PARLAMENT EUROPEJSKIEuropejska strategia wobec Romów
P6_TA(2008)0035
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 31 stycznia 2008 r. w sprawie europejskiej strategii wobec Romów
(2009/C 68 E/06)
(Dz.U.UE C z dnia 21 marca 2009 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 3, 6, 7, 29 i 149 Traktatu WE, zobowiązujące państwa członkowskie do zapewnienia równych szans wszystkim obywatelom,
– uwzględniając art. 13 Traktatu WE, umożliwiający Wspólnocie Europejskiej podjęcie środków niezbędnych do zwalczania dyskryminacji ze względu na rasę lub pochodzenie etniczne,
– uwzględniając swoje rezolucje z dnia 28 kwietnia 2005 r. w sprawie sytuacji Romów w Unii Europejskiej(1), z dnia 1 czerwca 2006 r. w sprawie sytuacji kobiet romskich w Unii Europejskiej(2) oraz z dnia 15 listopada 2007 r. w sprawie stosowania dyrektywy 2004/38/WE w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich(3),
– uwzględniając dyrektywę 2000/43/WE wprowadzającą w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne oraz dyrektywę 2000/78/WE ustanawiającą ogólne warunki ramowe równego traktowania w zakresie zatrudnienia i pracy, a także decyzję ramową w sprawie zwalczania rasizmu i ksenofobii,
– uwzględniając sprawozdanie w sprawie rasizmu i ksenofobii w państwach członkowskich UE w 2007 r. opublikowane przez Agencję Praw Podstawowych,
– uwzględniając ustanowienie w 2005 r. "Dekady Integracji Romów" i Funduszu na rzecz Edukacji Romów przez szereg państw członkowskich UE, krajów kandydujących oraz innych krajów, w których obecność instytucji Unii Europejskiej jest znacząca,
– uwzględniając art. 4 Konwencji ramowej Rady Europy o ochronie mniejszości narodowych oraz Europejską konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności,
– uwzględniając kompleksowy plan działań przyjęty przez państwa należące do OBWE, w tym państwa członkowskie UE oraz kraje kandydujące, którego celem jest poprawa sytuacji Romów i Sintich na obszarze OBWE i w którym państwa zobowiązują się między innymi do zwiększenia wysiłków mających na celu zagwarantowanie Romom i Sintim możliwości odgrywania pełnej i równoprawnej roli w naszych społeczeństwach, a także wyeliminowanie dyskryminacji przeciwko nim,
– uwzględniając Europejską kartę praw podstawowych i statut Agencji Praw Podstawowych,
– uwzględniając sprawozdanie eksperckiej grupy doradczej wysokiego szczebla w zakresie integracji społecznej mniejszości etnicznych oraz ich pełnego uczestnictwa w rynku pracy, zatytułowane "Mniejszości etniczne na rynku pracy - pilne wezwanie do większej integracji społecznej", opublikowane przez Komisję w 2007 r.,
– uwzględniając art. 108 ust. 5 regulaminu,
A. mając na uwadze, że 12 do 15 milionów Romów żyjących w Europie, w tym około 10 milionów w Unii Europejskiej, cierpi z powodu dyskryminacji rasowej i w wielu przypadkach jest narażonych na poważną dyskryminację strukturalną, ubóstwo i wykluczenie społeczne, jak również na dyskryminację wielokrotną (ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność i orientację seksualną); mając na uwadze, że większość europejskich Romów została obywatelami Unii Europejskiej po rozszerzeniach w 2004 r. i 2007 r., w związku z czym im i ich rodzinom przysługuje prawo do swobodnego przemieszczania i osiedlania się na terytorium państw członkowskich,
B. mając na uwadze, że sytuacja Romów europejskich, którzy na przestrzeni dziejów należeli do społeczeństwa wielu krajów europejskich i wnieśli w nie swój wkład, różni się od sytuacji europejskich mniejszości narodowych, co uzasadnia specyficzne środki na szczeblu europejskim,
C. mając na uwadze, że romscy obywatele UE często stają w obliczu dyskryminacji rasowej przy wykonywaniu przynależnych im jako obywatelom Unii Europejskiej praw podstawowych do swobodnego przemieszczania się i osiedlania,
D. mając na uwadze, że wielu Romów i wspólnot romskich, którzy postanowili osiedlić się w kraju członkowskim UE, którego nie są obywatelami, znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji,
E. mając na uwadze brak postępów w zwalczaniu dyskryminacji rasowej wobec Romów i w obronie ich prawa do edukacji, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i mieszkań zarówno w państwach członkowskich, jak i w krajach kandydujących,
F. mając na uwadze, że w państwach członkowskich UE wciąż tolerowana jest segregacja w szkolnictwie; uznając, że dyskryminacja w dostępie do dobrej jakościowo nauki wciąż wpływa na zdolność dzieci romskich do rozwoju i do korzystania z praw do dalszej nauki,
G. mając na uwadze, że edukacja stanowi podstawowe narzędzie walki z wykluczeniem społecznym, wyzyskiem i przestępczością,
H. mając na uwadze niezwykle niskie standardy życia i warunki sanitarne, a także dowody na szeroko występujące powstawanie gett i fakt, że Romowie są ofiarami bądź przymusowych eksmisji, bądź zakazu przeprowadzania się poza dane dzielnice,
I. mając na uwadze, że w społecznościach romskich panuje zazwyczaj niedopuszczalnie wysoki poziom bezrobocia, z czym wiąże się konieczność podjęcia specjalnych kroków w celu ułatwiania dostępu do zatrudnienia; podkreślając, że europejski rynek pracy, a także całe społeczeństwo europejskie skorzystałyby w ogromnym stopniu na integracji Romów,
J. mając ma uwadze, że UE dysponuje różnymi mechanizmami i narzędziami, które można wykorzystać w celu poprawy dostępu Romów do dobrej jakościowo edukacji, zatrudnienia, mieszkań i opieki zdrowotnej, w szczególności polityką integracji społecznej, polityką regionalną i polityką zatrudnienia,
K. mając na uwadze, że integracja społeczna wspólnot romskich to wciąż nieosiągnięty cel oraz że należy wykorzystywać instrumenty UE, aby osiągnąć skuteczne i dostrzegalne zmiany w tym zakresie,
L. mając na uwadze potrzebę zapewnienia rzeczywistego uczestnictwa Romów w życiu politycznym, szczególnie w odniesieniu do decyzji mających wpływ na ich życie i dobrobyt,
M. mając na uwadze, że niechęć do Cyganów lub romofobia są wciąż rozpowszechnione w Europie, a także wspierane i wykorzystywane przez ekstremistów, co może wyrażać się nawet w atakach rasistowskich, pełnych nienawiści wystąpieniach, fizycznych napaściach, bezprawnych eksmisjach i nękaniu przez policję,
N. mając na uwadze, że większość kobiet romskich boryka się z podwójną dyskryminacją (ze względu na pochodzenie oraz ze względu na płeć),
O. mając na uwadze, że holokaust Romów (porajmos) wymaga poświęcenia mu należytej uwagi, współmiernej do ciężaru nazistowskich zbrodni mających na celu fizyczne wyeliminowanie Romów z Europy, podobnie jak w przypadku Żydów i innych grup,
1. zdecydowanie i jednoznacznie potępia wszelkie formy rasizmu i dyskryminacji, z którymi borykają się Romowie i inne osoby uważane za "Cyganów";
2. z zadowoleniem przyjmuje konkluzje Prezydencji z posiedzenia Rady Europejskiej w dniu 14 grudnia 2007 r., w następującym brzmieniu: "świadoma bardzo specyficznej sytuacji Romów w całej Unii, zachęca państwa członkowskie i Unię, aby uczyniły wszystko, co w ich mocy, by poprawić integrację tej ludności" oraz "zwraca się do Komisji o przeanalizowanie istniejącej polityki i instrumentów oraz o przedstawienie Radzie do końca czerwca 2008 r. sprawozdania z osiągniętych postępów";
3. uważa, że Unia Europejska i państwa członkowskie są wspólnie odpowiedzialne za wspieranie integracji Romów i stanie na straży podstawowych praw należnych im jako obywatelom europejskim i że muszą nie zwlekając zwiększyć starania o widoczne rezultaty w tej dziedzinie; wzywa państwa członkowskie i instytucje UE do podjęcia koniecznych środków w celu utworzenia odpowiednich warunków społecznopolitycznych dla wdrożenia integracji Romów;
4. wzywa nowo powstałą Agencję Praw Podstawowych Unii Europejskiej do umieszczenia zwalczania rasizmu wobec Romów wśród najważniejszych priorytetów jej programu prac;
5. potwierdza ważną rolę UE w zwalczaniu dyskryminacji Romów, częstokroć strukturalnej, i dlatego domaga się kompleksowego podejścia na szczeblu UE, szczególnie w odniesieniu do opracowywania wspólnych strategii politycznych jednocześnie uznając fakt, że kluczowe kompetencje i zasadnicze zaangażowanie woli politycznej, czasu i zasobów w ochronę, wdrażanie strategii politycznych, wspieranie i wzmacnianie pozycji Romów należy do zakresu odpowiedzialności państw członkowskich;
6. wzywa Komisję do opracowania europejskiej strategii ramowej w sprawie integracji Romów, mającej na celu zapewnienie spójności polityki na szczeblu UE w odniesieniu do integracji społecznej Romów, a także wzywa Komisję Europejską do przygotowania kompleksowego wspólnotowego planu działań na rzecz integracji Romów, mającego za zadanie zapewnienie wsparcia finansowego dla realizacji celów europejskiej strategii ramowej w sprawie integracji Romów;
7. wzywa Komisję do kompleksowego opracowania planu działania Wspólnoty w sprawie integracji Romów, zauważając, że plan musi zostać sporządzony i zrealizowany przez grupę komisarzy odpowiedzialnych za integrację społeczną obywateli UE w ramach ich kompetencji w zakresie zatrudnienia, spraw społecznych, równych szans, sprawiedliwości, wolności, edukacji, kultury i polityki regionalnej;
8. wzywa Komisję do powierzenia jednemu z jej komisarzy odpowiedzialności za koordynację polityki w sprawie Romów;
9. wzywa Komisję do wprowadzenia metodologii pracy opartej na zasadzie "Romowie dla Romów", uznając ją za skuteczne narzędzie służące rozwiązywaniu problemów Romów, a także wzywa Komisję do wspierania obecności romskich pracowników w ramach swojej struktury;
10. wzywa Komisję Europejską do utworzenia jednostki ds. Romów w celu koordynacji wdrażania europejskiej strategii ramowej w sprawie integracji Romów, usprawnienia współpracy między państwami członkowskimi, koordynacji wspólnych działań państw członkowskich oraz zapewnienia uwzględnienia kwestii Romów przez wszystkie odpowiednie organy;
11. wzywa Komisję, aby traktowała wpływ inwestycji prywatnych na równość szans jako istotny i miarodajny czynnik przy uwalnianiu środków finansowych UE poprzez zobligowanie osób fizycznych i/lub prawnych, które przedstawiają oferty w przetargach dotyczących projektów finansowanych przez UE do przygotowania i wdrożenia zarówno analizy, jak i planu działania w zakresie równych szans;
12. z zadowoleniem przyjmuje inicjatywy zapowiedziane przez Komisję, w tym komunikat w sprawie zmienionej strategii na rzecz zwalczania dyskryminacji, kolejnej zielonej księgi na temat edukacji uczniów migrujących lub należących do mniejszości znajdujących się w niekorzystnej sytuacji, a także zamiar podjęcia dodatkowych środków w celu zapewnienia wdrożenia dyrektywy 2000/43/WE; z zadowoleniem przyjmuje zwłaszcza propozycję utworzenia forum wysokiego szczebla ds. Romów jako struktury opracowującej skuteczną politykę rozwiązywania problemów dotyczących Romów;
13. wzywa Komisję do stworzenia mapy ośrodków kryzysowych w całej Europie, sprawdzając i badając obszary w UE, na których społeczności są najbardziej dotknięte ubóstwem i wykluczeniem społecznym;
14. wzywa Komisję do zbadania możliwości wzmocnienia przepisów skierowanych przeciw dyskryminacji w edukacji, koncentrujących się na zapobieganiu segregacji, oraz do przedstawienia Parlamentowi, w ciągu roku kalendarzowego od przyjęcia niniejszej rezolucji, sprawozdania w sprawie wyników ich stosowania; ponownie zauważa, że równy dostęp do dobrego jakościowo szkolnictwa powinien być priorytetem w ramach europejskiej strategii w sprawie Romów; wzywa Komisję do podwojenia wysiłków o finansowanie i wspieranie działań podejmowanych w państwach członkowskich w celu włączania dzieci romskich od najmłodszych lat do głównego nurtu edukacji; wzywa Komisję do wsparcia programów promujących pozytywne działania na rzecz Romów w dziedzinie edukacji na poziomie szkoły średniej i szkolnictwa wyższego, w tym kształcenia zawodowego, kształcenia dorosłych, kształcenia ustawicznego i studiów uniwersyteckich; wzywa Komisję do wsparcia innych programów zapewniających pozytywne i skuteczne wzorce desegregacji;
15. wzywa państwa członkowskie i Komisję do zwalczania wyzysku, wymuszonego żebractwa i absencji szkolnej dzieci romskich, a także złego traktowania kobiet romskich;
16. wzywa Komisję do wspierania integracji Romów na rynku pracy za pomocą działań obejmujących wsparcie finansowe na kształcenie i przekwalifikowanie zawodowe, środków promujących pozytywne działania na rynku pracy, ścisłego egzekwowania przepisów przeciwko dyskryminacji w dziedzinie zatrudnienia, a także środków na rzecz promowania samozatrudnienia i małej przedsiębiorczości Romów;
17. wzywa Komisję do rozważenia możliwości programu mikrokredytów przedstawionego w wyżej wspomnianym sprawozdaniu grupy doradczej wysokiego szczebla, aby zachęcić do tworzenia małych firm i wyeliminować praktyki lichwiarskie, szkodzące wielu społecznościom znajdującym się w niekorzystnej sytuacji;
18. wzywa Radę, Komisję i państwa członkowskie do wspierania systemowych programów krajowych mających na celu poprawę stanu zdrowia społeczności romskich, w szczególności poprzez wprowadzenie odpowiedniego programu szczepień dzieci; wzywa państwa członkowskie, by nie zwlekając położyły kres i należycie zapobiegały systemowemu wyłączaniu niektórych społeczności romskich z ram opieki zdrowotnej, w tym m.in. społeczności zamieszkujących na odizolowanych obszarach geograficznych, a także skrajnym przypadkom łamania praw człowieka w systemie opieki zdrowotnej, tam gdzie mają lub miały one miejsce, w tym segregacji rasowej w ośrodkach zdrowia i przymusowej sterylizacji kobiet romskich;
19. wzywa Komisję do czerpania z istniejących pozytywnych przykładów w celu wspierania programów na rzecz likwidacji romskich slumsów stanowiących poważne zagrożenie społeczne, ekologiczne i zdrowotne, w państwach członkowskich, w których slumsy takie istnieją, a także wsparcia innych programów zapewniających pozytywne i skuteczne wzorce w zakresie mieszkań dla Romów, w tym romskich migrantów;
20. wzywa państwa członkowskie do rozwiązania problemu obozowisk, zupełnie nie spełniających norm z zakresu higieny i bezpieczeństwa i w których duża liczba romskich dzieci ginie w wypadkach domowych, szczególnie pożarach, spowodowanych przez brak odpowiednich standardów bezpieczeństwa;
21. wzywa Komisję i Radę do powiązania polityki UE na rzecz Romów z "Dekadą integracji Romów" oraz do wykorzystania istniejących inicjatyw, takich jak Fundusz na rzecz Edukacji Romów, plan działania OBWE oraz zalecenia Rady Europy, w celu zwiększenia skuteczności wysiłków w tej dziedzinie;
22. podkreśla wagę zaangażowania lokalnych organów władzy dla zapewnienia skutecznego wdrożenia starań mających na celu integrację Romów i zwalczanie dyskryminacji;
23. wzywa państwa członkowskie do zaangażowania najniższego szczebla społeczności romskiej w celu umożliwienia Romom pełnego skorzystania z zachęt oferowanych przez UE, mających na celu promowanie praw Romów i integrację ich społeczności, czy to w zakresie edukacji, czy też zatrudnienia lub uczestnictwa w życiu publicznym, zważywszy, że udana integracja wymaga oddolnego podejścia i współodpowiedzialności; podkreśla znaczenie rozwijania romskich zasobów ludzkich i zdolności zawodowych w celu wspierania ich obecności w administracji publicznej wszystkich szczebli, w tym w instytucjach UE;
24. przypomina, że wszystkie kraje kandydujące zobowiązały się w procesie negocjacji i akcesji do poprawy integracji wspólnot romskich oraz do wspierania ich prawa do edukacji, zatrudnienia, opieki zdrowotnej i mieszkania; wzywa Komisję do dokonania oceny realizacji tych zobowiązań i obecnej sytuacji Romów we wszystkich państwach członkowskich;
25. wzywa Komisję i właściwe organy do podjęcia wszelkich niezbędnych kroków w celu zaprzestania chowu tuczników na terenie dawnego obozu koncentracyjnego w Letach (Republika Czeska) oraz do wzniesienia pomnika w celu upamiętnienia ofiar prześladowań;
26. uważa, że powinien bardziej szczegółowo przeanalizować różne aspekty związanych z integracją Romów wyzwań dla polityki europejskiej;
27. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich i krajów kandydujących, Radzie Europy i OBWE.
______
(1) Dz.U. C 45 E z 23.2.2006, str. 129.
(2) Dz.U. C 298 E z 8.12.2006, str. 283.
(3) Teksty przyjęte, P6_TA(2007)0534.
