OSTATECZNE ROCZNE SPRAWOZDANIE FINANSOWE WSPÓLNOT EUROPEJSKICHROK BUDŻETOWY 2005
Tom I
SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE FINANSOWE ORAZ SKONSOLIDOWANE SPRAWOZDANIE Z WYKONANIA BUDŻETU
(2006/C 264/01)
(Dz.U.UE C z dnia 31 października 2006 r.)
GŁÓWNE ZDARZENIA I KLUCZOWE POZYCJE
PRZEJŚCIE NA RACHUNKOWOŚĆ MEMORIAŁOWĄ I JEGO SKUTKI
Cel zmian
Wspólnoty Europejskie postanowiły zastosować podejście przyjęte przez wiele państw oraz promowane przez liczne organizacje międzynarodowe, jak np. IFAC(1) czy OECD i podjęły decyzję o modernizacji systemu rachunkowości. W rezultacie system, w którym wydatki i dochody budżetowe wykazywano zgodnie z metodą kasową, zastąpiono systemem opartym na zasadzie memoriałowej.
Ma to na celu zapewnienie kadrze kierowniczej lepszych informacji na potrzeby procesu decyzyjnego oraz zwiększenie przejrzystości i poprawę jakości informacji księgowych prezentowanych w sprawozdaniu rocznym. Nowy system powinien zapewniać zarówno wewnętrznym użytkownikom systemu, jak i zewnętrznym czytelnikom sprawozdania finansowego bardziej wiarygodne i odpowiednie informacje.
Wykonane prace
Faktyczne działania w tym zakresie podjęto w 2003 r., rozpoczynając projekt "modernizacji systemu rachunkowości", w celu zapewnienia, aby Wspólnoty Europejskie miały wiodącą rolę w międzynarodowym ruchu na rzecz modernizacji rachunkowości w sektorze publicznym.
Zgodnie z planem nowy system rachunkowości, jak również nowe zasady rachunkowości i plan kont, zaczęto stosować w styczniu 2005 r. Niniejsze sprawozdanie finansowe jest zatem pierwszym sporządzonym zgodnie z nowymi zasadami rachunkowości memoriałowej (konta budżetowe w dalszym ciągu oparte są na przepływach środków pieniężnych). Nowe zasady i metody są oparte na międzynarodowych standardach rachunkowości dla sektora publicznego (IPSAS), a w przypadku transakcji księgowych niepodlegających jeszcze IPSAS - na odpowiednich IAS/IFRS (Międzynarodowych Standardach Rachunkowości/ Międzynarodowych Standardach Sprawozdawczości Finansowej). Zasady te zostały zatwierdzone przez księgowego Komisji na podstawie opinii Specjalistycznej Grupy Doradczej ds. Standardów Rachunkowości, która przekazała bezstronne uwagi merytoryczne. Zaktualizowano architekturę informatyczną, tak aby każda transakcja księgowa, a nie tylko przepływ środków pieniężnych, była w pełni rejestrowana w momencie jej wystąpienia. Systemy informatyczne będą w dalszym ciągu usprawniane, co pozwoli na dalszą integrację systemów i zapewnić lepszą sprawozdawczość na poziomie zarządzania. Ponadto w 2005 r. konsolidacja objęła po raz pierwszy również poszczególne agencje Wspólnoty.
W efekcie tych działań bilans na dzień 31 grudnia 2004 r. sporządzono w oparciu o nowe zasady rachunkowości.
Główne skutki zmian
Głównym zauważalnym skutkiem jest różnica między pozycjami bilansowymi i pozabilansowymi za poprzedni rok (2004), które zostały ujęte w niniejszym sprawozdaniu finansowym a pozycjami opublikowanymi w sprawozdaniu finansowym za 2004 r., które zostało sporządzone zgodnie z innymi zasadami. Wspólnoty wykorzystały zatem pierwotne dane liczbowe za 2004 r. uzyskane w oparciu o stare zasady i wprowadziły do nich korekty w celu dostosowania do nowych zasad.
Zastosowanie zasady memoriałowej zasadniczo oznacza, że dochody i wydatki księguje się w momencie ich uzyskania/poniesienia, a nie w momencie otrzymania/zapłaty środków pieniężnych. Cztery najważniejsze skutki zmiany zasad rachunkowości i ich wpływ na sprawozdanie finansowe:
1. Prefinansowanie: Składnik aktywów określany jako prefinansowanie ujmowany obecnie w bilansie Wspólnot obejmuje zaliczki wypłacone beneficjentom w celu zapewnienia ich płynności finansowej. Kwota ujęta w bilansie obejmuje środki pieniężne, których beneficjent jeszcze nie wykorzystał lub dla których nie przedłożył jeszcze sprawozdań/wniosków określających szczegółowo sposób wydatkowania środków. Na dzień 31 grudnia 2004 r. prefinansowanie ogółem wynosiło 28 mld EUR, co stanowi znaczącą pozycję w bilansie (patrz CZĘŚĆ I, Sekcja E, noty 3.5 i 3.9).
2. Zobowiązania krótkoterminowe Kwoty są obecnie ujmowane w systemie rachunkowości jako koszty i zobowiązania po uznaniu ich przez służby zatwierdzające za poniesione i kwalifikowane. Z uwagi na nowe narzędzia informatyczne i zasady, w przekształconym bilansie na dzień 31 grudnia 2004 r. kwota 9,4 mld EUR została ujęta jako zobowiązania krótkoterminowe (patrz CZĘŚĆ I, sekcja E, nota 3.18.2).
3. Zakończenie księgowań za dany okres sprawozdawczy (cut-off) Kluczowym elementem rachunkowości memoriałowej jest ujęcie dochodów i wydatków w okresie, do którego się odnoszą. Dlatego Wspólnoty Europejskie poczyniły wiele starań, aby oszacować zapisy księgowe dokonane na koniec roku w celu zapewnienia poprawnego przyporządkowania dochodów i wydatków do danego roku. Tego rodzaju transakcje określane są jako transakcje zakończenia księgowań za dany okres sprawozdawczy (transakcje typu cut-off). Na przykład koszty elektryczności za grudzień 2004 r. należy ująć w sprawozdaniu za 2004 r., nawet jeżeli otrzymano fakturę i dokonano płatności dopiero w 2005 r. Uwzględnienie tych kwot oznacza ujęcie na dzień 31 grudnia 2004 r. rozliczeń międzyokresowych biernych w wysokości 64,2 mld EUR (patrz CZĘŚĆ I, sekcja E, nota 3.18.4)
4. Należności emerytalne od państw członkowskich: Stosując nowe zasady rachunkowości księgowy Komisji, po rozmowach ze Specjalistyczną Grupą Doradczą ds. Standardów Rachunkowości i po zasięgnięciu jej opinii ustalił, że udzielona przez państwa członkowskie gwarancja na finansowanie emerytur nie spełnia kryteriów wymaganych w celu ujęcia jej w należnościach w bilansie. Usunięcie tej pozycji aktywów z bilansu na dzień 31 grudnia 2004 r. spowodowało zmniejszenie aktywów ogółem o 26 mld EUR (patrz CZĘŚĆ I, sekcja E, nota 3.12).
Skutki zmian zostały szczegółowo wyjaśnione w CZĘŚCI I, sekcji E2.
Kwoty należne od państw członkowskich
Zgodnie z nowymi zasadami Wspólnoty muszą oszacować i ująć w sprawozdaniu finansowym wydatki, które mają być finansowane z budżetu, lecz które nie zostały zadeklarowane przed końcem roku. Dlatego wiele wydatków ujmowanych jest zgodnie z zasadą memoriałową w roku N, choć ich wypłata może zostać faktycznie dokonana w roku N+1 z budżetu na rok N+1. Mimo to Wspólnoty pobierają zasoby od państw członkowskich, wyłącznie gdy potrzebują środków na pokrycie należnej kwoty, co zapewnia państwom członkowskim maksymalną elastyczność w zarządzaniu finansami publicznymi. W związku z ujęciem w sprawozdaniu finansowym Wspólnot zobowiązań oraz ze względu na fakt, że odpowiednie kwoty potrzebne na ich sfinansowanie są ujmowane dopiero w kolejnych latach, na koniec roku zobowiązania znacząco przekraczają poziom aktywów.
Aby przedstawić czytelnikowi sprawozdania finansowego sytuację w jak najbardziej zrozumiały sposób, zastosowano bilans analityczny przedstawiający w pierwszej kolejności aktywa, później zobowiązania Wspólnot. Różnicę stanowią zasadniczo kwoty należne od państw członkowskich. Istnienie ujemnych aktywów netto odzwierciedla jedynie różnice między rachunkowością kasową a rachunkowością memoriałową w jednostce finansowanej stosownie do potrzeb w zakresie przepływów pieniężnych. Nie uwzględnia zobowiązania państw członkowskich do zapewnienia w przyszłości niezbędnych zasobów w celu pokrycia wymagalnych płatności z tytułu wydatków. Należy przypomnieć, że Wspólnoty nie mogą dokonać płatności, które nie są przewidziane w budżecie, a wszystkie wydatki budżetowe powinny mieć pokrycie w dochodach budżetowych od państw członkowskich (patrz CZĘŚĆ I, sekcja E, nota 3.20).
Nowa struktura
Przejście na rachunkowość memoriałową nie miało wpływu na sprawozdawczość budżetową, lecz nowe sprawozdanie finansowe zawiera znacznie więcej informacji niż wcześniej. Przede wszystkim zaktualizowane pozycje bilansowe i pozabilansowe zostały uzupełnione o rachunek zysków i strat, rachunek przepływów pieniężnych i zestawienie zmian w aktywach netto.
GŁÓWNE POZYCJE INFORMACJI DODATKOWEJ DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO ZA 2005 R.
– Odnotowano dalsze zmniejszenie nadwyżki budżetowej z 2,7 mld EUR do 2,4 mld EUR.
– Wynik (strata) za rok wynosił 7,8 mld EUR.
– Aktywa ogółem wzrosły z 53,6 mld EUR w 2004 r. do 58,7 mld EUR, a zobowiązania ogółem wzrosły z 105,2 mld EUR do 120,9 mld EUR.
..................................................Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX
Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.
..................................................
______
(1) Międzynarodowa Federacja Księgowych.
