Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 19 maja 2022 r. w sprawie sprawozdania Komisji dotyczącego Macedonii Północnej za rok 2021 (2021/2248(INI))(2022/C 479/03)
(Dz.U.UE C z dnia 16 grudnia 2022 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Byłą Jugosłowiańską Republiką Macedonii, z drugiej strony 1 ,
- uwzględniając wniosek Macedonii Północnej o członkostwo w Unii Europejskiej złożony 22 marca 2004 r.,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1529 z dnia 15 września 2021 r. ustanawiające Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA III) 2 ,
- uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 19-20 czerwca 2003 r. oraz agendę z Salonik dla Bałkanów Zachodnich,
- uwzględniając decyzję Rady Europejskiej z dnia 16 grudnia 2005 r. o przyznaniu Macedonii Północnej statusu kraju kandydującego do członkostwa w UE,
- uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 28 czerwca 2018 r.,
- uwzględniając konkluzje Rady Europejskiej z 17-18 października 2019 r.,
- uwzględniając układ o przyjaźni, stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy między Bułgarią a Macedonią Północną, podpisany 1 sierpnia 2017 r. i ratyfikowany w styczniu 2018 r.,
- uwzględniając porozumienie końcowe w sprawie rozstrzygnięcia rozbieżności opisanych w rezolucjach Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 817(1993) i 845(1993), rozwiązania umowy przejściowej z 1995 r. i ustanowienia partnerstwa strategicznego między Grecją a Macedonią Północną z 17 czerwca 2018 r., znane również jako porozumienie znad Prespy,
- uwzględniając konkluzje Rady z 5 czerwca 2020 r. w sprawie zacieśnienia współpracy z partnerami z Bałkanów Zachodnich w dziedzinie migracji i bezpieczeństwa,
- uwzględniając konkluzje Rady z 18 czerwca 2019 r., 25 marca 2020 r. i 14 grudnia 2021 r. w sprawie rozszerzenia oraz procesu stabilizacji i stowarzyszenia,
- uwzględniając komunikat Komisji z 5 lutego 2020 r. pt. "Usprawnienie procesu akcesyjnego - wiarygodna perspektywa członkostwa w UE dla państw regionu Bałkanów Zachodnich" (COM(2020)0057),
- uwzględniając komunikat Komisji z 29 kwietnia 2020 r. pt. "Wsparcie dla regionu Bałkanów Zachodnich w zwalczaniu pandemii COVID-19 oraz ożywienie gospodarcze po pandemii" (COM(2020)0315),
- uwzględniając komunikat Komisji z 24 lipca 2020 r. pt. "Plan działania UE w sprawie nielegalnego handlu bronią palną na lata 2020-2025" (COM(2020)0608),
- uwzględniając komunikat Komisji z 6 października 2020 r. pt. "Plan gospodarczo-inwestycyjny dla Bałkanów Zachodnich" (COM(2020)0641),
- uwzględniając komunikat Komisji z 14 kwietnia 2021 r. w sprawie unijnej strategii zwalczania przestępczości zorganizowanej 2021-2025 (COM(2021)0170),
- uwzględniając komunikat Komisji z 19 października 2021 r. pt. "Komunikat w sprawie polityki rozszerzenia UE w 2021 r." (COM(2021)0644) oraz towarzyszący mu dokument roboczy służb Komisji pt. "Sprawozdanie za rok 2021 dotyczące Macedonii Północnej" (SWD(2021)0294),
- uwzględniając Konwencję Rady Europy o praniu, ujawnianiu, zajmowaniu i konfiskacie dochodów pochodzących z przestępstwa oraz o finansowaniu terroryzmu,
- uwzględniając sprawozdanie końcowe z 2 października 2020 r. z misji obserwacji wyborów Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) przy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE) dotyczące przedterminowych wyborów parlamentarnych w Macedonii Północnej z 15 lipca 2020 r. oraz sprawozdanie końcowe z 25 marca 2022 r. z wyborów samorządowych przeprowadzonych 17 i 31 października 2021 r.,
- uwzględniając opinię Komisji Weneckiej z 18 października 2021 r. w sprawie projektu ustawy o stanie wyjątkowym oraz jej wcześniejsze opinie,
- uwzględniając szczyty UE-Bałkany Zachodnie, które odbyły się w Sofii, Zagrzebiu i Brdzie pri Kranju w latach 2018, 2020 i 2021, oraz deklaracje z tych szczytów,
- uwzględniając szczyt w Sofii z 10 listopada 2020 r., w tym deklarację w sprawie wspólnego rynku regionalnego oraz deklarację w sprawie Zielonego programu działań dla Bałkanów Zachodnich,
- uwzględniając Deklarację z Sofii przyjętą 17 maja 2018 r. na szczycie UE-Bałkany Zachodnie i załączony do niej Program działań priorytetowych z Sofii,
- uwzględniając 8. szczyt procesu berlińskiego, który odbył się 5 lipca 2021 r.,
- uwzględniając deklarację końcową 8. Forum Społeczeństwa Obywatelskiego Bałkanów Zachodnich z 1 października 2021 r.,
- uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 01/2022 z 10 stycznia 2022 r. pt. "Wsparcie UE na rzecz praworządności na Bałkanach Zachodnich - pomimo poczynionych wysiłków wciąż występują zasadnicze problemy",
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 października 2019 r. w sprawie rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią 3 ,
- uwzględniając swoje zalecenie z 19 czerwca 2020 r. dla Rady, Komisji i wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa w sprawie Bałkanów Zachodnich po szczycie w 2020 r. 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 listopada 2020 r. w sprawie wzmocnienia wolności mediów: ochrona dziennikarzy w Europie, nawoływanie do nienawiści, dezinformacja i rola platform 5 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2021 r. w sprawie współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej na Bałkanach Zachodnich 6 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2022 r. w sprawie obcych ingerencji we wszystkie procesy demokratyczne w Unii Europejskiej, w tym dezinformacji 7 ,
- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Macedonii Północnej,
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A9-0133/2022),
A. mając na uwadze, że integracja europejska odzwierciedla aspiracje obywateli Macedonii Północnej do demokracji i dobrobytu oraz działa jako potężny katalizator reform, które poprawiają jakość życia i działanie instytucji państwowych oraz przyczyniają się do wzrostu gospodarczego i współpracy regionalnej; mając na uwadze, że perspektywa uzyskania członkostwa przez Macedonię Północną w oparciu o osiągnięcia leży we własnym interesie Unii - politycznym, gospodarczym i w dziedzinie bezpieczeństwa;
B. mając na uwadze, że Macedonia Północna jest partnerem godnym zaufania, który konsekwentnie robi postępy na drodze do członkostwa w UE oraz spełnia i utrzymuje warunki wymagane do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, a także w pełni dostosowuje się do polityki zagranicznej i bezpieczeństwa UE, w tym w sprawie sankcji nałożonych na Rosję;
C. mając na uwadze, że UE musi zapewnić jasną ścieżkę dla państw pragnących przystąpić do UE;
D. mając na uwadze, że Macedonia Północna jest krajem kandydującym od 2005 r.; mając na uwadze, że Komisja od 2009 r. nieustannie zaleca rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych, a kraj ten wykazuje zdecydowane zaangażowanie na drodze do członkostwa w UE, co doprowadziło do podjęcia przez Radę 26 marca 2020 r. decyzji o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych;
E. mając na uwadze, że porozumienie znad Prespy oraz układ o przyjaźni, stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy to przełomowe porozumienia, które stanowią wzór stabilności i pojednania dla całego regionu Bałkanów Zachodnich i które poprawiły klimat stosunków dobrosąsiedzkich i współpracy regionalnej;
F. mając na uwadze, że Macedonia Północna utrzymuje stałe i zdecydowane tempo realizacji reform unijnych, skupiając się na kwestiach podstawowych, i że powinna dalej utrzymać takie tempo reform i osiągać najlepsze w całym regionie Bałkanów Zachodnich wyniki procesu przemian demokratycznych;
G. mając na uwadze, że niewłaściwe wykorzystanie procesu akcesyjnego do rozstrzygania sporów kulturowych i historycznych stanowi niebezpieczny precedens dla przyszłych procesów akcesyjnych i zagraża wiarygodności Unii, jej wpływowi i potencjałowi transformacyjnemu;
H. mając na uwadze, że członkostwo w NATO stanowi wyraźny krok w kierunku większej stabilności, interoperacyjności oraz integracji w dziedzinie obrony ze społecznością euroatlantycką;
I. mając na uwadze, że UE pozostaje w pełni zaangażowana we wspieranie strategicznego celu Macedonii Północnej, jakim jest integracja z UE, w oparciu o praworządność i stosunki dobrosąsiedzkie, i nadal jest największym partnerem handlowym i inwestycyjnym Macedonii Północnej oraz zdecydowanie największym darczyńcą pomocy finansowej, zwłaszcza za pośrednictwem IPA III, planu gospodarczo-inwestycyjnego dla Bałkanów Zachodnich oraz pomocy makrofinansowej; w tym znacznego wsparcia na rzecz walki z pandemią COVID-19;
J. mając na uwadze, że integracja europejska jest skutecznym instrumentem polityki zagranicznej, który przyczynia się do propagowania pokoju i podstawowych wartości UE, takich jak poszanowanie demokracji, praw człowieka, praworządności i wolności wypowiedzi;
K. mając na uwadze, że wroga bezpośrednia lub zlecona ingerencja i dezinformacja ze strony obcych państw ma na celu wywoływanie niezgody, przemocy i napięć między grupami etnicznymi oraz destabilizację całego regionu;
1. ponownie wyraża zdecydowane poparcie dla zaangażowania Macedonii Północnej na rzecz demokracji i praworządności, opartego na jej strategicznej orientacji proeuropejskiej, niezachwianym zaangażowaniu na rzecz wartości europejskich, reform związanych z UE i procesu integracji europejskiej, a także stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy regionalnej obejmującej wszystkie strony;
2. ubolewa, że Rada nie rozpoczęła oficjalnie od dawna wyczekiwanych negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią; wyraża pełną solidarność z obywatelami tych krajów i współczucie dla nich; jest zdania, że decyzja ta, która podważa nastawienie opinii publicznej do UE i poważnie zagraża całej polityce rozszerzenia, szkodzi reputacji UE jako wiarygodnego partnera i poważnego podmiotu geopolitycznego; zachęca Bułgarię i Macedonię Północną, by rozwiązały toczący się między nimi spór kulturalnohistoryczny niezależnie od procesu akcesyjnego Macedonii Północnej oraz by niezwłocznie zezwoliły na organizację pierwszej konferencji międzyrządowej, ponieważ Macedonia Północna spełniła wszystkie oficjalne kryteria;
3. potwierdza geostrategiczne znaczenie Macedonii Północnej i całego regionu Bałkanów Zachodnich oraz jego przyszłości jako części UE; przypomina państwom członkowskim, że polityka rozszerzenia musi opierać się na obiektywnych kryteriach; podkreśla, że unijna polityka rozszerzenia jest najskuteczniejszym instrumentem polityki zagranicznej Unii, a całkowita integracja Bałkanów Zachodnich leży w interesie UE pod względem politycznym, gospodarczym i względem bezpieczeństwa jako geostrategiczna inwestycja w stabilną i prosperującą Unię; podkreśla, że oficjalne rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych będzie inwestycją w wiarygodność UE, a także w stabilność, dobrobyt i trwające procesy pojednania w regionie;
4. wzywa UE do podjęcia konkretnych kroków na rzecz integracji Bałkanów Zachodnich w szerszym kontekście strategicznym i w kontekście bezpieczeństwa, w tym w związku z konsekwencjami rosyjskiej agresji na Ukrainę dla bezpieczeństwa, możliwymi wpływami Rosji w regionie oraz szkodliwymi działaniami zmierzającymi do osłabienia stabilności politycznej i integracji krajów Bałkanów Zachodnich z UE; przypomina o transformacyjnym charakterze negocjacji akcesyjnych, które mają być prowadzone w ramach zmienionej metodyki rozszerzenia;
5. przypomina, że UE opiera się na przezwyciężaniu sporów regionalnych i trudnej przeszłości z myślą o pracy i budowie dobrobytu na rzecz lepszej, pokojowej i dostatniej przyszłości; wzywa Bułgarię i Macedonię Północną do szybkiego osiągnięcia porozumienia, które rozwiąże kwestie dwustronne, aby zapobiec dalszym opóźnieniom i przeszkodom utrudniającym postępy w procesie akcesyjnym;
6. wzywa Radę, by wykazała pełne zaangażowanie polityczne na rzecz rozszerzenia oraz przyspieszyła tempo i zwiększyła wiarygodność integracji europejskiej poprzez oficjalne rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Albanią i Macedonią Północną, zwłaszcza w geostrategicznym kontekście stosunków z Rosją i jej agresji na Ukrainę, jako że oba kraje spełniły niezbędne warunki i osiągnęły trwałe wyniki, także w kwestiach podstawowych;
7. wyraża uznanie dla Macedonii Północnej za jej stałe postępy na drodze do członkostwa w UE, zaangażowanie na rzecz zapewnienia wielokulturowości i harmonii międzyetnicznej przez wdrożenie umowy ramowej z Ochrydy oraz stałe pozytywne i konsekwentne starania na rzecz rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii dwustronnych; z zadowoleniem przyjmuje strategiczne podejście do reform związanych z UE, w tym w ramach programu "Europa w domu" oraz krajowego programu przyjmowania dorobku prawnego Unii;
8. podkreśla, że tempo przystępowania do UE powinno zależeć od postępów w dziedzinie należytego funkcjonowania instytucji demokratycznych w oparciu o praworządność, dobre rządy i prawa podstawowe; gratuluje Macedonii Północnej nieustannych wysiłków na rzecz wzmocnienia praworządności, niezależności sądownictwa i praw mniejszości, zwalczania korupcji i przestępczości zorganizowanej, reformy administracji publicznej i konsolidacji wolności mediów; zachęca kraj do podtrzymania i zintensyfikowania tych wysiłków;
Funkcjonowanie instytucji demokratycznych
9. z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Macedonia Północna nadal wykazuje najlepsze wyniki w przemianach demokratycznych w regionie Bałkanów Zachodnich, o czym świadczy wyraźna poprawa przejrzystości, dialogu politycznego i konkurencyjności wyborczej;
10. z zadowoleniem przyjmuje wszelkie wysiłki na rzecz zmniejszenia polaryzacji i zintensyfikowania konstruktywnego dialogu politycznego i apeluje do partii politycznych o bardziej konstruktywne działania w tym zakresie, co pomoże wzmocnić instytucje demokratyczne przez dalszą poprawę zarządzania tymi instytucjami, ich wiarygodności i odpowiedzialności;
11. potwierdza, że trzeba utrzymać konstruktywne zaangażowanie między rządem a opozycją i szeroki ponadpartyjny konsensus w sprawie reform związanych z UE przez dalsze wzmocnienie uprawnień ustawodawczych, nadzorczych i budżetowych Zgromadzenia Macedonii Północnej (Sobrania); z zadowoleniem przyjmuje nieustanne ponadpartyjne zaangażowanie polityczne Macedonii Północnej w proces im. Jeana Monneta, polegający na wzmacnianiu zdolności przywódców politycznych do prowadzenia prawdziwego dialogu międzypartyjnego i wypracowywania konsensusu niezbędnego do budowania zaufania i demokratycznej kultury parlamentarnej; wzywa ustawodawców, by szybko wdrożyli zobowiązania w zakresie przeglądu swojego regulaminu wewnętrznego podjęte w procesie dialogu im. Jeana Monneta oraz by zintensyfikowali dialog z Parlamentem Europejskim i parlamentami narodowymi;
12. z zadowoleniem przyjmuje rosnącą przejrzystość i odpowiedzialność Sobrania i wzywa je, by poprawiło jakość ustawodawstwa, m.in. dzięki odpowiednim konsultacjom i ocenom skutków dotyczących najważniejszych przepisów, zminimalizowało stosowanie procedur przyspieszonych oraz ograniczyło polaryzację parlamentu; z zadowoleniem przyjmuje ponadpartyjne poparcie dla przyjęcia przepisów dotyczących zapobiegania dyskryminacji i ochrony przed nią, zapobiegania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej i ochrony przed tego rodzaju przemocą oraz poprawek do ustawy o prawach dziecka;
13. podkreśla potrzebę zakończenia reform ordynacji wyborczej w terminowy, przejrzysty i inkluzywny sposób, zgodnie z niezrealizowanymi zaleceniami Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka OBWE (ODIHR) i Komisji Weneckiej; z zadowoleniem przyjmuje sprawną i opartą na rywalizacji organizację wolnych i uczciwych wyborów lokalnych 17 i 31 października 2021 r.;
14. zachęca partie polityczne Macedonii Północnej, by poprawiły przejrzystość finansowania partii oraz wzmocniły konkurencyjną demokrację wewnątrzpartyjną i wiarygodność;
15. apeluje o ciągłe reformy w dążeniu do rozliczalnej administracji publicznej opartej na osiągnięciach, przy jej większej niezależności zawodowej i rozliczalności, usprawnionych ramach instytucjonalnych, sprawniejszej koordynacji wewnątrz służb w zakresie integracji z UE i związanych z tym reform, uproszczonych procedurach administracyjnych oraz lepszym zarządzaniu lokalnym; dostrzega działania podjęte w celu zwiększenia efektywności i jakości usług oraz likwidacji korupcję poprzez cyfryzację;
16. z zadowoleniem przyjmuje przeprowadzenie spisu ludności w 2021 r. zgodnie z odpowiednimi standardami ONZ i prawodawstwem statystycznym UE, co powinno usprawnić podejmowanie uzasadnionych decyzji; z zadowoleniem przyjmuje publikację wyników spisu i oczekuje ich przełożenia na działania polityczne;
17. apeluje o podjęcie dalszych kroków służących zapewnieniu systemowej odpowiedzialności instytucji publicznych przez konstruktywne konsultacje publiczne z zainteresowanymi stronami i z zadowoleniem przyjmuje dotychczasowe postępy w tej dziedzinie;
18. wzywa rząd Macedonii Północnej, by zapewnił odpowiednie finansowanie i spójne wdrażanie decyzji i zaleceń niezależnych organów i agencji, np. rzecznika praw obywatelskich;
19. z zadowoleniem przyjmuje powołanie Komisji ds. Zapobiegania Dyskryminacji i Ochrony przed Dyskryminacją oraz jej bieżące prace; wzywa rząd, by zapewnił środki niezbędne do osiągnięcia jej pełnej operacyjności;
Media i społeczeństwo obywatelskie
20. przypomina o potrzebie dalszego dostosowywania, w przejrzysty i inkluzywny sposób, ram prawnych dotyczących mediów internetowych i tradycyjnych zgodnie z dorobkiem prawnym UE i standardami UE we współpracy ze stowarzyszeniami zawodowymi, społeczeństwem obywatelskim i ekspertami w celu wzmocnienia ich niezależności od ingerencji politycznej, prywatnej i innej ingerencji zewnętrznej, przy zapewnieniu przejrzystości w zakresie własności, stabilności finansowej oraz samoregulacji; wzywa rząd Macedonii Północnej do przeznaczenia wystarczających środków na zapewnienie profesjonalizacji i niezależności nadawcy publicznego;
21. ponawia swoje apele o zmianę przepisów regulujących finansowanie przez państwo oraz reklamowanie partii politycznych w mediach w celu zapewnienia konkurencyjnego i sprawiedliwego podziału środków publicznych, co zagwarantuje uczciwą konkurencję i niezależność redakcyjną;
22. zachęca do szybkich działań na rzecz zwiększenia niezależności redakcyjnej i finansowej, bezstronności i profesjonalizmu nadawców publicznych i organów regulacyjnych mediów oraz z zadowoleniem przyjmuje trwającą modernizację tych dwóch organów;
23. apeluje o wdrożenie środków zwiększających bezpieczeństwo pracowników mediów oraz przeciwdziałających próbom ich zastraszania; podkreśla znaczenie egzekwowania podejścia zero tolerancji do zastraszania dziennikarzy, gróźb i aktów przemocy wobec nich; zauważa potrzebę prowadzenia dochodzeń i ścigania wszelkich takich prób oraz poprawy warunków pracy dziennikarzy w celu zapewnienia wysokiej jakości dziennikarstwa;
24. przypomina, że trzeba wzmocnić niezależne dziennikarstwo śledcze, bezstronną weryfikację faktów i umiejętność korzystania z mediów jako środki wymierzone przeciwko nawoływaniu do nienawiści, kampaniom dezinformacyjnym i obcym ingerencjom, które nasiliły się w czasie pandemii COVID-19 i rosyjskiej agresji na Ukrainę; podkreśla znaczenie współpracy instytucjonalnej dla ustanowienia skutecznych ram walki z manipulacyjnymi kampaniami dezinformacyjnymi; wzywa do wzmożenia wysiłków na rzecz zapewnienia pluralizmu i niezależności mediów oraz wspierania środowiska medialnego wolnego od nacisków zewnętrznych i sprzyjającego profesjonalnej organizacji mediów w Macedonii Północnej; wyraża poparcie dla rozwoju pluralizmu mediów i kultury w celu zwiększenia świadomości i wymiany kulturowej oraz poprawy wzajemnego zrozumienia;
25. pochwala wysiłki rządu służące poprawie zaangażowania społeczeństwa obywatelskiego i apeluje, by stworzyć ramy zapewniające stabilność finansową organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji, które reprezentują różne społeczności etniczne i bronią ich praw; przypomina, że konieczne są dalsze wysiłki w celu zapewnienia bardziej terminowego, konstruktywnego i przejrzystego procesu konsultacji ze społeczeństwem obywatelskim w tym względzie; z zadowoleniem przyjmuje pozytywne przykłady synergii między społeczeństwem obywatelskim a instytucjami, takie jak utworzenie międzypartyjnej grupy parlamentarnej ds. praw osób LGBTI+;
Prawa podstawowe
26. odnotowuje poprawę w zapewnianiu praw kobiet i w polityce uwzględniającej problematykę płci; wyraża zadowolenie z przyjęcia ustawy mającej na celu zapobieganie przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej, a także zachęca Macedonię Północną do skuteczniejszego wdrażania krajowego planu działania na rzecz wdrożenia postanowień konwencji stambulskiej; zwraca się do Macedonii Północnej o kontynuowanie wszystkich starań na rzecz równouprawnienia płci i praw kobiet, w tym przez priorytetowe traktowanie uwzględniania aspektu płci oraz pogłębioną współpracę ze społeczeństwem obywatelskim, w szczególności z organizacjami kobiet;
27. wzywa Macedonię Północną do podjęcia działań w celu zapewnienia odpowiedniej reprezentacji kobiet na wszystkich stanowiskach decyzyjnych oraz do rozwiązania problemu niewdrażania praw kobiet pracujących, zwalczania stereotypów płciowych i braku równowagi płci oraz luki płacowej między kobietami a mężczyznami na rynku pracy; zwraca uwagę na znaczne różnice między płciami pod względem uczestnictwa w rynku pracy i jakości pracy, niewystarczające przeciwdziałanie molestowaniu seksualnemu w miejscu pracy, dyskryminację w przepisach prawnych dotyczących urlopu macierzyńskiego oraz na brak infrastruktury w zakresie opieki nad dziećmi i edukacji przedszkolnej; przyjmuje do wiadomości poprawki do ustawy o prawach dziecka oraz zakończenie procesu deinstytucjonalizacji;
28. zachęca do nieustannych działań na rzecz dalszego budowania zaufania między społecznościami oraz na rzecz funkcjonowania społeczeństwa wieloetnicznego i demokracji, i jednocześnie przypomina, że ważne jest przestrzeganie praw wszystkich społeczności i skuteczne eliminowanie wszelkich przypadków dyskryminacji; zachęca rząd do zapewnienia równej ochrony konstytucyjnej praw wszystkich społeczności etnicznych, w stosownych przypadkach w drodze poprawek ustawodawczych, oraz do ochrony i promowania ich dziedzictwa kulturowego, języków i tradycji poprzez równy, inkluzywny i niedyskryminacyjny dostęp do edukacji i mediów;
29. wzywa władze do opracowania nowej strategii w celu rozwiązania problemów, przed którymi stoi społeczność romska, zastąpienia nią poprzedniej strategii, która wygasła w 2020 r., oraz do ponownego rozważenia decyzji o zmniejszeniu budżetu na integrację Romów, który w rzeczywistości powinien zostać zwiększony;
30. z zadowoleniem przyjmuje sukces drugiej parady równości zorganizowanej w 2021 r. w Skopje; wzywa parlament Macedonii Północnej do pilnego przyjęcia krajowego planu działania na rzecz społeczności LGBTI+ oraz do zapewnienia wystarczających zasobów na jego wdrożenie; wzywa wszystkie podmioty polityczne do zmiany ustawy o rejestrze cywilnym oraz do zapewnienia szybkiego i niezakłóconego prawnego uznawania płci w oparciu o samostanowienie;
31. apeluje o dalszą poprawę egzekwowania praw osób należących do mniejszości, w tym do samoidentyfikacji oraz włączającej edukacji międzykulturowej; podkreśla znaczenie aktualizacji i przyjęcia przepisów oświatowych, które usuwają treści dyskryminujące i stygmatyzujące oraz są zharmonizowane z ustawą o przeciwdziałaniu dyskryminacji i o ochronie przed dyskryminacją;
32. podkreśla potrzebę dalszych postępów w celu zapewnienia poszanowania praw osób z niepełnosprawnościami; z zadowoleniem przyjmuje mechanizm monitorowania wdrażania Konwencji o prawach osób niepełnosprawnych ustanowiony przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich; podkreśla potrzebę zwalczania dyskryminacji, która dotyka osoby z niepełnosprawnościami, zarówno bezpośredniej, jak i pośredniej, w postaci barier związanych z infrastrukturą, braku informacji i usług, postaw dyskryminacyjnych i wykluczenia społecznego; wzywa władze do szybkiego zakończenia procesu deinstytucjonalizacji; podkreśla zapotrzebowanie na odpowiednie zasoby i odpowiednią infrastrukturę, aby można było zagwarantować niezbędną ochronę socjalną oraz zapewnić godne warunki życia osobom z niepełnosprawnościami w Macedonii Północnej;
33. wzywa właściwe organy, by proaktywnie zapobiegały wszelkim przypadkom nawoływania do nienawiści, przestępstw z nienawiści i zastraszania oraz systematycznie je ścigały, by dokładnie badały powiązane ataki oraz by zapewniały bezpieczeństwo i ochronę osobom będącym ich celem, np. dziennikarzom, osobom należącym do mniejszości i innych wrażliwych grup; ponawia apel do właściwych organów o poprawę zdolności instytucjonalnych w zakresie zapobiegania mowie nienawiści, przestępstwom z nienawiści i dyskryminacji z jakichkolwiek względów oraz zwalczania tych zjawisk zgodnie ze standardami międzynarodowymi;
34. wzywa wszystkie podmioty polityczne, by położyły kres mowie nienawiści, kampaniom oszczerstw i nękaniu niezależnych organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz by potępiły te zjawiska, a także wzywa właściwe organy do stosowania podejścia "zero tolerancji" w odniesieniu do zastraszania, gróźb i aktów przemocy wobec dziennikarzy i obrońców praw człowieka oraz do dopilnowania, by sprawcy zostali postawieni przed wymiarem sprawiedliwości;
35. jest zaniepokojony faktem, że w mediach i w dyskursie politycznych gwałtownie wzrosła liczba wprowadzających w błąd i dyskryminujących wypowiedzi wobec osób LGBTI+ i obrońców praw człowieka; potępia nękanie, nawoływanie do nienawiści, przestępstwa z nienawiści i kierowanie gróźb śmierci pod adresem osób LGBTI+ i obrońców praw człowieka oraz wzywa do przeprowadzenia pełnego dochodzenia w sprawie tych incydentów i ukarania sprawców;
36. przypomina o potrzebie wzmocnienia niezależnego nadzoru policyjnego, zapobiegania bezkarności policji wobec społeczności marginalizowanych, takich jak Romowie, oraz zapewnienia rozliczalności za tę bezkarność, a także poprawy traktowania osób zatrzymanych i warunków panujących w więzieniach poprzez pełne wdrożenie odpowiednich zaleceń;
37. z zadowoleniem przyjmuje starania podejmowane przez władze Bułgarii i Macedonii Północnej na rzecz budowy stosunków opartych na wzajemnym szacunku, zaufaniu, zbliżeniu i ściślejszych kontaktach międzyludzkich; zdecydowanie potępia podburzającą retorykę i wzywa do wzmożenia wspólnych wysiłków na rzecz zapobiegania wszelkim przypadkom nawoływania do nienawiści i przestępstw z nienawiści ze względu na pochodzenie narodowe lub etniczne oraz ich ścigania;
38. z zadowoleniem przyjmuje członkostwo Macedonii Północnej w Międzynarodowym Sojuszu na rzecz Pamięci o Holokauście;
39. przypomina, że konieczne jest otwarcie archiwów jugosłowiańskich tajnych służb (UDBA) i służby kontrwywiadowczej Jugosłowiańskiej Armii Ludowej (KOS) w całym regionie, aby gruntownie zbadać zbrodnie i organizacje przestępcze z czasów komunistycznych; jest zdania, że przejrzyste podejście do zbrodni totalitarnych, obejmujące otwarcie archiwów tych służb, stanowi krok w kierunku dalszej demokratyzacji, rozliczalności i siły instytucji;
40. wzywa UE do zwiększenia wsparcia dla pomocy humanitarnej i zarządzania granicami w regionie, która powinna być prowadzona z pełnym poszanowaniem praw podstawowych; pochwala wysiłki Macedonii Północnej na rzecz przyjęcia uchodźców oraz nieprzerwaną konstruktywną rolę, jaką kraj ten odgrywa w zarządzaniu nieuregulowaną migracją; ponawia apel do władz Macedonii Północnej o poprawę dostępu do azylu i warunków przyjmowania oraz o wprowadzenie odpowiedniego systemu zarządzania migracją i rejestracji migrantów; przypomina o potrzebie przyjęcia systematycznego podejścia do zwalczania przemytu ludzi i nieuregulowanej migracji; z zadowoleniem przyjmuje międzynarodową współpracę w tym zakresie i zauważa, że umowa o statusie z Europejską Agencją Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) nie została jeszcze podpisana ze względu na nierozwiązane kwestie dwustronne;
Praworządność
41. uznaje poczynione postępy, jednak podkreśla, że trzeba przyspieszyć reformę praworządności, która jest podstawą transformacji demokratycznej, zapewniając pewność prawa, przejrzystość, dostęp do wymiaru sprawiedliwości i niedyskryminację;
42. wzywa Komisję do wdrożenia zaleceń zawartych w sprawozdaniu specjalnym Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 01/2022 w celu zapewnienia skutecznego wpływu pomocy finansowej na praworządność na Bałkanach Zachodnich, w tym w Macedonii Północnej;
43. z zadowoleniem przyjmuje dalsze kroki na rzecz konsolidacji wyników w zakresie prowadzenia dochodzeń, ścigania i sądzenia za sprawy dotyczące korupcji i przestępczości zorganizowanej, w tym na wysokim szczeblu, oraz wzmacniania niezależnych instytucji nadzoru i systemów sądowniczych;
44. przypomina, że aktualizacja kodeksu karnego powinna uwzględniać m.in. przepisy dotyczące przemocy wobec kobiet, przestępczości gospodarczej, prania pieniędzy, korupcji, konfiskaty mienia i rozpowszechniania dezinformacji oraz powinna nasilić walkę z przestępczością zorganizowaną, w tym z nielegalnym pozyskiwaniem drewna;
45. podkreśla, że potrzebne są dalsze postępy w reformie sądownictwa, poprzez wzmocnienie niezawisłości instytucjonalnej, finansowania, jakości, koordynacji i przejrzystości sądownictwa oraz funkcjonowania organów zapewniających jego samorządność; wzywa siły polityczne do szybkich uzgodnień w sprawie mianowania sędziów Trybunału Konstytucyjnego, aby zapewnić jego prawidłowe funkcjonowanie;
46. z zadowoleniem przyjmuje znaczne postępy w walce z korupcją i przestępczością zorganizowaną oraz popiera zastosowane w tym celu środki, np. w ramach planu antykorupcyjnego "działanie 21", w tym poprzez proaktywne dochodzenia prowadzone przez państwową komisję ds. zapobiegania korupcji i prokuraturę ds. korupcji i przestępczości zorganizowanej, priorytetowo traktujące wyroki skazujące i konfiskatę mienia pochodzącego z działalności przestępczej w sprawach wysokiego szczebla; wzywa państwa członkowskie, by zacieśniły transgraniczną współpracę wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych z krajami Bałkanów Zachodnich przy pełnym poszanowaniu dorobku UE dotyczącego ochrony danych;
47. wzywa do sfinalizowania środków reformy sektora bezpieczeństwa i wywiadu, zapewniających niezależność sektora i znaczący nadzór parlamentarny; wzywa do aktualizacji mechanizmu ochrony sygnalistów, lepszego wdrożenia i dostosowania do dyrektywy UE w sprawie sygnalistów 8 i zalecenia Rady Europy CM/Rec(2014)7 w sprawie ochrony sygnalistów, a także do skutecznego wdrożenia niedawno zmienionego prawa dotyczącego lobbingu;
48. podkreśla, jak ważne jest dalsze pociąganie do odpowiedzialności prawnej, w tym we wszystkich procesach sądowych związanych z nadużywaniem stanowiska, bezkarnością policji, korupcją, atakami w parlamencie Macedonii Północnej w 2017 r., nielegalnymi podsłuchami i wymuszeniami;
49. podkreśla, że ważne są konsekwentne i proaktywne postępowania przygotowawcze, ściganie i prawomocne wyroki skazujące w przypadkach korupcji na wysokim szczeblu;
50. wzywa do podjęcia zdecydowanych działań przeciwko praniu pieniędzy i przestępstwom finansowym poprzez ściślejszą koordynację, w tym z Europolem, przy jednoczesnym pełnym dostosowaniu do dorobku prawnego UE w zakresie danych i poszanowaniu go; nalega na wzmocnienie zdolności organów ścigania do zwalczania przestępczości zorganizowanej, terroryzmu i radykalizacji; wzywa władze do przyjęcia i wdrożenia niezbędnych przepisów regulujących działalność biura ds. odzyskiwania mienia i zwiększających skuteczność krajowego systemu odzyskiwania mienia;
51. z zadowoleniem przyjmuje trwałe dotychczasowe postępy, które powinny prowadzić do systemowej poprawy zwalczania handlu ludźmi, narkotykami, bronią palną i towarami, a także cyberprzestępczości i inwigilacji, brutalnej przestępczości, ekstremizmu i zagrożeń terrorystycznych; wyraża uznanie dla dochodzeń i trwającej współpracy dwustronnej i międzynarodowej w zakresie rozbijania międzynarodowych siatek przestępczych, w tym we współpracy z międzynarodowymi i unijnymi agencjami wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, takimi jak Eurojust, Europol i Frontex, które nasiliły działania przeciwko handlowi ludźmi, narkotykami i nielegalną bronią oraz zagrożeniu radykalizacji; odnotowuje polityczne, operacyjne i logistyczne wsparcie Macedonii Północnej dla Fronteksu oraz służb straży granicznej i przybrzeżnej państw członkowskich; wzywa Macedonię Północną, by wzmocniła odporność na zagrożenia hybrydowe, dezinformację i fałszywe informacje; ubolewa nad cyberatakami przeprowadzonymi przeciwko instytucjom tego kraju;
Reformy społeczno-gospodarcze
52. odnotowuje poważne skutki gospodarcze i społeczne kryzysu związanego z COVID-19 i wyraża poparcie dla szeregu środków podjętych przez władze w celu ochrony zdrowia publicznego i złagodzenia społeczno-gospodarczych skutków kryzysu, w tym dla właściwego wykorzystania znacznego wsparcia udzielanego przez UE pod względem pomocy finansowej, sprzętu medycznego i szczepionek; z zadowoleniem przyjmuje szybsze niż oczekiwano ożywienie gospodarcze Macedonii Północnej w 2021 r. i zwiększony wzrost gospodarczy;
53. zaleca, aby Macedonia Północna kontynuowała działania mające na celu poprawę klimatu biznesowego i infrastruktury w ramach planu finansowania przyspieszenia wzrostu gospodarczego, a także zwalczanie uchylania się od opodatkowania, modernizację edukacji, rozszerzenie zakresu zabezpieczenia społecznego i przyspieszenie transformacji cyfrowej, zreformowanie rynków energii i transportu, oprócz krótkoterminowych działań łagodzących skutki pandemii i wzrostu cen energii i żywności;
54. z zadowoleniem odnotowuje kroki podjęte w celu ustanowienia systemu bezpośredniego opodatkowania osób fizycznych opartego na stawkach progresywnych; odnotowuje powrót do modelu opartego na opodatkowaniu liniowym; zachęca rząd do modernizacji kodeksu podatkowego, tak aby położyć większy nacisk na progresywne stawki podatku dochodowego, opodatkowanie nieruchomości i czynniki środowiskowe, w celu osiągnięcia wartości wystarczającej do wdrożenia reform społecznych i walki z nierównościami;
55. zachęca władze do ograniczenia ubóstwa i wykluczenia społecznego przez poprawę powszechnego dostępu do usług społecznych, edukacji i opieki zdrowotnej, zwłaszcza dla ludności znajdującej się w niekorzystnej sytuacji i grup szczególnie wrażliwych;
56. zachęca Macedonię Północną do dalszych postępów we wdrażaniu reform dotyczących młodzieży i edukacji; wzywa do przeglądu ustawy o szkolnictwie średnim w drodze pluralistycznego procesu z udziałem ekspertów, specjalistów i społeczeństwa obywatelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem praw uczniów z niepełnosprawnościami;
57. zachęca Macedonię Północną, by dalej wykorzystywała potencjał, jaki oferuje cyfryzacja, do modernizacji procesów administracyjnych, wyborczych, sądowych, społecznych, zdrowotnych, fiskalnych i gospodarczych, a także do zwiększenia przejrzystości i rozliczalności oraz zwalczania korupcji i gospodarki nieformalnej zgodnie z dorobkiem prawnym UE; podkreśla, że trzeba zwiększyć wsparcie UE dla praworządności, zrównoważonego zielonego wzrostu, różnorodności biologicznej, innowacji, konkurencyjności, praw własności i odwrócenia zjawiska drenażu mózgów oraz spadkowej tendencji demograficznej; podkreśla, że trzeba zwiększyć inwestycje we wzmacnianie pozycji i włączenie społeczne młodzieży, a także przeznaczyć środki na zmniejszenie wysokiego poziomu bezrobocia wśród młodzieży;
58. z zadowoleniem przyjmuje wdrożenie gwarancji dla młodzieży w Macedonii Północnej jako programu na rzecz zmniejszenia bezrobocia młodzieży, w szczególności biorąc pod uwagę niepewną sytuację gospodarczą i ograniczone możliwości zatrudnienia dla młodych ludzi wskutek pandemii COVID-19; ponownie podkreśla znaczenie funduszy udostępnianych w ramach Planu gospodarczo-inwestycyjnego dla Bałkanów Zachodnich na sztandarowe projekty, takie jak gwarancja dla młodzieży w Macedonii Północnej;
59. przypomina, że finansowanie UE w ramach IPA III i Planu gospodarczo-inwestycyjnego dla Bałkanów Zachodnich, które z zadowoleniem przyjmuje, opiera się na rygorystycznych warunkach; podkreśla, że unijny IPA III przewiduje, że finansowanie musi być różnicowane lub nawet zawieszone w przypadku znacznego regresu lub trwałego braku postępów w obszarze podstaw, zwłaszcza w dziedzinie praworządności i praw podstawowych, w tym walki z korupcją i przestępczością zorganizowaną, a także wolności mediów; podkreśla, że UE ma obowiązek zagwarantować, by jej fundusze nie przyczyniały się do korupcji, oraz że dopełnienie tego obowiązku leży w jej własnym interesie bezpieczeństwa; w tym kontekście wzywa UE i kraje Bałkanów Zachodnich do zacieśnienia transgranicznej współpracy sądowej i ustanowienia ram skutecznej współpracy z Prokuraturą Europejską, w szczególności w obszarze funduszy IPA III; podkreśla potrzebę poprawy widoczności finansowania UE oraz zapewnienia, aby wszelkie inwestycje były zgodne z celami porozumienia paryskiego i celami UE w zakresie dekarbonizacji;
60. wyraża zadowolenie z przyjęcia Planu gospodarczo-inwestycyjnego i Zielonego programu działań dla Bałkanów Zachodnich, mających na celu stymulowanie długoterminowej odbudowy gospodarczej regionu, wspieranie transformacji ekologicznej i cyfrowej oraz zwiększenie łączności i integracji regionalnej i konwergencji z Unią Europejską, przypomina o możliwościach współpracy europejskiej w takich obszarach, jak gospodarka wodna, technologie oczyszczania ścieków i przetwarzania odpadów, energia odnawialna, technologie rolnictwa i przetwarzania żywności, ICT, produkty farmaceutyczne i sprzęt medyczny; podkreśla znaczenie ściślejszej koordynacji z organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, w zakresie przeciwdziałania zmianie klimatu i osiągania celów zrównoważonego rozwoju;
Środowisko, energia i transport
61. wzywa rząd do znacznego zwiększenia ambicji i woli politycznej do wdrożenia ubiegłorocznych zaleceń dotyczących transformacji ekologicznej, zwłaszcza w kontekście Zielonego programu działań dla Bałkanów Zachodnich, przy wykorzystaniu potencjału Planu gospodarczo-inwestycyjnego dla Bałkanów Zachodnich w tym zakresie;
62. z zadowoleniem przyjmuje zaktualizowane deklaracje klimatyczne Macedonii Północnej dotyczące redukcji emisji gazów cieplarnianych netto o 82 % do 2030 r., a jednocześnie wzywa do wdrożenia porozumienia paryskiego, w tym poprzez przyjęcie kompleksowej strategii i ustawy klimatycznej, zgodnych z ramami polityki klimatycznej i energetycznej UE do 2030 r.; przypomina, że nadal potrzebne są dodatkowe działania, aby osiągnąć cele w zakresie efektywności energetycznej, energii ze źródeł odnawialnych, bezpieczeństwa dostaw i redukcji emisji; wzywa UE do zwiększenia wsparcia, aby w obliczu światowego kryzysu energetycznego nie dopuścić do zaprzestania zrównoważonego odchodzenia od węgla oraz stopniowo wycofywać kopalne źródła energii; wzywa władze, by dostosowały ustawodawstwo dotyczące środowiska i zmiany klimatu do dorobku prawnego UE oraz by zapewniły jego egzekwowanie;
63. podkreśla, że jakość powietrza wymaga pilnej poprawy, w szczególności na obszarach miejskich; zdecydowanie wzywa władze, by zintensyfikowały działania dotyczące ochrony różnorodności biologicznej, wody, powietrza i klimatu oraz regionalnej gospodarki odpadami, w tym przez kompleksowe oceny skutków, odpowiednie konsultacje publiczne, lepszą koordynację międzysektorową, większe środki finansowe i rygorystyczne ściganie przestępstw przeciwko środowisku;
64. wzywa władze, by znacznie poprawiły jakość strategicznych ocen oddziaływania na środowisko oraz by wdrożyły i egzekwowały dyrektywę w sprawie strategicznej oceny oddziaływania na środowisko 9 w celu skutecznego zapobiegania negatywnemu wpływowi na środowisko, a także wyeliminowania korupcji w tym sektorze; wzywa władze do pełnego uwzględnienia zaleceń organizacji zajmujących się ochroną środowiska i niezależnych ekspertów w sprawie proponowanych zmian w ustawie o urbanizacji;
65. zachęca Komisję do zaoferowania Macedonii Północnej pełnego wsparcia przy opracowywaniu i wdrażaniu planu działania mającego na celu zmniejszenie zależności od źródeł energii importowanych z Rosji w celu zwiększenia odporności i bezpieczeństwa energetycznego, a także zrealizowania unijnych aspiracji dotyczących neutralności klimatycznej; uznaje coraz większe dostosowanie Macedonii Północnej do trzeciego pakietu energetycznego UE i wzywa, aby zakończono rozdzielanie elementów działalności w ramach systemu przesyłu gazu i wdrożono przepisy dotyczące efektywności energetycznej;
66. wzywa kraj do wzmożenia wysiłków na rzecz modernizacji infrastruktury transportowej i energetycznej, a także połączeń regionalnych; ponownie podkreśla znaczenie szybkiego ukończenia dużych regionalnych projektów infrastrukturalnych, przy jednoczesnym pełnym poszanowaniu odpowiednich procedur dotyczących wymaganych kompleksowych ocen skutków, w tym korytarzy kolejowych i drogowych VIII i X, gazowych połączeń międzysystemowych z Bułgarią, Grecją, Kosowem i Serbią oraz elektrycznego połączenia międzysystemowego z Albanią;
67. z zadowoleniem przyjmuje otwarcie połączenia lotniczego między Skopje a Sofią i zachęca do poprawy innych połączeń transportowych oraz otwarcia nowych punktów odprawy granicznej z krajami sąsiadującymi;
68. z zadowoleniem przyjmuje zniesienie od 1 lipca 2021 r. opłat roamingowych między Macedonią Północną a pięcioma innymi państwami Bałkanów Zachodnich; w związku z tym wzywa do opracowania przyspieszonego planu działania w celu obniżenia i zniesienia opłat roamingowych ze wszystkimi państwami członkowskimi;
Współpraca regionalna i polityka zagraniczna
69. wzywa UE do krytycznej oceny ważnych z historycznego punktu widzenia skutków dla bezpieczeństwa, stabilności i jedności na kontynencie europejskim i na Bałkanach Zachodnich w kontekście rosyjskiej agresji na Ukrainę; wzywa państwa członkowskie do wykazania jedności europejskiej poprzez oficjalne rozpoczęcie negocjacji akcesyjnych z Macedonią Północną i Albanią, biorąc pod uwagę zarówno skutki geopolityczne, jak i spełnienie oficjalnych kryteriów, jako inwestycję w zaufanie, stabilność, dobrobyt i trwający proces pojednania w regionie;
70. z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Macedonii Północnej do solidarności, multilateralizmu i dobrosąsiedzkich stosunków; wyraża poparcie dla integracji z UE i dalszych działań na rzecz promowania zarówno kontaktów międzyludzkich w Europie Południowo-Wschodniej, jak i integracji regionalnej sprzyjającej włączeniu społecznemu, co przybliży cały region do UE przez rozwijanie regionalnego wspólnego rynku; wyraża poparcie dla programów regionalnej współpracy gospodarczej sprzyjających włączeniu społecznemu, ustanawiających współpracę na równych prawach między wszystkimi sześcioma krajami, zwiększających dostosowanie do norm UE i dorobku prawnego UE oraz przyczyniających się do procesów integracji z UE;
71. oczekuje na przewodnictwo Macedonii Północnej w OBWE w 2023 r., ponieważ jest to wyraz jej międzynarodowej odpowiedzialności i wiarygodności jako członka NATO i przyszłego państwa członkowskiego UE oraz przyczynia się do propagowania zasad założycielskich OBWE w dziedzinie bezpieczeństwa, praw człowieka i demokracji; pochwala przykładową szybką integrację Macedonii Północnej ze strukturami NATO, co podkreśla jej strategiczne wybory w zakresie bezpieczeństwa, a tym samym przyczynia się do stabilności na Bałkanach Zachodnich;
72. z zadowoleniem przyjmuje stałe zaangażowanie Macedonii Północnej w ramy bezpieczeństwa euroatlantyckiego; pochwala pełne dostosowanie się tego kraju do wspólnej polityki zagranicznej, bezpieczeństwa i obrony UE; z zadowoleniem przyjmuje stały wkład Macedonii Północnej w misje zarządzania kryzysowego UE i operacje prowadzone przez NATO; pochwala szybkie dostosowanie się tego kraju do sankcji nałożonych w związku z rosyjską agresją mającą na celu podważenie integralności terytorialnej i suwerenności Ukrainy, a tym samym zwiększenie dostosowania polityki zagranicznej Macedonii Północnej do 100 %;
73. odnotowuje ryzyko coraz większej zależności gospodarczej i energetycznej od Chin i Rosji w całym regionie; jest zaniepokojony podatnością na zagrożenia i zależnością wynikającą z pożyczek inwestycyjnych finansowanych przez Chiny; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie Macedonii Północnej do zapewnienia bezpieczeństwa granic, a także prywatności i bezpieczeństwa danych w ramach inicjatywy "Czysta sieć";
74. z zadowoleniem przyjmuje trwający proces wzmacniania stosunków dobrosąsiedzkich z krajami sąsiadującymi i zacieśniania współpracy regionalnej, czego wyrazem jest porozumienie znad Prespy z Grecją oraz układ o przyjaźni, stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy z Bułgarią; wzywa wszystkie strony do prowadzenia konstruktywnego dialogu w celu zapewnienia pełnego i spójnego wdrażania tych porozumień w dobrej wierze, przy jednoczesnym powstrzymywaniu się od działań, które mogłyby zagrozić integracji z UE i szerszym interesom UE w obliczu obcych ingerencji; wzywa Komisję do wzmożenia wysiłków na rzecz ułatwienia dialogu, a tym samym do utorowania drogi dla realnego i trwałego porozumienia;
75. zachęca Bułgarię i Macedonię Północną do znalezienia wzajemnie akceptowalnego rozwiązania nierozstrzygniętych kwestii dwustronnych; z ogromnym zadowoleniem przyjmuje impuls polityczny do szeroko zakrojonej i konstruktywnej współpracy między obiema stronami, które będą dążyć do wypracowania nowej wspólnej płaszczyzny w wielu obszarach będących przedmiotem wspólnego zainteresowania, zamiast wytyczać dalsze podziały; zachęca partnerów do przyspieszenia tego zaangażowania w dobrej wierze i zgodnie z układem o przyjaźni, stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy oraz do rozpoczęcia negocjacji akcesyjnych, przy jednoczesnym rozwiązaniu nierozstrzygniętych kwestii dwustronnych zawartych w "środkach 4 + 1", które to kwestie należy w wystarczającym stopniu wdrożyć i rozwiązać w trakcie procesu integracji z UE; wzywa partnerów, by szczerze dążyli do jak najszybszego znalezienia wzajemnie akceptowalnych, wyważonych i trwałych rozwiązań nierozstrzygniętych kwestii dwustronnych; z zadowoleniem przyjmuje wznowienie prac wspólnej multidyscyplinarnej komisji ekspertów ds. historycznych i edukacyjnych Bułgarii i Macedonii Północnej, co zbliży społeczeństwa przez umożliwienie wspólnej przyszłości w UE, bez wpływu na proces akcesyjny Macedonii Północnej;
76. ponawia swój apel o historyczne pojednanie w oparciu o określoną wspólną historię, zgodnie z postanowieniami układu o przyjaźni, stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy;
77. ponownie wyraża pełne poparcie dla spójnego i przyspieszonego wzajemnego wdrażania porozumienia znad Prespy z Grecją jako ważnego elementu stosunków dwustronnych, w tym w oczekiwaniu na ratyfikację protokołów podpisanych między tymi dwoma krajami;
78. gratuluje Macedonii Północnej rozpoczęcia dialogu w ramach Forum Prespy jako regionalnej platformy inspirującej i promującej dialog, pojednanie, stosunki dobrosąsiedzkie i współpracę regionalną w duchu integracji z UE;
79. ponownie wzywa wszystkich regionalnych przywódców politycznych do powołania regionalnej komisji ds. ustalenia faktów dotyczących zbrodni wojennych i innych rażących naruszeń praw człowieka popełnionych na terytorium byłej Jugosławii (RECOM), w oparciu o znaczące prace przeprowadzone przez koalicję na rzecz RECOM;
80. zdecydowanie wzywa do wznowienia prac nad podręcznikami historii w Bułgarii i Macedonii Północnej; podkreśla, że teksty powinny odzwierciedlać interpretację faktów i postaci historycznych ze wspólnej historii obu narodów w oparciu o autentyczne dokumenty i źródła historyczne; uważa, że jest to podstawa, na której oba kraje powinny budować swoje stosunki, oraz że stosunki między przyszłymi pokoleniami Macedonii Północnej i Bułgarii będą odzwierciedleniem procesów edukacyjnych w obu tych krajach;
81. potępia wszelkie próby zastąpienia zabytków lub artefaktów historycznych, w tym zniszczenie autentycznego dziedzictwa kulturowego lub wszelkie próby pisania historii na nowo; podkreśla, że tego typu incydenty budzą poważne obawy, w tym w kontekście niewdrożenia układu o przyjaźni, stosunkach dobrosąsiedzkich i współpracy z 2017 r.;
o
o o
82. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji przewodniczącemu Rady Europejskiej, Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz prezydentowi, rządowi i Zgromadzeniu Republiki Macedonii Północnej.
