Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Budując Europę odporną na zmianę klimatu - nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Budując Europę odporną na zmianę klimatu - nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu
(2021/C 440/08)

Sprawozdawca: Markku MARKKULA (FI/EPL), członek rady miasta Espoo
Dokument źródłowy: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów "Budując Europę odporną na zmianę klimatu - nowa Strategia w zakresie przystosowania do zmiany klimatu"

COM(2021) 82 final

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

Uwagi ogólne

1. Z zadowoleniem przyjmuje apel Komisji Europejskiej, zawarty w nowej strategii UE w zakresie przystosowania do zmiany klimatu, skierowany do miast i regionów oraz KR-u, by zwiększyć ambicje w zakresie odporności na zmianę klimatu i zobowiązać się do lepszego włączenia środków UE do krajowych, regionalnych i lokalnych przepisów i działań.

2. Z zaniepokojeniem stwierdza, że straty gospodarcze spowodowane ekstremalnymi warunkami pogodowymi wyniosły ponad 436 mld EUR w latach 1980-2016 i wzrosną do co najmniej 170 mld EUR rocznie, jeżeli globalne ocieplenie osiągnie 3 oC powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.

3. Ponownie podkreśla, że pilny charakter przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie z porozumieniem paryskim wymaga zdecydowanego politycznego przywództwa na wszystkich szczeblach sprawowania rządów oraz ukierunkowanego na działanie i dobrze zdefiniowanego przejścia na neutralną dla klimatu Europę w oparciu o perspektywę oddolną, w której dostosowanie się do zmiany klimatu i łagodzenie jej skutków są dobrze zintegrowane.

4. Podkreśla, że rola miast i regionów zmieniła się: styl zorientowany na administrację i skoncentrowany na władzy ustąpił miejsca stylowi opartemu na usługach i współpracy obejmującemu obywateli, środowisko akademickie, przedsiębiorstwa i trzeci sektor. KR wzywa miasta i regiony do przeanalizowania i odnowienia ich roli, współpracy i polityki innowacji w celu pobudzenia na szeroką skalę innowacji wspieranych technologicznie i innowacji społecznych. Pozwoli im to stawić czoła głównym wyzwaniom społecznym i zagwarantować odpowiednie warunki dla społeczeństw dobrobytu.

5. Wzywa do stosowania strategii politycznych opartych na popycie jako kryteriów zrównoważonych zamówień publicznych, takich jak ślad węglowy i pozytywny ślad ekologiczny, z myślą o tym, by przyspieszyć przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym i zwiększyć popyt na zrównoważone i przyjazne dla klimatu produkty i usługi.

6. Podkreśla zasadniczą wagę świadomości społeczności lokalnych i ich zaangażowania w działania. Aby tę świadomość i zaangażowanie wspierać, potrzebne są nowe, innowacyjne sposoby tworzenia wysokiej jakości wsparcia dla działań na szczeblu lokalnym. KR będzie współpracować z Komisją Europejską w celu stworzenia gotowych do użycia modeli działań pod tytułem "Zielony Ład w terenie" dla różnej wielkości gmin na różnych etapach rozwoju, stosownie do ich lokalnej sytuacji.

7. Odnotowuje, że zasadnicze znaczenie dla realizacji wytyczonych celów ma zapewnienie o wiele szybszego niż dotychczas wykorzystywania i modyfikowania najnowszej wiedzy z badań naukowych oraz jej stosowania do zaspokojenia potencjalnych potrzeb operacyjnych. W związku z tym wzywa Komisję Europejską do utworzenia ośrodków EPB, tak aby koncentrowały się na propagowaniu innowacji potrzebnych z punktu widzenia społeczeństwa na szczeblu lokalnym i regionalnym oraz działały na rzecz rozwoju ekosystemów dla środowisk akademickich, przedsiębiorstw, społeczeństwa i obywateli.

8. Wskazuje - za pośrednictwem kampanii politycznej i komunikacyjnej KR-u "Zielony Ład w terenie" - w jaki sposób miasta i regiony mogą przyspieszyć sprawiedliwą i zrównoważoną transformację za pomocą lokalnego, regionalnego, krajowego i unijnego finansowania publicznego i prywatnego oraz innych inicjatyw wspierających. KR jest zaangażowany we współpracę i wypracowanie przełomowych rozwiązań wraz z Komisją Europejską, misjami UE, Radą UE ds. Innowacji, siecią regionalnych ośrodków EPB i w ramach innych inicjatyw odpowiednich zainteresowanych stron.

9. Zwraca uwagę, że około 40 % miast UE liczących ponad 150 tys. mieszkańców przyjęło plany przystosowania się do zmiany klimatu 1 . Zachęca wszystkie miasta do przyłączenia się do tej inicjatywy oraz do regularnej aktualizacji wiedzy i najlepszych praktyk w zakresie badań, rozwoju i innowacji. KR wzywa miasta i regiony do połączenia sił z lokalnym i międzynarodowym przemysłem i do tworzenia partnerstw na rzecz dostosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków, a także wzywa Komisję do rozpowszechniania pozytywnych wyników.

10. Zdecydowanie popiera przyjęte w ramach strategii podejście, zgodnie z którym odporność ma zostać osiągnięta w sprawiedliwy sposób. Zmiana klimatu staje się coraz większym problemem, zwłaszcza dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji, osób starszych, chorych i o niskich dochodach. W strategii należy zwrócić na te grupy szczególną uwagę.

11. Podkreśla swoją gotowość i zaangażowanie na rzecz współtworzenia ogólnoeuropejskiego systemu przystosowawczego z miastami i regionami, a także dobrze funkcjonującej struktury wielopoziomowego sprawowania rządów z wyraźnym zakresem odpowiedzialności. Celem jest stworzenie skutecznych regionalnych i lokalnych mechanizmów przystosowania się do zmiany klimatu i łagodzenia jej skutków dzięki współpracy sektora publicznego i prywatnego oraz trzeciego sektora, a także poszerzanie wiedzy oraz zwiększanie umiejętności i środków finansowych.

Strategia przystosowawcza w ramach Europejskiego Zielonego Ładu

12. Uważa, że w ciągu roku od wejścia w życie omawianego rozporządzenia Komisja powinna przyjąć wytyczne ustanawiające wspólne zasady i praktyki w zakresie identyfikacji i klasyfikacji fizycznych zagrożeń klimatycznych oraz odpowiedniego zarządzania nimi podczas planowania, opracowywania, wdrażania i monitorowania planów, programów i projektów.

13. Uważa, że konieczna jest synergia między wytycznymi dotyczącymi przystosowania a dyrektywami w sprawie oceny oddziaływania na środowisko.

14. Zauważa, że władze lokalne i regionalne odpowiadają za ponad 70 % środków łagodzenia zmiany klimatu i do 90 % działań przystosowawczych do zmiany klimatu, w związku z czym żadna polityka przystosowawcza nie będzie skuteczna, jeżeli nie uwzględni potrzeb, poglądów i wiedzy fachowej regionów i miast.

15. Wzywa do wysokiego stopnia zaangażowania miast i regionów w przygotowanie planów działania w dziedzinie klimatu i planów działania na rzecz Zielonego Ładu w terenie, jako podstawy wysiłków na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu, także z myślą o zapobieganiu niedostosowaniom oraz o dostosowaniu się do niemożliwej do uniknięcia sytuacji.

16. Wzywa do zacieśnienia współpracy regionalnej stron w zakresie planów i środków przystosowania się do zmiany klimatu w terenie. To na szczeblu lokalnym i regionalnym należy przedsięwziąć środki wespół z obywatelami i przedsiębiorstwami.

17. Uznaje, że regiony najbardziej oddalone UE stoją w obliczu poważnych wyzwań w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu ze względu na ich szczególną wrażliwość, która sprawia, że są one szczególnie podatne na skutki zmiany klimatu, i z zadowoleniem przyjmuje wszelkie wysiłki na rzecz łagodzenia tych skutków, takie jak wymiana najlepszych praktyk oraz globalne i regionalne rozwiązania dostosowawcze, które powinny być promowane i wspierane przez Komisję i państwa członkowskie.

18. Podkreśla znaczenie wspólnego opracowywania odpowiednich metod i instrumentów przystosowawczych, aby wesprzeć współtworzenie innowacji społecznych, współpracę transgraniczną, wymianę doświadczeń i zwiększanie zdolności w zakresie odporności. W tym zakresie istotny wkład mogą wnieść działania realizowane w ramach celu szczegółowego 2 programu Interreg na lata 2021-2027.

19. Podkreśla, że istnieje coraz więcej solidnych dowodów na to, że w niektórych państwach członkowskich kobiety są nieproporcjonalnie narażone na skutki zmiany klimatu ze względu na utrwalone normy społeczne i struktury społeczno-gospodarcze, które pozbawiają je dostępu do zasobów, procesu decyzyjnego, informacji, edukacji, pracy itp. Uważa zatem, że przyszłe strategie polityczne w ramach Europejskiego Zielonego Ładu mają kluczowe znaczenie dla przezwyciężenia tych barier i wzmocnienia pełnego potencjału umiejętności, wiedzy i kwalifikacji kobiet i dziewcząt w celu zapewnienia skuteczności i trwałości przystosowania do zmiany klimatu i zmniejszania ryzyka związanego z klęskami żywiołowymi.

20. Podkreśla znaczenie przyspieszonego dostępu do porad ekspertów w zakresie korzystania z wiedzy i instrumentów finansowych UE.

21. Podkreśla, że należy w sposób przyjazny przyrodzie przystosować lasy i przedsiębiorstwa leśne do zmiany klimatu. Lasy i ich właściciele odgrywają niezwykle istotną rolę w ochronie klimatu, jednak ich samych zmiana klimatu dotyka szczególnie silnie. Oczekuje, że zapowiadana strategia leśna UE uwzględni cechy szczególne lasów w różnych regionach Europy i będzie ściśle powiązana ze strategią UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i unijną strategią na rzecz bioróżnorodności, jak też że zostaną przyjęte środki wsparcia UE na rzecz lasów półnaturalnych w zakresie ich przystosowania do zmiany klimatu i ich wzmocnienia jako rezerwuarów CO2.

22. Apeluje, aby szybko i w ambitny sposób wdrożono zapowiedziane w strategii środki na rzecz służących przystosowaniu się do klimatu rozwiązań opartych na zasobach przyrody, w tym również na rzecz nowych i innowacyjnych metod finansowania i produktów finansowych. Dotyczy to w szczególności ochrony i odtwarzania terenów podmokłych i torfowisk oraz zazieleniania miast. Takie rozwiązania przyczyniają się zarówno do zwiększenia odporności na zmianę klimatu i do zdrowego stylu życia, jak i do osiągnięcia innych celów Zielonego Ładu.

23. Uważa, że zasadnicze znaczenie mają zakrojone na szeroką skalę inwestycje publiczno-prywatne w opracowywanie i wdrażanie nowych innowacyjnych rozwiązań. Przykładem istniejącej wiedzy jest sprawozdanie Międzynarodowej Agencji Energetycznej z maja 2021 r. pt.: "Net Zero by 2050: A Roadmap for the Global Energy Sector" [Zeroemisyjność netto do 2050 r.: plan działania dla światowego sektora energii], zawierające plan działania oparty na ponad 400 celach pośrednich, które wytyczają społeczności międzynarodowej drogę do osiągnięcia neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2050 r. Istotne jest, aby takie inwestycje przyspieszały również wzrost gospodarczy i zapobiegały przedwczesnym zgonom.

24. Zwraca uwagę na współpracę ze Wspólnym Centrum Badawczym (JRC) i innymi dyrekcjami generalnymi Komisji na rzecz opracowania koncepcji lokalnych platform naukowych ds. zmiany klimatu (istniejących "lokalnych IPCC"), aby zachęcić do współpracy z naukowcami i ułatwiać proces podejmowania decyzji przez samorządowców.

Pozytywny ślad ekologiczny - nowe podejście do obliczania wpływu na klimat

25. Z zadowoleniem przyjmuje zamiar Komisji, by koordynować różne kierunki polityki w celu wykorzystania efektów synergii.

26. Opowiada się za zmniejszeniem śladu węglowego poprzez jak największe ograniczenie negatywnego wpływu produktów, odpadów, usług i organizacji. Apeluje również, by w większym stopniu skupić się na pozytywnym śladzie ekologicznym, wskazując w oparciu o cele zrównoważonego rozwoju ONZ pozytywny wpływ, jaki pod względem zrównoważonego rozwoju mogą wywrzeć przyjazne dla klimatu produkty i usługi.

27. Z zadowoleniem przyjmuje zamiar powiązania przystosowania się do zmiany klimatu z dyrektywą w sprawie charakterystyki energetycznej budynków, rozporządzeniem w sprawie wyrobów budowlanych i dyrektywą w sprawie ekoprojektu.

28. Wzywa przemysł europejski do inicjowania i inwestowania w rozwój działalności związanej z pozytywnym śladem ekologicznym, np. w takich dziedzinach jak poprawa efektywności energetycznej, ograniczenie zużycia materiałów, wprowadzanie przyjaznych dla klimatu surowców, zmniejszanie ilości odpadów oraz wydłużanie żywotności i maksymalizacja użytkowania produktów.

29. Wzywa sektor publiczny do wykorzystania jego roli i atutów na wiele sposobów, aby pomóc różnym branżom w przyspieszeniu procesu tworzenia nowych rozwiązań w zakresie neutralnego śladu ekologicznego, takich jak: wykorzystanie zamówień publicznych do przyspieszenia wzrostu popytu na nowe zrównoważone produkty i usługi oraz ich rozwoju, otwarte dane umożliwiające analizę problemów i opracowanie rozwiązań przyjaznych dla klimatu, crowdsourcing w celu tworzenia platform innowacji i startupów oraz tworzenie sieci kontaktów w celu opracowywania i rozpowszechniania nowych koncepcji i rozwiązań z myślą o zwiększeniu zrównoważoności.

Ustalanie cen uprawnień do emisji dwutlenku węgla - integralna część transformacji ekologicznej

30. Jest zdania, że zarówno sektor publiczny, jak i prywatny w swoich zamówieniach powinny dokładniej przeanalizować potrzeby, aby uniknąć zbędnych zakupów, a faktycznie istniejące zapotrzebowanie pokrywać przy użyciu zrównoważonych produktów i usług.

31. Wzywa Komisję do zwrócenia szczególnej uwagi na zapewnienie skutecznego systemu ustalania opłat za emisję CO2, ponieważ są one jedną z najbardziej skutecznych metod walki ze zmianą klimatu. Aby przyciągnąć potrzebne inwestycje, cena CO2 powinna być przewidywalna i na odpowiednim poziomie i odzwierciedlać faktyczne koszty szkód wynikających z emisji CO2 w celu zachęcenia przedsiębiorstw energetycznych i innych przedsiębiorstw do inwestowania w rozwiązania przyjazne dla klimatu.

32. Podkreśla, że system ustalania cen za emisje CO2 prawdopodobnie będzie obejmował mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla w celu stworzenia równych warunków działania na poziomie międzynarodowym; mechanizm ten będzie przejrzysty, aby wyeliminować "gapowiczów".

33. Sugeruje oparte na zasadach rynkowych solidne zachęty do tworzenia pochłaniaczy dwutlenku węgla i do stosowania zrównoważonych zamienników materiałów o niższym śladzie węglowym. Należy wspierać badania, rozwój i innowacje, by opracować nowe technologie obniżania emisji i metod pomiaru CO2.

34. Wzywa do połączenia odpowiednich mechanizmów rynkowych, podatków, środków finansowania, przepisów prawnych i dobrowolnych zobowiązań sektora publicznego w celu przyciągnięcia inwestycji związanych ze zmianą klimatu do sektora nieobjętego systemem handlu uprawnieniami do emisji z myślą o zapewnieniu efektywnej kosztowo redukcji emisji.

35. Wzywa do dalszej poprawy systemu handlu uprawnieniami do emisji (ETS), zwłaszcza w odniesieniu do ogrzewania, chłodzenia, użytkowania gruntów oraz transportu i leśnictwa (LULUCF). Przy podejmowaniu kroków systemowych na rzecz rozwoju ETS należy włączyć do globalnego systemu ETS krajowe podatki energetyczne i klimatyczne.

36. Jest przekonany, że należy jak najszybciej przyspieszyć wprowadzenie skutecznych środków mających na celu stopniowe zaprzestanie stosowania bezpośrednich i pośrednich dopłat do paliw kopalnych - na przykład istniejących zwolnień podatkowych dla paliw lotniczych - w celu stworzenia rzeczywistych równych warunków działania dla producentów energii ze źródeł odnawialnych. Środki te będą również zachęcać do zmiany zachowań i generować zasoby niezbędne do wspierania sprawiedliwej transformacji.

37. Wzywa UE do przyjęcia wiodącej i silnej roli na świecie na drodze do opracowania niezbędnych systemów dotyczących budżetów emisji i opłat za emisję CO2 najpóźniej do 2030 r. i negocjowania podobnych elementów ze swoimi globalnymi partnerami handlowymi.

Finansowanie przeciwdziałania zmianie klimatu

38. Dostrzega ogromne potrzeby inwestycyjne, w tym dotyczące inwestycji związanych z energią. Według Komisji Europejskiej te ostatnie szacuje się w latach 2021-2030 na 350 mld EUR rocznie więcej niż w poprzednim dziesięcioleciu 2 . KR podkreśla kluczowe znaczenie partnerstw, w ramach których fundusze publiczne powinny koncentrować się na przyspieszeniu tempa zmian.

39. Wzywa do udzielenia pomocy miastom i regionom w celu znalezienia właściwego połączenia publicznych i prywatnych funduszy na działania przystosowawcze ze źródeł międzynarodowych, europejskich, krajowych i lokalnych. Apeluje o ograniczenie biurokracji i uproszczenie dostępu do funduszy UE.

40. Wzywa UE i inne podmioty do opracowania sposobów mierzenia potencjalnego wpływu zagrożeń związanych z klimatem na finanse publiczne, do opracowania narzędzi i modeli testowania skrajnych warunków klimatycznych oraz do uwzględnienia zmiany klimatu w ramach sprawozdawczości i ram fiskalnych.

41. Podkreśla pilną potrzebę aktualizacji krajowego koszyka energetycznego poprzez wykorzystanie nowych zaawansowanych technologii, aby jak najlepiej przyczynić się do realizacji unijnej strategii dekarbonizacji oraz aby w pełni uwzględnić wkład prosumentów, lokalnych społeczności energetycznych i nowych technologii oraz go wykorzystać. Podkreśla znaczenie niezawodnej sieci elektroenergetycznej niskiego i średniego napięcia oraz konieczność zwiększenia udziału energii ze źródeł odnawialnych odnośnie do obciążenia podstawowego, szczególnie dzięki rozwojowi sieci energetycznych i technologii magazynowania i sterowania z myślą o lepszym połączeniu nowych małych producentów z sieciami niskiego i średniego napięcia. Wzywa Komisję do lepszego uwzględnienia projektów inteligentnych sieci w wykazie projektów będących przedmiotem wspólnego zainteresowania w nowych proponowanych ramach TEN-E.

42. Zwraca uwagę, że zlikwidowanie różnic w ochronie klimatu wymaga wzmocnienia dialogu między decydentami politycznymi a zainteresowanymi stronami, zwłaszcza przemysłem i inwestorami, w tym ubezpieczycielami i funduszami emerytalnymi.

43. Z zadowoleniem przyjmuje wzrost zaangażowania Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) w zwiększenie do 2025 r. udziału środków finansowych przeznaczonych na działania w dziedzinie klimatu oraz w opracowanie planu działania banku klimatycznego 3 . Z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie przez EBI systemu oceny zagrożeń związanych ze zmianą klimatu w celu systematycznej oceny fizycznych zagrożeń klimatycznych.

Europejskie Obserwatorium ds. Klimatu i Zdrowia - włączenie zdrowia do celów klimatycznych

44. Z zadowoleniem przyjmuje utworzenie Europejskiego Obserwatorium ds. Klimatu i Zdrowia w ramach europejskiej platformy przystosowania się do zmiany klimatu (Climate-ADAPT). Dzięki temu obserwatorium dane, narzędzia i wiedza fachowa mogą być gromadzone i połączone w celu informowania, monitorowania i analizowania skutków zmiany klimatu dla zdrowia ludzkiego oraz zapobiegania im, w oparciu o podejście "Jedno zdrowie". Uważa jednak, że wskazane jest poszerzenie zakresu tak, by objąć skutki urbanizacji i starzenia się.

45. Podkreśla potrzebę dalszego gromadzenia przykładów dobrych praktyk testowanych w terenie oraz podawania ich do wiadomości publicznej i udostępnienia do łatwego wyszukiwania w repozytorium utworzonym przez portal Climate-ADAPT lub w katalogu punktów odniesienia na stronie internetowej Porozumienia Burmistrzów. Zaznacza, że transfer wiedzy powinna również ułatwiać współpraca między miastami oraz że należy określić, promować i finansować odpowiednie działania partnerskie i mentorskie.

Cyfryzacja, dane i przestrzeń kosmiczna

46. Podkreśla znaczenie innowacyjnych technologii cyfrowych, technologii 5G, internetu rzeczy, sztucznej inteligencji i analizy danych, które poprawiają cyfrową i ekologiczną transformację miast i regionów; ponadto szczególnie istotne dla obszarów wiejskich są wystarczające dostawy włókna szklanego.

47. Podkreśla, że aby wszystkie działania w dziedzinie klimatu, w tym przystosowanie się do zmiany klimatu, były skuteczne, muszą opierać się na najlepszej dostępnej wiedzy i innowacjach; ponadto są one całkowicie uzależnione od poparcia obywateli.

48. Podkreśla wagę stosowania prewencyjnych kompleksowych systemów informacyjnych takich jak Galileo i Copernicus w ocenach zagrożeń i ryzyka na poziomie społeczności lokalnych w oparciu o regionalne i lokalne rozwiązania w zakresie eksploracji danych, a także wykorzystania satelitów i czujników wyposażonych w narzędzia wspierane przez system informacji geograficznej do sporządzania map podatności na różne zagrożenia klimatyczne. Zachęca władze lokalne i regionalne do korzystania z usługi programu Copernicus w zakresie zmiany klimatu.

49. Oczekuje, że informacje uzyskane z opartych na satelitach systemów monitorowania takich jak Galileo i Copernicus dotyczące wycieku metanu i innych gazów cieplarnianych zostaną wykorzystane do jak najszybszego wyeliminowania tychże wycieków za pomocą działań krajowych, europejskich i międzynarodowych.

50. Wzywa do zmiany na poziomie regionalnym w polityce przystosowania się do zmiany klimatu i zgadza się z zarządem misji ds. przystosowania się do zmiany klimatu, że potrzebne są najnowocześniejsze usługi w zakresie danych klimatycznych dostarczane przez Copernicus, Climate-ADAPT, centrum wiedzy o zarządzaniu ryzykiem związanym z klęskami żywiołowymi oraz inne narzędzia i źródła, takie jak satelity obserwacji Ziemi i czujniki in situ (w tym stacje naziemne, czujniki pokładowe i morskie).

51. Podkreśla potrzebę dalszego inwestowania w technologie kosmiczne w celu dostarczania istotnych informacji na temat zagrożeń klimatycznych i związanych z nimi środków dostosowawczych oraz znaczenie współpracy z Komisją, Wspólnym Centrum Badawczym i Europejską Agencją Środowiska w celu zbliżenia ich do władz lokalnych i regionalnych.

Misje w ramach programu "Horyzont Europa"

52. Wzywa do szybszego dostosowania i realizacji planowanej misji "Przystosowanie się do zmiany klimatu" w ramach programu "Horyzont Europa" oraz, po zatwierdzeniu, innych misji związanych z przystosowaniem się do zmiany klimatu, w tym misji dotyczących stanu gleby oraz neutralnych dla klimatu miast i oceanów.

53. Podkreśla kluczową wagę dwóch misji przeciwdziałania zmianie klimatu: "Europa bardziej odporna na zmianę klimatu" oraz "100 miast neutralnych dla klimatu do 2030 r.". Wzywa miasta i regiony reprezentujące pełną różnorodność geograficzną, społeczną i gospodarczą obszarów europejskich do współpracy w celu osiągnięcia neutralności klimatycznej.

54. Proponuje, by Wspólne Centrum Badawcze (JRC) UE opracowało i zorganizowało działania badawcze i edukacyjne we współpracy z KR-em w celu wspierania działań podejmowanych w ramach misji UE pod hasłem "Spotkania świata nauki z regionami". Zwiększyłoby to oddziaływanie misji, a osiągnięte wyniki byłyby szybko udostępniane do stosowania w całej Europie.

55. Podkreśla swoje zobowiązanie, podjęte zgodnie ze wspólnym planem działania podpisanym przez komisarz Mariyę Gabriel, do realizacji misji UE wraz z DG RTD. KR podkreśla, że aby osiągnąć swoje cele, misje UE wymagają skutecznego systemu wielopoziomowego sprawowania rządów, regionalnych ekosystemów innowacji w terenie i strategii inteligentnej specjalizacji.

56. Uczestniczy w realizacji misji UE poprzez aktywne zaangażowanie na szczeblu lokalnym i wspiera tworzenie ośrodków EPB poprzez aktywny udział w eksperymentach, szybkim tworzeniu prototypów, testowaniu, demonstrowaniu i upowszechnianiu wyników misji w zakresie badań naukowych i innowacji.

57. Podkreśla znaczenie połączenia programu "Horyzont Europa", wspólnych instrumentów służących demonstracji i realizacji, inicjatyw partnerstwa publiczno-prywatnego na rzecz innowacji na szczeblu lokalnym oraz instrumentów finansowania wielopoziomowego sprawowania rządów z regionalnymi strategiami inteligentnej specjalizacji.

58. Podkreśla duże znaczenie umów partnerstwa między UE a miastami i regionami demonstracyjnymi w ramach misji inteligentnych miast i przystosowania się do zmiany klimatu dla osiągnięcia ogólnoeuropejskiego oddziaływania, pionierskich celów klimatycznych i wyników na szeroką skalę.

59. Proponuje następujące trzystopniowe podejście do misji związanych z klimatem:

1) otwarty interaktywny proces mający na celu zaangażowanie w misję, na różne sposoby, regionów i miast;

2) podpisanie umów z wymaganą liczbą uczestników w celu przetestowania innowacyjnych rozwiązań w warunkach rzeczywistych oraz

3) uzgodnienie wkładu wspólnot uczestniczących w demonstracji we wdrażanie innowacyjnych rozwiązań na dużą skalę oraz w rozpowszechnianie najlepszych rozwiązań do użytku ogólnoeuropejskiego.

60. Proponuje współpracę między misją dotyczącą przystosowania do zmiany klimatu a Porozumieniem Burmistrzów w celu zaangażowania jak największej liczby miast i regionów, tak aby zwiększyć świadomość co do zagrożeń związanych ze zmianą klimatu, przygotować się na nie i zarządzać nimi. Ambasadorowie Porozumienia w KR-ze mogą odgrywać aktywną rolę w tym procesie.

61. Zdecydowanie popiera utworzenie narzędzia wspierania polityki mającego na celu zapewnianie bezpośredniej pomocy technicznej, aby ułatwić opracowywanie i wdrażanie strategii i planów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu. Uważa, że instrument ten powinien obejmować punkt pomocy przystosowawczej, warsztaty praktyczne i inne instrumenty, które mają być tworzone w synergii z Porozumieniem Burmistrzów, i jest gotowy wspierać opracowywanie i wdrażanie tego narzędzia.

Najważniejsze partnerstwa i COP26

62. Podkreśla, że konferencja COP26 UNFCCC jest kluczowym momentem dla ugruntowania pozycji UE na czele globalnych działań w dziedzinie klimatu i zwraca uwagę, że trwające działania i zobowiązania podjęte przez regiony i miasta powinny odgrywać istotną rolę w przygotowaniach do COP26 i że należy je wyeksponować podczas tej konferencji.

63. Wzywa UNFCCC do zwiększenia widoczności i uznania władz szczebla niższego niż krajowy w globalnej dyplomacji i działaniach na rzecz klimatu, we współpracy ze społecznościami międzynarodowymi i organizacjami sieciowymi, takimi jak ICLEI - Samorządy na rzecz Zrównoważonego Rozwoju, Under2Coalition, Regions4, światowy sojusz na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu (Climate Alliance) oraz Światowa Organizacja Zjednoczonych Miast i Władz Lokalnych (UCLG).

64. Zaleca zwiększenie roli miast i regionów w platformie przystosowania się do zmiany klimatu 4  i pragnie pogłębić współpracę, zwłaszcza z Europejską Agencją Środowiska, EIT Climate KIC i Wspólnym Centrum Badawczym. Zaleca regularne aktualizowanie wiedzy naukowej i projektów związanych ze zmianą klimatu, jej wpływem i podatnością na zagrożenia w głównych regionach biogeograficznych w Europie.

65. Apeluje, by Komisja stanowczo zaleciła państwom członkowskim zaangażowanie władz szczebla niższego niż krajowy w opracowywanie strategii przystosowania i promowanie rozwoju strategii regionalnych i lokalnych, a także rozbicie strategii krajowych na poszczególne regiony. Wyraża gotowość do zorganizowania w tym celu wielopoziomowych dialogów w dziedzinie klimatu i energii.

Bruksela, dnia 1 lipca 2021 r.
Apostolos TZITZIKOSTAS
Przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów
1 Sprawozdanie z realizacji strategii UE w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, COM(2018) 738 final.
2 Ambitniejszy cel klimatyczny Europy do 2030 r., COM(2020) 562 final.

Zmiany w prawie

Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Choć ustawa o dodatku osłonowym wskazuje, że wnioski można składać do 30 kwietnia 2024 r., to dla wielu mieszkańców termin ten może okazać się pułapką. Datą złożenia wniosku jest bowiem data jego wpływu do organu. Rząd uznał jednak, że nie ma potrzeby doprecyzowania tej kwestii. A już podczas rozpoznawania poprzednich wniosków, właśnie z tego powodu wielu mieszkańców zostało pozbawionych świadczeń.

Robert Horbaczewski 30.04.2024
Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Rząd przyjął we wtorek projekt zmian w Kodeksie pracy, którego celem jest nowelizacja art. 222, by dostosować polskie prawo do przepisów unijnych. Chodzi o dodanie czynników reprotoksycznych do obecnie obwiązujących regulacji dotyczących czynników rakotwórczych i mutagenów. Nowela upoważnienia ustawowego pozwoli na zmianę wydanego na jej podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.

Grażyna J. Leśniak 16.04.2024
Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

W ponad połowie specjalistycznych Zespołów Ratownictwa Medycznego brakuje lekarzy. Ministerstwo Zdrowia wydłuża więc po raz kolejny czas, kiedy Narodowy Fundusz Zdrowia nie będzie pobierał kar umownych w przypadku niezapewnienia lekarza w zespołach ratownictwa. Pierwotnie termin wyznaczony był na koniec czerwca tego roku.

Beata Dązbłaż 10.04.2024
Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Rozszerzenie katalogu prawnie dopuszczalnej formy prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie rzemiosła, zmiana definicji rzemiosła, dopuszczenie wykorzystywania przez przedsiębiorców, niezależnie od formy prowadzenia przez nich działalności, wszystkich kwalifikacji zawodowych w rzemiośle, wymienionych w ustawie - to tylko niektóre zmiany w ustawie o rzemiośle, jakie zamierza wprowadzić Ministerstwo Rozwoju i Technologii.

Grażyna J. Leśniak 08.04.2024
Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Dostępność bez recepty jednego z hormonalnych środków antykoncepcyjnych (octan uliprystalu) - takie rozwiązanie zakładała zawetowana w piątek przez prezydenta Andrzeja Dudę nowelizacja prawa farmaceutycznego. Wiek, od którego tzw. tabletka "dzień po" byłaby dostępna bez recepty miał być określony w rozporządzeniu. Ministerstwo Zdrowia stało na stanowisku, że powinno to być 15 lat. Wątpliwości w tej kwestii miała Kancelaria Prezydenta.

Katarzyna Nocuń 29.03.2024
Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Najem prywatny za 2023 rok rozlicza się według nowych zasad. Jedyną formą opodatkowania jest ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, według stawek 8,5 i 12,5 proc. Z kolei małżonkowie wynajmujący wspólną nieruchomość zapłacą stawkę 12,5 proc. dopiero po przekroczeniu progu 200 tys. zł, zamiast 100 tys. zł. Taka zmiana weszła w życie w połowie 2023 r., ale ma zastosowanie do przychodów uzyskanych za cały 2023 r.

Monika Pogroszewska 27.03.2024