P8_TC1-COD(2018)0190(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE C z dnia 26 marca 2021 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności art. 167 ust. 5 i art. 173 ust. 3,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, 3
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Kultura, sztuka, dziedzictwo kulturowe i różnorodność kulturowa mają wielką wartość dla europejskiego społeczeństwa z perspektywy kulturowej, edukacyjnej, demokratycznej, środowiskowej, społecznej, praw człowieka i gospodarczej, w związku z czym powinny być promowane i wspierane. W deklaracji rzymskiej z dnia 25 marca 2017 r., a także na posiedzeniu Rady Europejskiej w grudniu 2017 r. stwierdzono, że edukacja i kultura są kluczem do budowania integracyjnych i spójnych społeczeństw dla wszystkich i do utrzymania konkurencyjności Europy. [Popr. 1]
(2) Zgodnie z art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne państwom członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn. Wartości te zostały ponadto potwierdzone i wyrażone w prawach, wolnościach i zasadach zapisanych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej (zwanej dalej "Kartą"), która na mocy art. 6 TUE ma taką samą moc prawną jak Traktaty. Konkretnie wolność wypowiedzi i informacji zapisana jest w art. 11 Karty, a wolność sztuk i nauk w art. 13 Karty. [Popr. 2]
(3) W art. 3 TUE doprecyzowano następnie, że celem Unii jest wspieranie pokoju, jej wartości i dobrobytu jej narodów oraz że, między innymi, Unia szanuje swoją bogatą różnorodność kulturową i językową oraz czuwa nad ochroną i rozwojem dziedzictwa kulturowego Europy.
(4) W komunikacie Komisji pt. "Nowy europejski program na rzecz kultury" 4 Komisja określiła cele Unii dla sektora kultury i sektora kreatywnego. Celem programu jest wykorzystanie potencjału kultury i różnorodności kulturowej na rzecz spójności społecznej i dobrobytu społecznego, wspieranie transgranicznego wymiaru sektora kultury i sektora kreatywnego, wspieranie ich zdolności do rozwoju, wspieranie kreatywności opartej na kulturze w dziedzinie edukacji i innowacji a także tworzenie miejsc pracy, stymulowanie wzrostu gospodarczego oraz wzmacnianie międzynarodowych stosunków kulturalnych. Program "Kreatywna Europa", wraz z innymi programami Unii, powinien wspierać wdrażanie Nowego europejskiego programu na rzecz kultury, biorąc pod uwagę, że wewnętrzną wartość kultury i ekspresji twórczej należy zawsze chronić i promować, a twórczość artystyczna znajduje się w centrum projektów współpracy. Jest to Wspieranie Nowego europejskiego programu na rzecz kultury jest również zgodne z konwencją UNESCO z 2005 r. w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, która weszła w życie w dniu 18 marca 2007 r. i której Unia jest stroną. [Popr. 3]
(4a) Unijne strategie polityczne UE uzupełnią i dodadzą wartości interwencjom państw członkowskich w obszarze kultury i twórczości. Skutki takich strategii politycznych należy regularnie oceniać, uwzględniając wskaźniki jakościowe i ilościowe, takie jak korzyści dla obywateli i ich aktywne uczestnictwo, korzyści dla gospodarki UE pod względem wzrostu i miejsc pracy oraz efektów mnożnikowych w innych sektorach gospodarki oraz umiejętności i kompetencji osób pracujących w sektorze kultury i sektorze kreatywnym.
(4b) Celami niniejszego programu są zachowanie i rozwój dziedzictwa kulturowego Europy. Celem te zostały uznane również za nieodłączne elementy prawa do wiedzy na temat dziedzictwa kulturowego i uczestnictwa w życiu kulturalnym chronionego Konwencją ramową Rady Europy w sprawie znaczenia dziedzictwa kulturowego dla społeczeństwa (konwencją z Faro), która weszła w życie w dniu 1 czerwca 2011 r. Konwencja ta podkreśla rolę dziedzictwa kulturowego w budowie pokojowego i demokratycznego społeczeństwa oraz w procesie zrównoważonego rozwoju i propagowaniu różnorodności kulturowej. [Popr. 5]
(5) Promowanie europejskiej różnorodności kulturowej i świadomości wspólnych korzeni ma swoje źródło w swobodzie artystycznego wyrazu., zdolnościach i kompetencjach artystów i podmiotów kultury, zależy od istnienia jak też w istnieniu prężnego i odpornego sektora kultury i sektora kreatywnego, które będą w stanie tworzyć, produkować i rozpowszechniać swoje dzieła w sferze publicznej i prywatnej oraz w możliwości tworzenia, unowocześniania i produkowania dzieł przez przedstawicieli tych sektorów, a także rozpowszechniania ich dla szerokiego i zróżnicowanego kręgu odbiorców europejskich. Zwiększa to potencjał ich działalności, rozszerza dostęp do treści twórczych i intensyfikuje ich promowanie i oraz przyczynia się do zrównoważonego wzrostu i tworzenia miejsc pracy. Ponadto promowanie kreatywności i nowej wiedzy przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności i innowacji w łańcuchach wartości w przemyśle. Należy przyjąć szersze podejście do edukacji artystycznej i kulturalnej i badań artystycznych, przechodząc od modelu STEM (nauki przyrodnicze, technologia, inżynieria, sztuka i matematyka) do modelu STEAM (nauki przyrodnicze, technologia, inżynieria, sztuka i matematyka). Pomimo niedawnych postępów w dziedzinie wspomagania tłumaczeń pisemnych i tłumaczeń ścieżek dialogowych europejski rynek kulturalny i kreatywny są nadal rozdrobnione zgodnie z przebiegiem krajowych granic państwowych i językowych,. Szanując specyfikę każdego rynku, można zrobić więcej, co nie pozwala aby pozwolić sektorowi kultury i sektorowi kreatywnemu na pełne czerpanie korzyści z jednolitego rynku europejskiego, a w szczególności z jednolitego rynku cyfrowego, w tym przez branie pod uwagę ochrony praw własności intelektualnej. [Popr. 6]
(5a) Transformacja cyfrowa stanowi zmianę paradygmatu i jest jednym z największych wyzwań dla sektora kultury i sektora kreatywnego. Innowacje cyfrowe zmieniły nawyki, relacje oraz modele produkcji i konsumpcji zarówno na poziomie osobistym, jak i społecznym, a także powinny wzmocnić ekspresję kulturową i twórczą oraz narrację kulturową i twórczą, z poszanowaniem szczególnej wartości sektora kultury i sektora kreatywnego w środowisku cyfrowym. [Popr. 7]
(6) Program powinien uwzględniać dwoisty charakter sektora kultury i sektora kreatywnego, uznając, z jednej strony, wewnętrzną i artystyczną wartość kultury, a z drugiej strony wartość ekonomiczną tych sektorów, w tym ich szerszy wkład we wzrost i konkurencyjność, kreatywność i innowacyjność, dialog międzykulturowy, spójność społeczną oraz generowanie wiedzy. Wymaga to silnego europejskiego sektora kultury i sektora kreatywnego, zarówno w sferze dochodowej, jak i niedochodowej, w szczególności dynamicznego europejskiego przemysłu audiowizualnego, z uwzględnieniem możliwości dotarcia do szerokiego kręgu odbiorców na szczeblu lokalnym, krajowym i unijnym oraz jego znaczenia gospodarczego, w tym dla innych sektorów kreatywnych oraz turystyki kulturalnej, a także rozwoju regionalnego, lokalnego i rozwoju obszarów miejskich. Jednak konkurencja na światowych rynkach audiowizualnych w dalszym ciągu wzrasta ze względu na coraz intensywniejszy cyfrowy przełom (m.in. zmiany w produkcji i konsumpcji mediów oraz rosnącą pozycję globalnych platform w dystrybucji treści). W związku z tym istnieje potrzeba zwiększenia wsparcia dla przemysłu europejskiego. [Popr. 8]
(6a) Aktywne obywatelstwo europejskie, wspólne wartości, kreatywność i innowacyjność potrzebują solidnej podstawy, na której mogłyby się rozwijać. Program powinien wspierać edukację filmową i audiowizualną, w szczególności wśród osób małoletnich i młodzieży. [Popr. 9]
(7) Skuteczność programu wymaga uwzględnienia specyfiki poszczególnych sektorów i stojących przed nimi wyzwań, szczególnego charakteru ich różnych grup docelowych i konkretnych potrzeb, zwłaszcza poprzez indywidualne podejścia w ramach komponentu poświęconego sektorowi audiowizualnemu, komponentu poświęconego pozostałym sektorom kultury i sektorom kreatywnym oraz komponentu międzysektorowego. Program powinien zapewniać równe wsparcie wszystkim sektorom kultury i sektorom kreatywnym za pośrednictwem planów horyzontalnych zorientowanych na wspólne potrzeby. W oparciu o programy pilotażowe oraz działania przygotowawcze i badania, w ramach programu należy wdrażać działania sektorowe wymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia. [Popr. 10]
(7a) Muzyka, we wszystkich jej wyrazach i formach, zwłaszcza muzyka współczesna i muzyka na żywo, stanowi ważny element dziedzictwa kulturowego, artystycznego i gospodarczego Unii Europejskiej. Jest to element spójności społecznej, integracji wielokulturowej, socjalizacji młodzieży i służy jako kluczowy instrument wzbogacenia kultury, w tym turystyki kulturalnej. W związku z tym sektor muzyczny powinien być szczególnym przedmiotem działań szczegółowych realizowanych w ramach komponentu KULTURA niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do dystrybucji środków finansowych i ukierunkowanych działań. Dostosowane do potrzeb zaproszenia do składania wniosków i środki powinny pomóc w zwiększeniu konkurencyjności sektora muzycznego i pokonać niektóre szczególne wyzwania, z którymi musi się on mierzyć. [Popr. 11]
(7b) Należy wzmocnić wsparcie Unii w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych. W ramach programu powinno dążyć się do wniesienia wkładu w realizację trzeciego celu strategicznego Nowego europejskiego programu na rzecz kultury przez wykorzystanie kultury i dialogu międzykulturowego jako czynników napędowych zrównoważonego rozwoju społecznego i gospodarczego. W Europie i na całym świecie nowe strategie polityczne w dziedzinie kultury napędzają miasta. Liczne kreatywne społeczności gromadzą się w ośrodkach, inkubatorach i wyspecjalizowanych miejscach na całym świecie. UE powinna odgrywać kluczową rolę w tworzeniu sieci tych społeczności z UE i państw trzecich oraz wspierać interdyscyplinarną współpracę w zakresie umiejętności artystycznych, kreatywnych i cyfrowych. [Popr. 12]
(8) Celem komponentu międzysektorowego jest sprostanie wspólnym wyzwaniom i wykorzystanie potencjału współpracy między różnymi sektorami kultury i sektorami kreatywnymi. Wspólne podejście przekrojowe może przynieść korzyści związane z transferem wiedzy i usprawnieniami administracyjnymi. [Popr. 13]
(9) Wspieranie unijnych polityk jednolitego rynku cyfrowego wymaga interwencji Unii w sektorze audiowizualnym. Dotyczy to w szczególności modernizacji ram prawa autorskiego oraz proponowanego rozporządzenia w sprawie transmisji online prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne przez dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/789 5 , a także wniosku w sprawie zmiany dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE 6 (UE) 2018/1808. 7 . Mają one na celu zwiększenie zdolności podmiotów europejskiego sektora audiowizualnego w zakresie finansowania, tworzenia i rozpowszechniania utworów różnego formatu, które mogą być wystarczająco widoczne w różnych mediach (m.in. telewizja, kino lub wideo na żądanie) i takich, które są atrakcyjne dla publiczności na coraz bardziej otwartym i konkurencyjnym rynku w Europie i na świecie. Należy zwiększyć skalę wsparcia w celu uwzględnienia ostatnich zmian na rynku, a w szczególności wzmocnienia pozycji globalnych platform dystrybucji w porównaniu z nadawcami krajowymi, którzy tradycyjnie inwestują w produkcję utworów europejskich. [Popr. 14]
(10) Specjalne działania w ramach programu "Kreatywna Europa", takie jak znak dziedzictwa europejskiego, Europejskie Dni Dziedzictwa, europejskie nagrody w dziedzinie muzyki współczesnej, rockowej i pop, literatury, dziedzictwa kulturowego i architektury, a także Europejskie Stolice Kultury, bezpośrednio dotarły do milionów obywateli Unii i dowiodły, że europejska polityka kulturalna przynosi korzyści gospodarcze i społeczne, a zatem działania te powinny być kontynuowane i, w miarę możliwości, rozszerzane. Program powinien wspierać tworzenie sieci kontaktów pomiędzy miejscami, którym nadano znak dziedzictwa europejskiego. [Popr. 15]
(10a) Program "Kreatywna Europa" w ramach rozporządzenia (UE) nr 1295/2013 przyczynił się do powstania innowacyjnych i udanych projektów, które zaowocowały dobrymi praktykami w zakresie ponadnarodowej współpracy europejskiej w sektorze kultury i sektorze kreatywnym. To z kolei zwiększyło europejską różnorodność kulturową dla odbiorców oraz przełożyło się na społeczne i gospodarcze korzyści europejskiej polityki kulturalnej. Aby zwiększyć skuteczność, sukcesy takie należy uwydatniać i w miarę możliwości powiększać. [Popr. 16]
(10b) W osiąganie celów programu i ich dalszy rozwój należy aktywnie zaangażować podmioty na wszystkich poziomach w sektorze kultury i sektorze kreatywnym. Jako że formalne zaangażowanie zainteresowanych stron w model uczestniczącego zarządzania Europejskim Rokiem Dziedzictwa Kulturowego ustanowionym na mocy decyzji (UE) 2017/864 Parlamentu Europejskiego i Rady 8 okazało się być skuteczne we włączaniu kultury do głównego nurtu polityki, zaleca się zastosowanie tego modelu także do niniejszego programu. Ten model uczestniczącego zarządzania powinien obejmować podejście przekrojowe w celu tworzenia synergii między różnymi programami i inicjatywami Unii w dziedzinie kultury i kreatywności. [Popr. 17]
(10c) W ramach działań specjalnych wchodzących w zakres programu "Kreatywna Europa" należy uwzględnić sztandarowe międzysektorowe działanie mające na celu pokazanie europejskiej kreatywności i różnorodności kulturowej państwom członkowskim UE i państwom trzecim. Działanie powinno podkreślać doskonałość europejskiej kreatywności opartej na kulturze, uruchamiając wzajemne innowacje w szeroko rozumianej gospodarce za pomocą przyznawania specjalnej nagrody. [Popr. 18]
(11) Kultura ma kluczowe znaczenie dla wzmacniania integracyjnych i, spójnych i refleksyjnych społeczności, dla ożywiania terytoriów i promowania integracji społecznej osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji. W kontekście presji migracyjnej kultura odgrywa ważną rolę w tworzeniu integracyjnych przestrzeni dla dialogu międzykulturowego oraz w integracji migrantów i uchodźców, aby mogli poczuć się częścią społeczeństw przyjmujących i aby ułatwić rozwijanie dobrych stosunków między migrantami i społecznościami przyjmującymi. [Popr. 19]
(11a) Kultura tworzy i promuje zrównoważoność gospodarczą, społeczną i środowiskową. Powinna zatem znajdować się w centrum politycznych strategii rozwoju. Należy podkreślić wkład kultury w dobrobyt całego społeczeństwa. Zgodnie z deklaracją z Davos z 22 stycznia 2018 r. zatytułowaną "Ku wysokiej jakości Baukultur dla Europy" należy zatem promować nowe zintegrowane podejście do kształtowania wysokiej jakości środowiska zbudowanego, które jest ugruntowane w kulturze, wzmacnia spójność społeczną, zapewnia zrównoważenie środowiska oraz przyczynia się do zdrowia i dobrostanu ogółu ludności. W podejściu tym nie powinno się kłaść nacisku wyłącznie na obszary miejskie, lecz koncentrować się przede wszystkim na wzajemnym połączeniu obszarów peryferyjnych, oddalonych i wiejskich. Pojęcie Baukultur obejmuje wszystkie czynniki, które mają bezpośredni wpływ na jakość życia obywateli i społeczności, przez co w bardzo konkretny sposób wspiera integrację, spójność i zrównoważony rozwój. [Popr. 20]
(11b) Priorytetowe znaczenie ma umożliwienie osobom z niepełnosprawnościami większego dostępu do dóbr i usług kultury i audiowizualnych, jako narzędzi sprzyjających ich pełnemu rozwojowi osobistemu i aktywnemu uczestnictwu, a tym samym przyczyniających się do stworzenia prawdziwie integracyjnego i solidarnego społeczeństwa. W związku z tym program powinien promować i zwiększać uczestnictwo w kulturze w całej Unii, zwłaszcza w odniesieniu do osób z niepełnosprawnościami i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, a także zamieszkujących obszary wiejskie i oddalone. [Popr. 21]
(12) Wolność artystyczna jest fundamentem prężnego sektora kultury i sektora kreatywnego, w tym sektora mediów informacyjnych.-Program-powinien-propagować-przenikanie-działań-oraz-współpracę-między sektorem audiowizualnym a sektorem wydawniczym w celu promowania pluralistycznego środowiska medialnego. Swoboda wypowiedzi artystycznej i kulturalnej, wolność wypowiedzi i pluralizm mediów stanowią centralne elementy prężnego sektora kultury i sektora kreatywnego oraz sektora mediów informacyjnych. Program powinien propagować przenikanie działań oraz współpracę między sektorem audiowizualnym a sektorem wydawniczym w celu promowania pluralistycznego i niezależnego środowiska medialnego zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/13/UE 9 1a. Program powinien zapewniać wsparcie dla nowych specjalistów w dziedzinie mediów oraz przyczyniać się do rozwoju krytycznego myślenia wśród obywateli przez promowanie umiejętności korzystania z mediów, w szczególności wśród młodzieży. [Popr. 22]
(12a) Mobilność artystów i pracowników sektora kultury związana z rozwojem umiejętności, uczeniem się, świadomością międzykulturową, współtworzeniem, koprodukcją, obiegiem i rozpowszechnianiem dzieł sztuki oraz udziałem w targach międzynarodowych i festiwalach to warunek konieczny dla lepiej powiązanego, silniejszego i bardziej zrównoważonego sektora kultury i sektora kreatywnego w Europie. Tego typu mobilność jest często ograniczana brakiem statusu prawnego, trudnościami związanymi z uzyskiwaniem wiz i okresami obowiązywania pozwoleń, ryzykiem podwójnego opodatkowania oraz niepewnymi i niestabilnymi warunkami zabezpieczenia społecznego. [Popr. 23]
(13) Zgodnie z art. 8 i 10 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), wszystkie działania w ramach programu powinny wspierać uwzględnianie aspektu płci i celów związanych z niedyskryminacją, a w stosownych przypadkach określać odpowiednie kryteria dotyczące równowagi płci i różnorodności. Program powinien dążyć do zagwarantowania, że uczestnictwo w programie i projektach realizowanych w ramach programu dorówna różnorodności europejskiego społeczeństwa i ja odzwierciedli. Działania prowadzone w ramach programu powinny być monitorowane i raportowane w celu ustalenia skuteczności programu w tym zakresie oraz umożliwienia decydentom podejmowania bardziej świadomych decyzji w odniesieniu do przyszłych programów. [Popr. 24]
(13a) Sferę artystyczną i kultury w Unii Europejskiej charakteryzuje bardzo duża obecność kobiet, które są autorkami, profesjonalistkami, nauczycielkami oraz mają coraz większy udział wśród odbiorców kultury. Jak pokazują jednak badania i ekspertyzy, takie jak Europejska Sieć Audiowizualna Kobiet dla reżyserek filmowych i projekt "We Must" w dziedzinie muzyki, istnieją różnice w wynagrodzeniu między kobietami i mężczyznami, a kobiety mają mniejsze możliwości realizacji swoich dzieł i podejmowania decyzji w instytucjach kulturalnych, artystycznych i kreatywnych. Dlatego konieczne jest promowanie kobiecych talentów i rozpowszechnianie ich dzieł, tak aby wspierać kariery artystyczne kobiet. [Popr. 25]
(14) Zgodnie ze wspólnym komunikatem "W stronę strategii UE w dziedzinie międzynarodowych stosunków kulturalnych", popartym rezolucją Parlamentu Europejskiego z dnia 5 lipca 2017 r. 10 , europejskie instrumenty finansowania, a w szczególności niniejszy program, powinny uznać znaczenie kultury w stosunkach międzynarodowych oraz jej rolę w promowaniu wartości europejskich za pomocą specjalnych i ukierunkowanych działań mających na celu wywarcie przez UE wyraźnego wpływu na scenie międzynarodowej.
(14a) Zgodnie z wnioskami sformułowanymi w następstwie Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018 w ramach programu należy zwiększyć możliwości współpracy i obrony w tym sektorze przez wsparcie działań związanych z dziedzictwem Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018 i jego bilans. W tym kontekście należy wskazać na deklarację Rady Ministrów Kultury z listopada 2018 r. i deklaracje z okazji uroczystości jej zakończenia, która odbyła się 7 grudnia 2018 r. Program powinien przyczyniać się do długoterminowej zrównoważonej ochrony europejskiego dziedzictwa kulturowego przez działania na rzecz wspierania rzemieślników wykwalifikowanych w tradycyjnych zawodach związanych z restaurowaniem dziedzictwa kulturowego. [Popr. 26]
(15) Zgodnie z komunikatem Komisji "Ku zintegrowanemu podejściu do dziedzictwa kulturowego w Europie" z dnia 22 lipca 2014 r, 11 odpowiednie polityki i instrumenty powinny zapewnić długotrwałą i stabilną wartość europejskiego dziedzictwa kulturowego - historycznego, teraźniejszego, materialnego i niematerialnego - oraz stworzyć bardziej zintegrowane podejście do jego ochrony, zachowania, adaptacji, rozpowszechniania, uwydatniania jego wartości i wspierania działań z nim związanych przez wspieranie wysokiej jakości i skoordynowanej wymiany wiedzy zawodowej oraz rozwijanie wspólnych wysokich norm jakości dla sektora oraz mobilności pracujących w nim osób. Dziedzictwo kulturowe stanowi integralną część europejskiej spójności i wspiera powiązanie tradycji z innowacjami. Zachowanie dziedzictwa kulturowego i wspieranie artystów oraz twórców rzemiosła powinno być priorytetem programu. [Popr. 27]
(15a) Program powinien przyczyniać się do angażowania obywateli i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w kulturę i społeczeństwo, do promowania edukacji kulturalnej oraz do publicznego udostępniania wiedzy i dziedzictwa kulturowego. Program powinien także wspierać jakość i innowacje w zakresie tworzenia i ochrony także dzięki synergiom między obszarami kultury, sztuki, nauki, badań naukowych i technologii. [Popr. 28]
(16) Zgodnie z komunikatem Komisji "Inwestowanie w inteligentny, innowacyjny i zrównoważony przemysł - odnowiona strategia dotycząca polityki przemysłowej UE" z dnia 13 września 2017 r. 12 przyszłe działania powinny przyczynić się do zintegrowania technologii związanych z kreatywnością i wzornictwem oraz zaawansowanych technologii w celu tworzenia nowych przemysłowych łańcuchów wartości oraz ożywienia konkurencyjności tradycyjnych sektorów przemysłu.
(16a) Zgodnie ze sprawozdaniem w sprawie spójnej polityki UE dla sektora kultury i sektora kreatywnego z dnia 13 grudnia 2016 r. wspieranie sektora kultury i sektora kreatywnego będzie zagadnieniem przekrojowym. Projekty powinny być zintegrowane w ramach programu w celu wspierania nowych modeli biznesowych i umiejętności, tradycyjnego know-how oraz przełożenia kreatywnych i interdyscyplinarnych rozwiązań na wartość ekonomiczną i społeczną. Ponadto należy w pełni wykorzystać potencjalne synergie istniejące między strategiami politycznymi UE, tak aby efektywnie używać środków dostępnych w ramach unijnych programów - takich jak "Horyzont Europa", instrument "Łącząc Europę", Erasmus +, EaSI oraz InvestEU. [Popr. 29]
(17) Program powinien być otwarty, z zastrzeżeniem spełnienia określonych warunków, na uczestnictwo członków Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu, państw przystępujących i kandydujących do Unii oraz potencjalnych kandydatów korzystających ze strategii przedakcesyjnej, a także na uczestnictwo państw objętych europejską polityką sąsiedztwa i partnerów strategicznych UE.
(18) Państwa trzecie będące członkami Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą uczestniczyć w programach Unii w ramach współpracy ustanowionej na mocy Porozumienia EOG, które przewiduje wprowadzenie w życie programów w drodze decyzji wydanej na mocy tego porozumienia. Państwa trzecie mogą uczestniczyć w programie również na podstawie innych instrumentów prawnych. Do niniejszego rozporządzenia należy wprowadzić odpowiedni przepis szczegółowy przyznający niezbędne uprawnienia i prawa dostępu właściwemu urzędnikowi zatwierdzającemu, Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) oraz Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu pozwalające im na całościowe wykonywanie ich odpowiednich kompetencji. Wkłady państw trzecich na rzecz programu powinny być przedmiotem corocznych sprawozdań dla władzy budżetowej. [Popr. 30]
(19) Program powinien wspierać współpracę między Unią a organizacjami międzynarodowymi, takimi jak Organizacja Narodów Zjednoczonych do spraw Oświaty, Nauki i Kultury (UNESCO), Rada Europy, w tym Eurimages, Europejskie Obserwatorium Audiowizualne ("Obserwatorium"), Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Światowa Organizacja Własności Intelektualnej. Program ten powinien również wspierać zobowiązania Unii dotyczące celów zrównoważonego rozwoju, w szczególności jego wymiaru kulturowego 13 . W odniesieniu do sektora audiowizualnego program powinien zapewniać wkład Unii w prace Europejskiego Obserwatorium Audiowizualnego.
(20) Odzwierciedlając znaczenie przeciwdziałania zmianie klimatu zgodnie ze zobowiązaniami Unii na rzecz realizacji porozumienia paryskiego i celów zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, niniejszy program przyczyni się do uwzględnienia działań w dziedzinie klimatu i do osiągnięcia celu ogólnego, w ramach którego wydatki na realizację celów klimatycznych w budżecie Unii mają sięgnąć 25 %. Stosowne działania zostaną określone podczas opracowania i wdrażania programu i ponownie ocenione w kontekście odpowiednich ocen i procesów przeglądu.
(21) Do niniejszego rozporządzenia zastosowanie mają horyzontalne przepisy finansowe przyjęte przez Parlament Europejski i Radę na podstawie art. 322 TFUE. Przepisy te, ustanowione rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2018/1046 14 ("rozporządzeniem finansowym"), określają w szczególności procedurę ustanawiania i wykonania budżetu w drodze dotacji, zamówień, nagród i wykonania pośredniego oraz przewidują kontrole wykonywania obowiązków przez podmioty upoważnione do działań finansowych. Przepisy przyjęte na podstawie art. 322 TFUE dotyczą również ochrony budżetu Unii w przypadku uogólnionych braków w zakresie praworządności w państwach członkowskich, jako że poszanowanie praworządności jest niezbędnym warunkiem wstępnym należytego zarządzania finansami i skutecznego unijnego finansowania.
(22) Europejska Akademia Filmowa, od momentu jej utworzenia, dzięki swojej wiedzy eksperckiej i wyjątkowej pozycji, przyczyniała się do tworzenia ogólnoeuropejskiej społeczności filmowców i specjalistów z branży filmowej, rozpowszechniania europejskich filmów poza granicami krajów produkcji i wspierania rozwoju transgranicznej publiczności w różnym wieku. W ramach współpracy z Parlamentem Europejskim przy przyznawaniu Nagrody Filmowej LUX Akademia powinna zatem w drodze wyjątku kwalifikować się do bezpośredniego wsparcia Unii. Bezpośrednie wsparcie musi być jednak powiązane z negocjowanym między obiema stronami porozumieniem o współpracy, zawierającym konkretne misje i cele, i powinno być wypłacane dopiero po jego zawarciu. Nie wyklucza to ubiegania się przez Europejską Akademię Filmową o finansowanie innych inicjatyw i projektów w ramach różnych komponentów programu. [Popr. 31]
(23) Młodzieżowa Orkiestra Unii Europejskiej, od momentu jej utworzenia, wypracowała wyjątkową wiedzę ekspercką w zakresie promowania dialogu międzykulturowego, wzajemnego poszanowania i zrozumienia poprzez kulturę, a także w zakresie wzmacniania profesjonalizmu swoich młodych muzyków, zapewniając im umiejętności niezbędne do kariery w sektorze kultury i sektorze kreatywnym. Państwa członkowskie i instytucje Unii, w tym kolejno przewodniczący Komisji i Parlamentu Europejskiego, uznały zasługi Orkiestry Unii Europejskiej. Szczególny charakter Wyjątkowość Młodzieżowej Orkiestry Unii Europejskiej polega na tym, że jest to orkiestra europejska, która przekracza granice kultur i składa się z młodych muzyków wybranych na podstawie surowych kryteriów artystycznych w wyniku organizowanych co roku rygorystycznych i transparentnych przesłuchań we wszystkich państwach członkowskich. Orkiestra powinna zatem w drodze wyjątku kwalifikować się do bezpośredniego wsparcia Unii na podstawie szczególnych misji i celów definiowanych przez Komisję i podlegających regularnej ocenie. Aby zapewnić sobie to wsparcie Młodzieżowa Orkiestra Unii Europejskiej powinna zwiększyć swoją widoczność, dążyć do osiągnięcia bardziej zrównoważonej reprezentacji muzyków ze wszystkich państw członkowskich, jak też zróżnicować swoje dochody, aktywnie pozyskując wsparcie finansowe ze źródeł innych niż unijne. [Popr. 32]
(24) Organizacje z sektora kultury i sektora kreatywnego o szerokim europejskim zasięgu geograficznym, których działania wiążą się z dostarczaniem usług kulturalnych bezpośrednio obywatelom Unii i które w związku z tym mogą mieć bezpośredni wpływ na tożsamość europejską, powinny kwalifikować się do wsparcia Unii.
(25) W celu zapewnienia skutecznego przydziału środków z budżetu ogólnego Unii konieczne jest zapewnienie europejskiej wartości dodanej wszystkich działań prowadzonych w ramach programu, ich komplementarności z działaniami państw członkowskich, przy jednoczesnym dążeniu do spójności, i synergii z programami finansowania wspierającymi obszary polityki ściśle powiązane ze sobą, jak również z przekrojowymi politykami, takimi jak unijna polityka konkurencji, oraz komplementarności wobec nich.
(26) Wsparcie finansowe należy wykorzystywać w celu skorygowania niedoskonałości rynku lub nieoptymalnych sytuacji w zakresie inwestycji w proporcjonalny sposób, a działania nie powinny powielać ani wypierać finansowania prywatnego ani zakłócać konkurencji na rynku wewnętrznym. Działania powinny charakteryzować się wyraźną europejską wartością dodaną oraz być dobrze dopasowane do konkretnych projektów, które wspierają. Program powinien uwzględniać nie tylko wartość ekonomiczną projektów, lecz także ich wymiar kulturowy i kreatywny oraz specyfikę danych sektorów. [Popr. 33]
(26a) Działania w ramach programów ustanowionych na podstawie rozporządzenia .../...[Instrument Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej] 15 i rozporządzenia [IPA III] 16 powinien również być wykorzystywany do finansowania działań w ramach międzynarodowego wymiaru tego programu. Działania te powinny być wdrażane zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. [Popr. 34]
(27) Jednym Sektor kultury i sektor kreatywny są innowacyjnymi, odpornymi i rozwijającymi się sektorami europejskiej gospodarki, które generują wartość ekonomiczną i kulturową z własności intelektualnej i indywidualnej kreatywności. Niemniej jednak ich fragmentacja oraz niematerialny charakter ich aktywów ograniczają im dostęp do prywatnego finansowania. Jednym z największych wyzwań w sektorze kultury dla sektora kulturalnego i sektorze kreatywnymkreatywnego jest zwiększenie ich dostępdostępudo finansowania, które jest niezbędne do wzrostu" utrzymania umożliwiającego im wzrost, utrzymanie lub dalszego rozwoju ich zwiększenie konkurencyjności lub umiędzynarodowienie działalności na poziomie międzynarodowym. Cele polityki niniejszego programu powinny być również realizowane za pomocą instrumentów finansowych i gwarancji budżetowych, zwłaszcza dla MŚP, w ramach segmentu(-ów) polityki funduszu "InvestEU" zgodnie z praktykami opracowanymi w ramach systemu poręczeń na rzecz sektora kultury i sektora kreatywnego ustanowionego w rozporządzeniu (UE) nr 1295/2013. [Popr. 35]
(28) Wpływ, jakość i efektywność realizacji projektu powinny stanowić kluczowe kryteria oceny przy wyborze danego projektu. Biorąc pod uwagę wiedzę techniczną niezbędną do oceny wniosków dotyczących konkretnych działań w ramach programu, należy przewidzieć, by w stosownych przypadkach komisje oceniające mogły składać się z ekspertów zewnętrznych, którzy powinni posiadać doświadczenie zawodowe i w zakresie zarządzania związane z obszarem, którego dotyczy oceniany wniosek. W stosownych przypadkach należy brać pod uwagę potrzebę zapewnienia ogólnej spójności z celami angażowania publiki i różnorodności.
(29) Program powinien zawierać realistyczny i wykonalny system ilościowych i jakościowych wskaźników efektywności, który będzie towarzyszył jego działaniom oraz monitorował jego efektywność z uwzględnieniem wewnętrznej wartości sztuki i kultury. Takie wskaźniki efektywności powinny zostać opracowane z udziałem zainteresowanych stron. Monitorowanie to, a także działania informacyjne i komunikacyjne związane z programem i jego działaniami, powinny opierać się na trzech komponentach programu. Komponenty te powinny uwzględniać jeden ze wskaźników ilościowych i jakościowych lub więcej takich wskaźników. Wskaźniki te powinny być oceniane zgodnie z niniejszym rozporządzeniem. [Popr. 37]
(29a) Biorąc pod uwagę, jak złożone i trudne jest gromadzenie, analizowanie i dostosowywanie danych oraz pomiar oddziaływania polityki kulturalnej i określanie wskaźników, Komisja powinna wzmocnić współpracę swoich służb, takich ja Wspólne Centrum Badawcze i Eurostat, z myślą o gromadzeniu odpowiednich danych. Komisja powinna działać we współpracy z centrami doskonałości w Unii, krajowymi urzędami statystycznymi i organizacjami mającymi znaczenie dla sektora kultury i sektora kreatywnego w Europie oraz we współpracy z Radą Europy, Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) i UNESCO. [Popr. 38]
(30) Niniejsze rozporządzenie określa pulę środków finansowych na program "Kreatywna Europa", które stanowią główną kwotę odniesienia w rozumieniu pkt 17 Porozumienia międzyinstytucjonalnego z dnia 2 grudnia 2013 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą i Komisją w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami 17 dla Parlamentu Europejskiego i Rady podczas corocznej procedury budżetowej.
(31) Do tego programu zastosowanie ma rozporządzenie (UE, Euratom) nr [...] ("rozporządzenie finansowe"). Określa ono zasady wykonania budżetu Unii, w tym zasady dotyczące dotacji (włączając dotacje dla osób trzecich), nagród, zamówień publicznych, instrumentów finansowych i gwarancji budżetowych.
(32) Rodzaje finansowania i metody wdrażania na podstawie tego rozporządzenia powinny być wybierane w zależności od ich możliwości osiągnięcia szczegółowych celów działań i zapewnienia rezultatów przez wykonawcę projektu, biorąc pod uwagę w szczególności wielkość danego wykonawcy i projektu, koszty kontroli, obciążenie administracyjne oraz przewidywane ryzyko nieprzestrzegania przepisów. Pod uwagę należy wziąć korzystanie z płatności ryczałtowych, stawek ryczałtowych i kosztów jednostkowych, a także formę finansowania niepowiązanego z kosztami, o którym mowa w art. 125 ust. 1 rozporządzenia finansowego. [Popr. 39]
(33) Zgodnie z rozporządzeniem finansowym, rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) nr 883/2013 18 , rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 2988/95 19 , rozporządzeniem Rady (Euratom, WE) nr 2185/96 20 i rozporządzeniem Rady (UE) 2017/1939 21 interesy finansowe Unii należy chronić za pomocą proporcjonalnych środków, w tym środków zapobiegania nieprawidłowościom i nadużyciom finansowym, ich wykrywania, korygowania i dochodzenia, a także odzyskiwania środków straconych, nienależnie wypłaconych lub nieodpowiednio wykorzystanych oraz, w stosownych przypadkach, nakładania sankcji administracyjnych. W szczególności, zgodnie z rozporządzeniem (UE, Euratom) nr 883/2013 i rozporządzeniem (Euratom, WE) nr 2185/96 Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) może prowadzić dochodzenia administracyjne, w tym kontrole na miejscu i inspekcje, w celu ustalenia, czy miały miejsce nadużycie finansowe, korupcja lub jakiekolwiek inne nielegalne działanie, naruszające interesy finansowe Unii. Zgodnie z rozporządzeniem (UE) 2017/1939 Prokuratura Europejska (EPPO) może prowadzić dochodzenia i ścigać nadużycia finansowe i inne nielegalne działania naruszające interesy finansowe Unii, jak przewidziano w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/1371 22 . Zgodnie z rozporządzeniem finansowym każda osoba lub podmiot, które otrzymują środki finansowe Unii, w pełni współpracują w celu ochrony interesów finansowych Unii, przyznają konieczne prawa i dostęp Komisji, OLAF-owi, EPPO i Europejskiemu Trybunałowi Obrachunkowemu (ETO) oraz zapewniają, aby wszelkie osoby trzecie uczestniczące w wykonaniu środków finansowych Unii przyznały tym organom równoważne prawa.
(33a) W celu zoptymalizowania synergii między unijnymi funduszami i instrumentami zarządzanymi bezpośrednio należy ułatwić udzielanie wsparcia na potrzeby operacji, które już otrzymały pieczęć doskonałości. [Popr. 40]
(34) Zgodnie z art. 94 decyzji Rady 2013/755/UE 23 osoby i podmioty z siedzibą w krajach i terytoriach zamorskich kwalifikują się do finansowania z zastrzeżeniem zasad i celów programu oraz ewentualnych uzgodnień mających zastosowanie do państwa członkowskiego, z którym dany kraj lub terytorium zamorskie są powiązane. Przy realizacji programu należy wziąć pod uwagę ograniczenia wynikające z oddalenia tych państw lub terytoriów, a ich rzeczywisty udział musi być monitorowany i regularnie poddawany ocenie. [Popr. 41]
(34a) Zgodnie z art. 349 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej należy podjąć środki w celu zwiększenia udziału regionów najbardziej oddalonych we wszystkich działaniach. Należy wspierać wymiany w ramach programów wspierania mobilności artystów i przepływu ich dzieł oraz współpracę między osobami i organizacjami z tych regionów oraz państw sąsiednich i trzecich. Umożliwi to obywatelom skorzystanie w równym stopniu z przewagi konkurencyjnej, jaką oferują sektor kultury i sektor kreatywny, w szczególności ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia. Działania te należy monitorować i poddawać regularnej ocenie. [Popr. 42]
(35) W celu zmiany innych niż istotne elementów niniejszego rozporządzenia należy przekazać Komisji uprawnienia w odniesieniu do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do wskaźników określonych w art. 15 i w załączniku II. W czasie prac przygotowawczych Komisja powinna prowadzić stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Konsultacje te powinny być prowadzone zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym w sprawie lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. W szczególności, aby zapewnić udział na równych zasadach Parlamentu Europejskiego i Rady w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te powinny otrzymywać wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji powinni systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(36) W celu zapewnienia ciągłości wspierającego finansowania przewidzianego w ramach programu i pokrycia rosnącego niedopasowania poziomu płynności, jakiego doświadczają beneficjenci, sprawnej realizacji programu koszty poniesione przez beneficjenta przed złożeniem wniosku o dotację, w szczególności koszty związane z prawami własności intelektualnej, można muszą uznać za kwalifikowalne, pod warunkiem że są bezpośrednio związane z realizacją działań objętych wsparciem. [Popr. 43]
(37) Zgodnie z pkt 22 i 23 porozumienia międzyinstytucjonalnego na rzecz lepszego stanowienia prawa z dnia 13 kwietnia 2016 r. zachodzi potrzeba oceny niniejszego programu w oparciu o informacje zgromadzone w kontekście konkretnych wymogów dotyczących monitorowania, przy czym należy unikać nadmiernej regulacji i obciążeń administracyjnych, zwłaszcza względem państw członkowskich. Wymogi te mogą, w stosownych przypadkach, obejmować mierzalne wskaźniki jako podstawę oceny oddziaływania programu w terenie.
(38) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia-wykonawcze-dotyczące-przyjęcia-programu-prac.-Uprawnienia-te-są wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 24 . Należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE w celu przyjmowania programów prac. Należy zapewnić prawidłowe zamknięcie poprzedniego programu, w szczególności w odniesieniu do kontynuowania wieloletnich ustaleń w zakresie zarządzania nim, takich jak finansowanie pomocy technicznej i administracyjnej. Od dnia [1 stycznia 2021 r.] pomoc techniczna i administracyjna powinna zapewnić, w stosownych przypadkach, zarządzanie akcjami, które nie zostały jeszcze zakończone w ramach poprzedniego programu do [31 grudnia 2020 r.]. [Popr. 44]
(38a) W celu zapewnienia skutecznej i wydajnej realizacji programu Komisja powinna zadbać o wyeliminowanie zbędnych biurokratycznych obciążeń dla wnioskodawców na etapie składania wniosków lub na etapie ich rozpatrywania. [Popr. 45]
(38b) Szczególną uwagę należy zwrócić na projekty na małą skalę oraz ich wartość dodaną, zważywszy na specyfikę europejskiego sektora kultury i sektora kreatywnego. [Popr. 46]
(39) Niniejsze rozporządzenie respektuje prawa podstawowe i przestrzega zasad uznanych w szczególności w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej, W szczególności niniejsze rozporządzenie ma na celu zapewnienie pełnego poszanowania prawa do równego traktowania kobiet i mężczyzn oraz prawa do niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną, a także propagowanie stosowania art. 21 i 23 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej. Jest ono również zgodne z Konwencją Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych.
(40) Ponieważ cele niniejszego rozporządzenia nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie, natomiast - ze względu na ich ponadnarodowy charakter, wielkość i szeroki zasięg geograficzny finansowanych działań w zakresie mobilności i współpracy, ich wpływ na dostęp do mobilności edukacyjnej oraz bardziej ogólnie na integrację Unii, jak również ich wzmocniony wymiar międzynarodowy - możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii, Unia może podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsze rozporządzenie nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu,
(41) Należy zatem uchylić rozporządzenie (UE) nr 1295/2013 ze skutkiem od dnia [1 stycznia 2021 r.].
(42) Celem zapewnienia ciągłości wsparcia finansowego udzielanego w ramach programu, niniejsze rozporządzenie powinno być stosowane od dnia [1 stycznia 2021 r.],
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
Sporządzono w Brukseli dnia [...] r.
| W imieniu Parlamentu Europejskiego |
W imieniu Rady |
| Przewodniczący |
Przewodniczący |
