem instrukcji przeciwpożarowej. Istotną sprawą jest, by pamiętać o umieszczeniu takiego planu na każdej kondygnacji w miarę gęsto, by w razie niebezpieczeństwa można było skorzystać z niego bezpiecznie i szybko. Przepisy nigdzie nie wspominają, jak taki plan miałby wyglądać. Z reguły jest to plan sytuacyjny dla kondygnacji w formie jej rzutu poziomego, z naniesionymi kierunkami ewakuacji. Ale może to być też opis zachowań w czasie ewakuacji, najważniejsze, by całość była komunikatywna, umożliwiała sprawne opuszczenie budynku przez uczniów i pracowników. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest plan sytuacyjny, gdyż pozwala wyczytać kierunki ewakuacji szybko i niezależnie od poziomu umiejętności szybkiego czytania ze zrozumieniem.
Przygotowanie praktycznego planu ewakuacji
Proces ewakuacji należy przygotować w następujący sposób:
1. pierwszy etap to opracowanie założeń do ewakuacji, w których wyznaczyć należy cel przeprowadzania kontroli, określić potrzeby ludzkie i sprzętowe, wyznaczyć zadania dla osób przygotowanych do prowadzenia ewakuacji, oraz przygotować przebieg ewakuacji z podziałem na etapy;
2. drugi etap, to uzgodnienie terminu przeprowadzenia ewakuacji z właścicielem lub zarządcą obiektu;
3. trzeci etap to powiadomienie właściwej Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia działań;
4. czwarty etap to ewakuacja próbna.
Regularnie przeprowadzane kontrole pozwalają na wypracowanie optymalnych sposobów postępowania na wypadek pożaru, powodują, że użytkownicy obiektu nie ignorują powstałego alarmu, a realizując wyuczone czynności po jego zaistnieniu przyczyniają się do skrócenia czasu trwania poszczególnych etapów i w konsekwencji całkowitego czasu potrzebnego na ewakuację. Podkreślić należy, że sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi powinna zawierać instrukcja bezpieczeństwa pożarowego; osoba ją opracowująca powinna uwzględnić możliwie najszerszy zakres kontroli oczywiście dostosowany do obiektu.
Regularne przeprowadzanie kontroli będzie miało duży wpływ na poczucie bezpieczeństwa użytkowników obiektu, analiza kontroli może stanowić jeden z ważniejszych dokumentów potwierdzający ich przygotowanie na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia oraz definiujący nowe standardy bezpieczeństwa pożarowego.
A oto kilka praktycznych rad, które powinny ułatwić zadanie przeprowadzenia sprawnej ewakuacji dzieci z obiektu. Porady te można wykorzystać przy organizowaniu próbnej ewakuacji, po uprzednim zapoznaniu personelu z planowanym jej przebiegiem (według instrukcji bezpieczeństwa), poinformowaniu dzieci o ćwiczeniach, aby zapobiec panice i przygotować je do racjonalnego postępowania w czasie faktycznego zagrożenia oraz poinformowaniu miejscowo właściwej jednostki PSP. Plan należy traktować wyłącznie jako praktyczne wskazówki, albowiem każdy budynek jest inny, także różne mogą być przyczyny ewakuacji, a zatem i sama ewakuacja może być prowadzona w sposób inny niż w niniejszym przykładzie. Nie mniej, zasady prowadzenia ewakuacji są jednakowe niemal w każdym przypadku.
O zamiarze przeprowadzenia ćwiczeń należy na 7 dni przed wyznaczonym terminem zawiadomić Komendanta Państwowej Straży Pożarnej. Komendant ma prawo podjąć decyzję o wzięciu udziału w ćwiczeniach jego przedstawiciela jako obserwatora lub wręcz przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń z wykorzystaniem sił i środków będących w dyspozycji terenowych jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP.
W zdecydowanej większości obiektów oświatowych występują dwa wyjścia ewakuacyjne. Przy planowanych ćwiczeniach należy zmieniać warianty zagrożenia uwzględniające możliwość ewakuacji z jednego wyjścia lub z dwóch. W praktyce czasami dłuższa droga okazuje się bezpieczniejszą. Podstawowa zasada brzmi kierujemy się do najbliższego wyjścia, które w danej chwili jest bezpieczne. Jest to uzależnione od miejsca powstania zagrożenia i kierunku jego rozwoju.
1. Sygnał alarmowy
Należy ustalić sygnał alarmowy, po usłyszeniu należy natychmiast opuścić placówkę.
Najlepszy wydaje się sygnał akustyczny – przerywany dzwonek uruchamiany z łatwo dla wszystkich dostępnego miejsca. Sygnał powinien trwać tak długo aż wszyscy opuszczą budynek lub warunki na to pozwalają. Alarm może być również ogłoszony - w razie braku prądu - za pomocą dzwonka ręcznego.
Ewakuację należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie ewakuujemy
ludzi z najwyższej, a potem po kolei z niższych kondygnacji. Jeżeli zdarzenie powstanie na II piętrze ewakuację można rozpocząć równocześnie na II piętrze i parterze, a następnie na I piętrze.
Sygnał alarmowy w razie pożaru może włączyć każdy, kto zauważy ogień. W innym przypadku decyzje podejmuje kierownik placówki.
Warunki ewakuacji przy wykorzystaniu dróg komunikacji ogólnej
W przypadku pomieszczeń szkolnych należy pamiętać o tym, że nie wolno zawężać
szerokości dróg komunikacji ogólnej, tj. korytarzy, klatek schodowych, nie wolno stosować palnych elementów wystroju, nie wolno zastawiać wyjść (drzwi) ewakuacyjnych.
Należy zapewnić możliwość natychmiastowego otwarcia wszystkich drzwi (stanowiących wyjścia ewakuacyjne) od środka.
Sposoby prowadzenia ewakuacji zorganizowanej
W budynku szkolnym powinna być stosowana ewakuacja zorganizowana.
Obowiązek udziału w ewakuacji - polegający głównie na sprawnym nadzorze nad
bezpiecznym opuszczeniem zagrożonych pomieszczeń przez uczniów - spoczywa na wszystkich pracownikach, a w szczególności na pracownikach dydaktycznych.
2. Wszczęcie alarmu
Przyjęte założenia
• Godz. 10.00 – W szkole na drugim piętrze w pomieszczeniu pracowni chemicznej dochodzi do wybuchu z nieznanej przyczyny. W wyniku eksplozji dochodzi do powstania pożaru na II piętrze i zadymienia klatki schodowej.
• Uczestnik zajęć – uczeń dyżurny zawiadamia o zdarzeniu sekretariat szkoły.
• Sekretarka zawiadamia dyrektora szkoły, ten podejmuje decyzję o podjęciu ewakuacji – zgodnie z Instrukcją Bezpieczeństwa Pożarowego oraz uprzednio przygotowanym planem ewakuacji.
• Informacje do PSP przekazuje sekretarka szkoły o godz. 10.05, informuje, że została rozpoczęta ewakuacja.
Plan ewakuacji powinien przewidywać drogi ewakuacji, w zależności od miejsca i czasu powstania zagrożenia oraz miejsce zbiórki ewakuowanych uczniów.
Pomieszczenia szkolne należy opuszczać według ustaleń zawartych we wdrożonej w życie Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego.
Na przykład:
Jeśli zagrożenie powstało w czasie lekcji plan musi przewidywać drogi wyjścia z poszczególnych sal.
Jeśli zagrożenie powstało w czasie przerwy plan powinien przewidywać nie tylko drogi wyjścia ale również sposób postępowania nauczycieli dyżurnych, np.:
• nauczyciele przebywający w stołówce szkolnej i pracownicy kuchni wyprowadzają dzieci przez drzwi wejściowe do stołówki, a następnie drzwi główne szkoły, • nauczyciele będący na dyżurze pełnią rolę osób porządkowych kierujących uczniów do wyjścia lub pilnujących porządku przy schodach zapobiegając tłumnemu schodzeniu,
• nauczyciele pełniący dyżur na boisku zabezpieczają wejście do szkoły przed ewentualnym wbieganiem uczniów do budynku,
• inni nauczyciele znajdujący się na terenie szkoły pomagają w ewakuacji uczniów.
Woźne, portierzy, sprzątaczki i pozostali pracownicy szkoły otwierają drzwi prowadzące na zewnątrz budynku i pomagają wyprowadzać dzieci na zewnątrz, kierując je do miejsca I etapu ewakuacji (którym jest zazwyczaj boisko szkolne lub plac apelowy).
Nauczyciel opiekujący się daną grupą dzieci lub młodzieży zajmuje się w czasie ewakuacji tylko tą grupą, jej ewakuacją i bezpieczeństwem.
Jeżeli zdarzenie ma miejsce w czasie lekcji, nauczyciel nakazuje uczniom powstać i niezwłocznie opuścić budynek, informując, którą klatką schodową odbywa się ewakuacja. Przed rozpoczęciem ewakuacji należy powiadomić wszystkich o miejscu I etapu ewakuacji. W przypadku klas starszych na czoło grupy należy wyznaczyć nieformalnego przywódcę grupy klasowej. Nauczyciel wychodzi ostatni, zabierając ze sobą dziennik. Jeśli ogień się szybko rozprzestrzenia uczniowie zostawiają wszystkie swoje przedmioty (torby, teczki, plecaki, kurtki, itp.) albowiem najważniejszy jest w tym momencie czas opuszczenia zagrożonego budynku.
Uwaga:
Powiadamianie należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie powiadamiamy ludzi na najwyższej, a potem po kolei na niższych kondygnacjach aż do piwnicy.
Przygotowanie praktycznego planu ewakuacji
Proces ewakuacji należy przygotować w następujący sposób:
1. pierwszy etap to opracowanie założeń do ewakuacji, w których wyznaczyć należy cel przeprowadzania kontroli, określić potrzeby ludzkie i sprzętowe, wyznaczyć zadania dla osób przygotowanych do prowadzenia ewakuacji, oraz przygotować przebieg ewakuacji z podziałem na etapy;
2. drugi etap, to uzgodnienie terminu przeprowadzenia ewakuacji z właścicielem lub zarządcą obiektu;
3. trzeci etap to powiadomienie właściwej Państwowej Straży Pożarnej o terminie przeprowadzenia działań;
4. czwarty etap to ewakuacja próbna.
Regularnie przeprowadzane kontrole pozwalają na wypracowanie optymalnych sposobów postępowania na wypadek pożaru, powodują, że użytkownicy obiektu nie ignorują powstałego alarmu, a realizując wyuczone czynności po jego zaistnieniu przyczyniają się do skrócenia czasu trwania poszczególnych etapów i w konsekwencji całkowitego czasu potrzebnego na ewakuację. Podkreślić należy, że sposoby praktycznego sprawdzania organizacji i warunków ewakuacji ludzi powinna zawierać instrukcja bezpieczeństwa pożarowego; osoba ją opracowująca powinna uwzględnić możliwie najszerszy zakres kontroli oczywiście dostosowany do obiektu.
Regularne przeprowadzanie kontroli będzie miało duży wpływ na poczucie bezpieczeństwa użytkowników obiektu, analiza kontroli może stanowić jeden z ważniejszych dokumentów potwierdzający ich przygotowanie na wypadek pożaru lub innego miejscowego zagrożenia oraz definiujący nowe standardy bezpieczeństwa pożarowego.
A oto kilka praktycznych rad, które powinny ułatwić zadanie przeprowadzenia sprawnej ewakuacji dzieci z obiektu. Porady te można wykorzystać przy organizowaniu próbnej ewakuacji, po uprzednim zapoznaniu personelu z planowanym jej przebiegiem (według instrukcji bezpieczeństwa), poinformowaniu dzieci o ćwiczeniach, aby zapobiec panice i przygotować je do racjonalnego postępowania w czasie faktycznego zagrożenia oraz poinformowaniu miejscowo właściwej jednostki PSP. Plan należy traktować wyłącznie jako praktyczne wskazówki, albowiem każdy budynek jest inny, także różne mogą być przyczyny ewakuacji, a zatem i sama ewakuacja może być prowadzona w sposób inny niż w niniejszym przykładzie. Nie mniej, zasady prowadzenia ewakuacji są jednakowe niemal w każdym przypadku.
O zamiarze przeprowadzenia ćwiczeń należy na 7 dni przed wyznaczonym terminem zawiadomić Komendanta Państwowej Straży Pożarnej. Komendant ma prawo podjąć decyzję o wzięciu udziału w ćwiczeniach jego przedstawiciela jako obserwatora lub wręcz przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń z wykorzystaniem sił i środków będących w dyspozycji terenowych jednostek ratowniczo-gaśniczych PSP.
W zdecydowanej większości obiektów oświatowych występują dwa wyjścia ewakuacyjne. Przy planowanych ćwiczeniach należy zmieniać warianty zagrożenia uwzględniające możliwość ewakuacji z jednego wyjścia lub z dwóch. W praktyce czasami dłuższa droga okazuje się bezpieczniejszą. Podstawowa zasada brzmi kierujemy się do najbliższego wyjścia, które w danej chwili jest bezpieczne. Jest to uzależnione od miejsca powstania zagrożenia i kierunku jego rozwoju.
1. Sygnał alarmowy
Należy ustalić sygnał alarmowy, po usłyszeniu należy natychmiast opuścić placówkę.
Najlepszy wydaje się sygnał akustyczny – przerywany dzwonek uruchamiany z łatwo dla wszystkich dostępnego miejsca. Sygnał powinien trwać tak długo aż wszyscy opuszczą budynek lub warunki na to pozwalają. Alarm może być również ogłoszony - w razie braku prądu - za pomocą dzwonka ręcznego.
Ewakuację należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie ewakuujemy
ludzi z najwyższej, a potem po kolei z niższych kondygnacji. Jeżeli zdarzenie powstanie na II piętrze ewakuację można rozpocząć równocześnie na II piętrze i parterze, a następnie na I piętrze.
Sygnał alarmowy w razie pożaru może włączyć każdy, kto zauważy ogień. W innym przypadku decyzje podejmuje kierownik placówki.
Warunki ewakuacji przy wykorzystaniu dróg komunikacji ogólnej
W przypadku pomieszczeń szkolnych należy pamiętać o tym, że nie wolno zawężać
szerokości dróg komunikacji ogólnej, tj. korytarzy, klatek schodowych, nie wolno stosować palnych elementów wystroju, nie wolno zastawiać wyjść (drzwi) ewakuacyjnych.
Należy zapewnić możliwość natychmiastowego otwarcia wszystkich drzwi (stanowiących wyjścia ewakuacyjne) od środka.
Sposoby prowadzenia ewakuacji zorganizowanej
W budynku szkolnym powinna być stosowana ewakuacja zorganizowana.
Obowiązek udziału w ewakuacji - polegający głównie na sprawnym nadzorze nad
bezpiecznym opuszczeniem zagrożonych pomieszczeń przez uczniów - spoczywa na wszystkich pracownikach, a w szczególności na pracownikach dydaktycznych.
2. Wszczęcie alarmu
Przyjęte założenia
• Godz. 10.00 – W szkole na drugim piętrze w pomieszczeniu pracowni chemicznej dochodzi do wybuchu z nieznanej przyczyny. W wyniku eksplozji dochodzi do powstania pożaru na II piętrze i zadymienia klatki schodowej.
• Uczestnik zajęć – uczeń dyżurny zawiadamia o zdarzeniu sekretariat szkoły.
• Sekretarka zawiadamia dyrektora szkoły, ten podejmuje decyzję o podjęciu ewakuacji – zgodnie z Instrukcją Bezpieczeństwa Pożarowego oraz uprzednio przygotowanym planem ewakuacji.
• Informacje do PSP przekazuje sekretarka szkoły o godz. 10.05, informuje, że została rozpoczęta ewakuacja.
Plan ewakuacji powinien przewidywać drogi ewakuacji, w zależności od miejsca i czasu powstania zagrożenia oraz miejsce zbiórki ewakuowanych uczniów.
Pomieszczenia szkolne należy opuszczać według ustaleń zawartych we wdrożonej w życie Instrukcji Bezpieczeństwa Pożarowego.
Na przykład:
Jeśli zagrożenie powstało w czasie lekcji plan musi przewidywać drogi wyjścia z poszczególnych sal.
Jeśli zagrożenie powstało w czasie przerwy plan powinien przewidywać nie tylko drogi wyjścia ale również sposób postępowania nauczycieli dyżurnych, np.:
• nauczyciele przebywający w stołówce szkolnej i pracownicy kuchni wyprowadzają dzieci przez drzwi wejściowe do stołówki, a następnie drzwi główne szkoły, • nauczyciele będący na dyżurze pełnią rolę osób porządkowych kierujących uczniów do wyjścia lub pilnujących porządku przy schodach zapobiegając tłumnemu schodzeniu,
• nauczyciele pełniący dyżur na boisku zabezpieczają wejście do szkoły przed ewentualnym wbieganiem uczniów do budynku,
• inni nauczyciele znajdujący się na terenie szkoły pomagają w ewakuacji uczniów.
Woźne, portierzy, sprzątaczki i pozostali pracownicy szkoły otwierają drzwi prowadzące na zewnątrz budynku i pomagają wyprowadzać dzieci na zewnątrz, kierując je do miejsca I etapu ewakuacji (którym jest zazwyczaj boisko szkolne lub plac apelowy).
Nauczyciel opiekujący się daną grupą dzieci lub młodzieży zajmuje się w czasie ewakuacji tylko tą grupą, jej ewakuacją i bezpieczeństwem.
Jeżeli zdarzenie ma miejsce w czasie lekcji, nauczyciel nakazuje uczniom powstać i niezwłocznie opuścić budynek, informując, którą klatką schodową odbywa się ewakuacja. Przed rozpoczęciem ewakuacji należy powiadomić wszystkich o miejscu I etapu ewakuacji. W przypadku klas starszych na czoło grupy należy wyznaczyć nieformalnego przywódcę grupy klasowej. Nauczyciel wychodzi ostatni, zabierając ze sobą dziennik. Jeśli ogień się szybko rozprzestrzenia uczniowie zostawiają wszystkie swoje przedmioty (torby, teczki, plecaki, kurtki, itp.) albowiem najważniejszy jest w tym momencie czas opuszczenia zagrożonego budynku.
Uwaga:
Powiadamianie należy rozpoczynać od zagrożonej kondygnacji, następnie powiadamiamy ludzi na najwyższej, a potem po kolei na niższych kondygnacjach aż do piwnicy.