Parlament Europejski,- uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Somalii,
- uwzględniając wspólną strategię UE-Afryka,
- uwzględniając umowę z Kotonu,
- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,
- uwzględniając konwencję Unii Afrykańskiej w sprawie ochrony osób wewnętrznie przesiedlonych w Afryce i udzielania im pomocy,
- uwzględniając Konwencję ONZ o prawach dziecka z 1989 r.,
- uwzględniając krajowy program orientacyjny UE-Somalia dla Federalnej Republiki Somalii na lata 2014-2020,
- uwzględniając oświadczenie misji Unii Afrykańskiej w Somalii (AMISOM) z 8 listopada 2017 r., w którym ogłoszono zamiar rozpoczęcia stopniowego wycofywania wojsk z Somalii od grudnia 2017 r. z przewidywanym zakończeniem tej operacji do 2020 r.,
- uwzględniając oświadczenie wysokiego przedstawiciela Josepa Borrella z 18 września 2021 r. w sprawie sytuacji politycznej w Somalii,
- uwzględniając rezolucję Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2568 z 12 marca 2021 r. w sprawie sytuacji w Somalii,
- uwzględniając art. 144 ust. 5 i art. 132 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze, że sytuacja humanitarna w Somalii nadal się pogarsza za sprawą licznych kryzysów, które obejmują niestabilność polityczną, działalność terrorystyczną, brak bezpieczeństwa żywnościowego, susze, kryzys klimatyczny i kryzys związany z COVID-19, zagrażają stabilności, dobrostanowi ludzi i źródłom utrzymania oraz powodują masowe przesiedlenia w całym kraju i regionie;
B. mając na uwadze, że międzynarodowe agencje pomocowe ostrzegają, że Somalia znajduje się na skraju katastrofy humanitarnej - około 5,9 mln osób potrzebuje pomocy humanitarnej, a dotkliwy brak bezpieczeństwa żywnościowego dotyka ponad 2,7 mln osób w całym kraju, wśród nich ponad 800 000 dzieci poniżej piątego roku życia zagrożonych ciężkim niedożywieniem; mając na uwadze, że 2 mln ludzi cierpią z powodu poważnych niedoborów wody; mając na uwadze, że według oświadczenia ONZ Somalia boryka się z najpoważniejszym niedoborem środków finansowych od sześciu lat; mając na uwadze, że według szacunków partnerów humanitarnych w 2022 r. 7,7 mln Somalijczyków będzie potrzebować pomocy humanitarnej, a około 1,2 mln dzieci poniżej piątego roku życia w 2022 r. prawdopodobnie będzie cierpieć na ciężkie niedożywienie, jeśli natychmiast nie otrzyma pomocy;
C. mając na uwadze, że Somalia nie była w stanie zareagować na pandemię COVID-19 ze względu na brak funkcjonującego systemu opieki zdrowotnej oraz brak respiratorów, zaopatrzenia farmaceutycznego i personelu; mając na uwadze, że Somalia, podobnie jak wiele państw afrykańskich, nie była w stanie zaszczepić ludności z powodu niedostępności szczepionek, w związku z czym tylko około 3 % obywateli jest w pełni zaszczepionych;
D. mając na uwadze, że pandemia COVID-19 poważnie dotknęła sektor edukacji - wiele dzieci, w szczególności mieszkających w ośrodkach dla osób wewnętrznie przesiedlonych, nie może kontynuować edukacji formalnej, na przykład dlatego, że ich rodzice stracili środki utrzymania i faktyczne źródła dochodów;
E. mając na uwadze, że grupy rebelianckie, pozostające głównymi sprawcami braku bezpieczeństwa w kraju, dopuszczają się masowych ataków na Somalijczyków oraz są zamieszane w porwania i przymusowe werbowanie dzieci na potrzeby konfliktów zbrojnych; mając na uwadze, że w 2021 r. jak dotąd w konfliktach zbrojnych zginęło lub zostało rannych około 1 000 cywilów, przy czym za większość ofiar cywilnych winę ponosi Al-Szabab; mając na uwadze, że aby zakłócić proces wyborczy w 2021 r., bojownicy nasilili ataki i ukierunkowane zabójstwa, których ofiarami są urzędnicy rządowi;
F. mając na uwadze, że głównym celem nadużyć i przemocy pozostają najsłabsze grupy społeczne, w tym kobiety, dzieci, osoby starsze, osoby wewnętrznie przesiedlone, osoby LGBTQ i inne mniejszości; mając na uwadze, że przemoc seksualna i przemoc ze względu na płeć, a także przemoc związana z konfliktami zbrojnymi nadal się szerzą i pozostają bezkarne, szczególnie na obszarach objętych konfliktem;
G. mając na uwadze, że według sprawozdania sekretarza generalnego ONZ z 2021 r. w sprawie dzieci w konfliktach zbrojnych w Somalii nadal dochodzi do brutalnych aktów przemocy wobec dzieci - w 2020 r. zabitych lub okaleczonych zostało co najmniej 1 087 dzieci; mając na uwadze, że Al-Szabab jest główną organizacją werbującą dzieci, przy czym w ubiegłym roku Al-Szabab, rządowe siły bezpieczeństwa, regionalne siły bezpieczeństwa i bojówki klanowe łącznie zwerbowały 1 716 dzieci;
H. mając na uwadze, że w sierpniu 2020 r. parlament w Mogadiszu przedstawił nową ustawę o przestępstwach seksualnych, która umożliwia zawieranie małżeństw przez dzieci, gdyż definiuje dziecko według kryterium dojrzałości fizycznej, a nie wieku oraz przewiduje słabą ochronę proceduralną dla osób, które przeżyły akty przemocy; mając na uwadze, że nowy projekt ustawy o przestępstwach seksualnych narusza międzynarodowe i regionalne zobowiązania dotyczące praw człowieka;
I. mając na uwadze, że wolność wypowiedzi pozostaje poważnie ograniczona, a dziennikarze i obrońcy praw człowieka otrzymują groźby, są arbitralnie przetrzymywani oraz pozbawieni gwarancji sprawiedliwości proceduralnej i rzetelnego procesu sądowego; mając na uwadze, że władze regionalne i federalne zamknęły media; mając na uwadze, że w sprawach zabójstw dziennikarzy lub ataków na dziennikarzy władze rzadko wszczynają dochodzenia lub ścigają sprawców;
J. mając na uwadze, że przed rozpoczęciem procesu wyborczego siły bezpieczeństwa rządu federalnego Somalii i władze regionalne, w szczególności w Puntlandzie, a także Al-Szabab nasiliły ataki na dziennikarzy w formie zastraszania, nękania i arbitralnych aresztowań; mając na uwadze, że niezależne media są zasadniczym elementem uczciwego procesu wyborczego; mając na uwadze, że w 2021 r. ofiarą egzekucji pozasądowych padło wielu dziennikarzy, w tym weteran dziennikarstwa Abdiaziz Mohamud Guled, dyrektor Radia Mogadiszu, zamordowany przez Al-Szabab w Mogadiszu 20 listopada 2021 r.;
K. mając na uwadze, że około 2,9 mln Somalijczyków zostało wewnętrznie przesiedlonych; mając na uwadze, że w okresie od sierpnia do października 2021 r. 55 000 osób musiało uciec ze swoich domów, z czego 80 % w wyniku konfliktu, a 20 % z powodów związanych z klimatem; mając na uwadze, że od czasu wojny domowej w Somalii (w 1991 r.) w Kenii istnieje kilka obozów dla uchodźców i osób ubiegających się o azyl, w tym w obozy w Kakumie i Dadaab, w których przebywa około 520 000 zarejestrowanych uchodźców i osób ubiegających się o azyl; mając na uwadze, że warunki życia w obozach są niebezpieczne - w szczególności kobiety, dzieci i osoby LGBTQ doświadczają powtarzających się nadużyć i aktów przemocy; mając na uwadze, że 29 kwietnia 2021 r. Biuro UNHCR i rząd Kenii uzgodniły plan działania przewidujący odroczenie zamknięcia obozów w Dadaab i Kakumie do 30 czerwca 2022 r.;
L. mając na uwadze, że Somalia pozostaje jednym z najbardziej niebezpiecznych krajów afrykańskich dla związkowców, którzy systematycznie spotykają się z przemocą i zastraszaniem; mając na uwadze, że somalijskim pracownikom nieustannie odmawia się podstawowych praw człowieka i praw pracowniczych, ich bezpieczeństwo i higiena pracy są regularnie zagrożone oraz są oni źle opłacani, również przez kontrahentów zagranicznych;
M. mając na uwadze, że proces wyborczy miał się pierwotnie zakończyć wyborami prezydenckimi w październiku 2021 r.; mając jednak na uwadze, że jest nieustannie zakłócany opóźnieniami w stanach federacji, które wybierają członków obu izb federalnego parlamentu Somalii, a ten z kolei prezydenta Somalii; mając na uwadze, że im dłużej trwa proces wyborczy, tym mniej zasobów zostanie przeznaczonych na priorytetowe dla kraju cele, jak reagowanie na kryzys humanitarny;
N. mając na uwadze, że delegaci klanowi mają mianować łącznie 275 posłów do izby niższej, podczas gdy pięć parlamentów stanowych wybrało już wszystkich 54 senatorów do izby wyższej; mając na uwadze, że władze zobowiązały się do zakończenia wyborów do izby niższej do 24 grudnia 2021 r.; mając na uwadze, że wiarygodne zakończenie procesu wyborczego będzie miało kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i długoterminowego rozwoju Somalii;
O. mając na uwadze, że 26 % osób wybranych do izby wyższej to kobiety, co stanowi pozytywny krok na drodze Somalii do równouprawnienia płci; mając na uwadze, że należy podjąć dalsze wysiłki w celu osiągnięcia uzgodnionej kwoty 30 % w izbie niższej oraz zagwarantować pełne uczestnictwo kobiet w procesie podejmowania decyzji politycznych, społecznych i gospodarczych w Somalii;
P. mając na uwadze, że obca ingerencja w wewnętrzne procesy polityczne i organizację wyborów utrudnia ich terminowe zakończenie; mając na uwadze, że 15 listopada 2021 r. Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 2607 (2021), którą przedłuża embargo na broń nałożone na Somalię;
Q. mając na uwadze, że mandat AMISOM ONZ wygaśnie 31 grudnia 2021 r.; mając na uwadze, że rząd federalny Somalii i Unia Afrykańska (UA) nie były w stanie uzgodnić reorganizacji misji pod przywództwem UA, jak proponowano w rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2568 (2021); mając na uwadze, że UE, za pośrednictwem różnych instrumentów, od 2007 r. wnosi główny wkład finansowy w działania AMISOM i UA w Somalii;
R. mając na uwadze, że w grudniu 2020 r. Rada przedłużyła do 31 grudnia 2022 r. mandaty trzech misji i operacji w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO) w Somalii - misji UE dotyczącej budowania zdolności w Somalii (EUCAP) i misji wojskowej UE mającej na celu przyczynienie się do szkolenia somalijskich sił bezpieczeństwa (EUTM Somalia) - oraz mandat operacji EUNAVFOR Atalanta;
S. mając na uwadze, że 5 listopada 2021 r. Somalia uznała wysłannika Unii Afrykańskiej Simona Mulongo za persona non grata i nakazała mu opuszczenie kraju w ciągu siedmiu dni, pod zarzutem udziału w działaniach niezgodnych z mandatem AMISOM;
T. mając na uwadze, że UE przeznaczyła 286 mln EUR na rzecz Somalii z krajowego programu orientacyjnego na lata 2014-2020, koncentrując się na wspieraniu praworządności, bezpieczeństwa, bezpieczeństwa żywnościowego i edukacji; mając na uwadze, że w 2021 r. UE przeznaczyła 45,3 mln EUR na projekty humanitarne w Somalii, w tym 2,8 mln EUR na wsparcie kampanii szczepień przeciwko COVID-19, mając na uwadze, że UE i jej państwa członkowskie wspólnie dostarczają ponad 35 % całej pomocy humanitarnej w Somalii;
1. wyraża głębokie zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją humanitarną w Somalii; potępia łamanie i naruszenia praw człowieka oraz masowe ataki ugrupowań terrorystycznych, zwłaszcza Al-Szabab, na ludność cywilną, pracowników humanitarnych, dziennikarzy, urzędników odpowiedzialnych za wybory i AMISOM; wzywa wszystkie strony zaangażowane w liczne konflikty w Somalii do natychmiastowego powstrzymania się od łamania praw człowieka oraz do podjęcia konkretnych kroków, które umożliwią postawienie winnych przed sądem w uczciwych procesach; zdecydowanie wzywa do zaprzestania działań wojennych oraz, w miarę możliwości, do kontynuowania kompleksowego dialogu, który pomoże przezwyciężyć różnice polityczne;
2. przypomina, że trwałą stabilność i pokój można osiągnąć jedynie w drodze włączenia społecznego i dobrych rządów opartych na zasadach demokracji i praworządności; w związku z tym wzywa przywódców Somalii do większego wysiłku na rzecz zakończenia procesu wyborczego oraz pluralistycznych i wiarygodnych wyborów do niższej izby przed końcem 2021 r., tak aby wybory prezydenckie mogły się odbyć jak najszybciej; podkreśla, że proces wyborczy musi przebiegać pokojowo, zgodnie z wcześniej uzgodnionym 27 maja 2021 r. harmonogramem; ponadto wzywa przywódców Somalii do okazania powściągliwości i powstrzymania się od wszelkich działań, które mogłyby potęgować napięcia polityczne lub przemoc, aby zapewnić stabilność i uniemożliwić Al-Szabab uzyskanie wpływów politycznych; wzywa do pełnego poszanowania praw podstawowych podczas kampanii wyborczych i w czasie wyborów, w tym prawa do pokojowego zgromadzania się oraz swobody przemieszczania się, zrzeszania się i wypowiedzi; potępia wszelkie nadmierne użycie przemocy przez siły rządowe przeciwko opozycji politycznej lub demonstrantom; odradza dawanie posłuchu inicjatywom prowadzącym do przedłużenia wcześniejszych mandatów bez szerokiego poparcia zainteresowanych stron w Somalii i sprzeciwia się wszelkim równoległym procesom lub wyborom częściowym;
3. wzywa UE, jej państwa członkowskie i partnerów międzynarodowych, aby pilnie zwiększyły pomoc humanitarną zgodnie z potrzebami i dostarczyły dodatkową pomoc w reakcji na COVID-19, taką jak dzielenie się szczepionkami oraz dostawa podstawowych środków medycznych i produktów farmaceutycznych; podkreśla, że społeczność międzynarodowa musi pomóc w podjęciu wszelkich niezbędnych działań, aby opanować pandemię COVID-19 w Somalii i regionie, w tym dzięki większej dystrybucji szczepionek i zwiększeniu ich produkcji;
4. wzywa władze somalijskie do zaprzestania wszelkich arbitralnych aresztowań i do uwolnienia wszystkich osób bezprawnie i bez uzasadnienia zatrzymanych, do zwalczania aktów nękania i zastraszania ludności cywilnej przez siły bezpieczeństwa, polityków i władze lokalne, a także do dopilnowania, by osoby odpowiedzialne pociągnięto do odpowiedzialności; nalega, aby władze zaprzestały egzekucji zarządzonych przez sądy wojskowe, przyjęły moratorium i zniosły karę śmierci; wzywa rząd Somalii do wzmocnienia praworządności oraz ustanowienia niezależnego i bezstronnego systemu sądowego, a także do zapewnienia zadośćuczynienia ofiarom pozasądowej i nadmiernej przemocy; wzywa władze somalijskie do szybkiego zastosowania polityki ochrony ludności cywilnej i przyjęcia krajowej ustawy antyterrorystycznej oraz do zapewnienia ich pełnej zgodności z międzynarodowymi normami i standardami w zakresie praw człowieka;
5. jest bardzo zaniepokojony liczbą uchodźców i osób wewnętrznie przesiedlonych w Somalii i ich dobrostanem; wzywa UE i partnerów międzynarodowych do współpracy z rządem federalnym Somalii w celu zapewnienia ochrony, pomocy i trwałych rozwiązań zgodnie z zobowiązaniami międzynarodowymi; z zadowoleniem przyjmuje ratyfikację przez federalny rząd Somalii konwencji Unii Afrykańskiej w sprawie ochrony osób wewnętrznie przesiedlonych w Afryce i udzielania im pomocy oraz wzywa Komisję, aby udzieliła Somalii pomocy w opracowaniu krajowych ram prawnych i zapewnieniu bezpieczeństwa przesiedleńcom wewnętrznym i uchodźcom, ze szczególnym uwzględnieniem osób znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji, takich jak kobiety, dzieci i osoby należące do grup mniejszościowych, które są najbardziej narażone na przemoc, nadużycia i naruszenia;
6. jest poważnie zaniepokojony szkodami społecznymi i gospodarczymi spowodowanymi zmianą klimatu, w tym ekstremalnymi zdarzeniami pogodowymi i plagą szarańczy; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązania, które Somalia podjęła na konferencji ONZ w sprawie zmiany klimatu w 2021 r. (COP26) na rzecz sprawiedliwej transformacji opartej na dialogu społecznym i priorytetowego traktowania energii ze źródeł odnawialnych w celu zaspokojenia potrzeb energetycznych tego kraju; apeluje o pilne podjęcie kroków i właściwe wdrożenie planów działania na rzecz zapobiegania klęskom żywiołowym związanym z klimatem lub łagodzenia ich skutków, takich jak plan działania Organizacji Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) dotyczący walki z szarańczą pustynną;
7. ubolewa nad atakami grup terrorystycznych na pracowników organizacji humanitarnych, niszczeniem infrastruktury i przekierowywaniem pomocy; przypomina, że na mocy prawa międzynarodowego należy zagwarantować nieograniczony dostęp w celu udzielania pomocy humanitarnej osobom potrzebującym w całej Somalii;
8. ponownie wyraża zdecydowane poparcie dla wszystkich obrońców praw człowieka i środowiska w Somalii oraz dla ich pracy; wzywa delegaturę UE i przedstawicielstwa państw członkowskich w tym kraju, by w kontaktach z władzami Somalii zwiększyły wsparcie dla społeczeństwa obywatelskiego oraz by sięgały po wszelkie dostępne instrumenty, aby lepiej wesprzeć działalność obrońców praw człowieka i na rzecz środowiska, a także by w stosownych przypadkach ułatwiały wydawanie im wiz nadzwyczajnych i udzielały tymczasowego schronienia w państwach członkowskich;
9. uznaje rolę, jaką AMISOM odegrała w poprawie bezpieczeństwa w obliczu zagrożenia ze strony ugrupowania Asz-Szabab i grup rebelianckich; wyraża poparcie dla planu transformacji Somalii w odniesieniu do operacji AMISOM i wzywa do jego terminowego wdrożenia; wzywa najważniejsze somalijskie podmioty działające w dziedzinie bezpieczeństwa do osiągnięcia porozumienia w sprawie strategicznych celów, wielkości i składu przyszłej misji AMISOM mającej na celu wspieranie przemian w zakresie bezpieczeństwa w Somalii, aby poczynić postępy we wdrażaniu planu transformacji; wzywa do wzmocnienia struktur bezpieczeństwa narodowego w celu ochrony ludności; wzywa federalny rząd Somalii, AMISOM i siły sojusznicze do dopilnowania, aby ich kampanie wojskowe przeciwko Al-Szabab były prowadzone z pełnym poszanowaniem międzynarodowego prawa humanitarnego i prawa międzynarodowego praw człowieka;
10. podkreśla, że władze somalijskie powinny ponosić główną odpowiedzialność za zapewnienie bezpieczeństwa w swoim kraju, ale w walce z Al-Szabab i ugrupowaniami rebelianckimi nie są jeszcze do tego zdolne; przypomina o znaczeniu, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2568 (2021), pilnego opracowania planu dotyczącego rekonfiguracji obecności Unii Afrykańskiej po 2021 r.; przypomina w tym kontekście, że główną odpowiedzialność za opracowanie takiego planu ponoszą ONZ, Unia Afrykańska i federalny rząd Somalii, wspierane przez partnerów międzynarodowych;
11. wzywa wszystkie podmioty zagraniczne, aby nie narażały na szwank bieżących wysiłków na rzecz budowania państwowości i pokoju, przy jednoczesnym wspieraniu i zachowaniu jedności kraju; przypomina wszystkim stronom o odnowieniu embarga na broń wobec Somalii przez Radę Bezpieczeństwa ONZ;
12. z zadowoleniem przyjmuje większy udział kobiet w wyborach parlamentarnych, ale zauważa, że reprezentacja kobiet jest wciąż niedostateczna; podkreśla ważną rolę kobiet w rozwiązywaniu konfliktów i budowaniu pokoju; apeluje o pełne, równe i znaczące uczestnictwo i zaangażowanie kobiet na wszystkich szczeblach zgodnie z Kartą somalijskich kobiet;
13. potępia trwającą przemoc seksualną i przemoc ze względu na płeć wobec kobiet i dziewcząt w Somalii oraz wzywa do stałych i skoordynowanych wysiłków krajowych na rzecz zwalczania przemocy seksualnej i przemocy ze względu na płeć, w tym do skutecznej transpozycji do prawa krajowego i stosowania konwencji nr 190 Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP) w sprawie eliminacji przemocy i molestowania w miejscu pracy, ratyfikowanej przez Somalię, do ratyfikacji Konwencji w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz do przyjęcia - zarówno na szczeblu państwowym, jak i federalnym - progresywnych przepisów przeciwko okaleczaniu żeńskich narządów płciowych; wzywa rząd Somalii do podjęcia konkretnych działań w celu zapobiegania przemocy seksualnej wobec kobiet i dzieci;
14. wzywa władze somalijskie do uchylenia przepisów zmienionej ustawy medialnej z 2020 r., która poważnie ogranicza wolność mediów i wolność wypowiedzi oraz nie jest zgodna z międzynarodowymi standardami wolności wypowiedzi;
15. ubolewa nad niedawnymi atakami na dziennikarzy i pracowników mediów, którzy mają do odegrania uzasadnioną rolę w budowaniu państwa i w procesie wyborczym i którzy powinni być w stanie wykonywać swoją pracę bez strachu lub zastraszania; wzywa władze somalijskie, aby przeprowadziły i zakończyły dochodzenia w sprawie wszystkich zabójstw dziennikarzy w 2021 r., w tym zabójstwa Dżamala Faraha Adana, oraz postawiły winnych przed sądem;
16. wzywa rząd federalny Somalii i jej federalne państwa członkowskie, aby niezwłocznie ogłosiły moratorium na aresztowanie i więzienie dziennikarzy wykonujących obowiązki dziennikarskie, zgodnie z propozycją Reporterów bez Granic i Krajowego Związku Dziennikarzy Somalijskich, oraz położyły kres stałemu wykorzystywaniu starego i archaicznego somalijskiego kodeksu karnego do karania dziennikarzy oraz ograniczania wolności mediów i wolności wypowiedzi;
17. wzywa rząd federalny Somalii, jej federalne państwa członkowskie i społeczność międzynarodową do dopilnowania, by zagraniczne lub wielonarodowe przedsiębiorstwa prowadzące działalność w Somalii w pełni przestrzegały i stały na straży międzynarodowych traktatów dotyczących praw człowieka i innych instrumentów prawnych, w tym tymczasowej konstytucji i ustaw Somalii, a także Wytycznych ONZ dotyczących biznesu i praw człowieka oraz podstawowych konwencji MOP i by je stosowały; podkreśla, że trzeba ukierunkować działania na finanse Al-Szabaab i zapobiegać nielegalnemu generowaniu dochodów, w tym z surowców;
18. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Unii Afrykańskiej, prezydentowi, premierowi i parlamentowi Somalii, sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych, Radzie Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych, Radzie Praw Człowieka Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Wspólnemu Zgromadzeniu Parlamentarnemu AKP-UE.
