Zakres obowiązków oraz podstawy, zakres i tryb udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej.

ROZPORZĄDZENIE
MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1
z dnia 14 czerwca 2002 r.
w sprawie zakresu obowiązków oraz podstaw, zakresu i trybu udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej.

Na podstawie art. 85 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1486, 1728, 1898, 2191 i 2333 oraz z 2022 r. poz. 655) zarządza się, co następuje:
§  1. 
Rozporządzenie określa:
1)
szczegółowy zakres obowiązków funkcjonariuszy Straży Granicznej wynikający ze stosunku służbowego,
2)
podstawy, zakres i tryb udzielania funkcjonariuszom Straży Granicznej zwolnień od zajęć służbowych.
§  2. 
Użyte w rozporządzeniu określenia oznaczają:
1)
ustawa - ustawę z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej,
2)
przełożony właściwy w sprawach osobowych - przełożonego, o którym mowa w art. 36 ust. 1 ustawy,
3)
funkcjonariusz - funkcjonariusza Straży Granicznej,
4)
bezpośredni przełożony - osobę zajmującą stanowisko kierownicze bezpośrednio wyższe od stanowiska zajmowanego przez funkcjonariusza, poczynając od stanowiska kierownika sekcji (równorzędnego) lub dowódcy plutonu,
5)
droga służbowa - tryb zwracania się funkcjonariusza do wyższego przełożonego za pośrednictwem bezpośredniego przełożonego.
§  3. 
1. 
Funkcjonariusz jest obowiązany niezwłocznie poinformować przełożonego właściwego w sprawach osobowych o:
1)
zmianie lub ustaleniu pisowni nazwiska lub imienia,
2)
zmianie stanu cywilnego,
3)
urodzeniu się dziecka, przysposobieniu albo przyjęciu dziecka na wychowanie lub utrzymanie,
4)
podwyższeniu wykształcenia lub kwalifikacji zawodowych,
5)
utracie uprawnienia lub prawa wykonywania zawodu lub czynności, które pozostają w bezpośrednim związku z zajmowanym stanowiskiem służbowym,
6)
zmianie adresu zamieszkania,
6a)
wymianie dowodu osobistego,
7)
wszczęciu i zakończeniu postępowania karnego lub postępowania karnego skarbowego przeciwko niemu, małżonkowi lub dziecku pozostającemu na jego utrzymaniu,
8)
ukaraniu za wykroczenie lub wszczęciu i zakończeniu prowadzonego przeciwko niemu postępowania w sprawie o wykroczenie,
9)
dziecku małżonka funkcjonariusza w przypadku korzystania ze zwolnienia od zajęć służbowych z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad nim,
10)
pozostawaniu we wspólnym gospodarstwie domowym z członkiem rodziny w przypadku korzystania ze zwolnienia od zajęć służbowych z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad nim, o ile fakt ten nie jest znany przełożonemu właściwemu w sprawach osobowych na podstawie innej dokumentacji służbowej.
1a. 
Funkcjonariusz jest obowiązany dostarczyć do komórki organizacyjnej właściwej w sprawach kadr aktualne zdjęcie, przedstawiające go w mundurze wyjściowym, niezwłocznie po:
1)
nadaniu mu wyższego stopnia służbowego,
2)
obniżeniu mu stopnia służbowego,
3)
przywróceniu mu stopnia służbowego.
1b. 
W przypadkach, o których mowa w ust. 1a, funkcjonariusz jest obowiązany zgłosić się do komórki organizacyjnej właściwej w sprawach kadr celem wymiany legitymacji służbowej.
2. 
Obowiązki, o których mowa w ust. 1 i 1a, funkcjonariusz wykonuje, składając drogą służbową pisemny raport, załączając w razie potrzeby stosowne dokumenty.
3. 
Raport, o którym mowa w ust. 2, oraz załączone do niego dokumenty dołącza się do akt osobowych funkcjonariusza.
§  4. 
1. 
W przypadku wyjazdu za granicę niemającego charakteru służbowego funkcjonariusz jest obowiązany pozostawić w kraju: umundurowanie, broń, dokumenty związane ze służbą oraz sprzęt służbowy, z wyjątkiem telefonu, o ile nie uzyskał zgody przełożonego właściwego w sprawach osobowych na ich wywiezienie.
2. 
W celu uzyskania zgody, o której mowa w ust. 1, funkcjonariusz składa pisemny wniosek drogą służbową.
3. 
O wyrażeniu lub odmowie wyrażenia zgody na wywiezienie przedmiotów, o których mowa w ust. 1, informuje się niezwłocznie zainteresowanego funkcjonariusza.
§  5. 
Przed rozpoczęciem urlopu funkcjonariusz jest obowiązany powiadomić bezpośrednio przełożonego o sposobie nawiązania z nim kontaktu podczas urlopu.
§  6. 
1. 
Funkcjonariusz jest obowiązany raz na 3 lata poddać się profilaktycznym badaniom lekarskim, z zastrzeżeniem ust. 2.
2. 
W przypadku pełnienia służby w warunkach narażenia na czynniki szkodliwe dla zdrowia lub w warunkach uciążliwych, które zgodnie z przepisami w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników wymagają większej niż określona w ust. 1 częstotliwości profilaktycznych badań lekarskich, funkcjonariusz jest obowiązany poddać się badaniom w terminach określonych w tych przepisach.
§  7. 
1. 
Funkcjonariusz jest obowiązany uprzedzić o niemożliwości stawienia się do służby lub spóźnieniu z przyczyny z góry wiadomej lub możliwej do przewidzenia oraz określić przewidywany czas trwania nieobecności.
2. 
Nieprzewidziane spóźnienie do służby funkcjonariusz jest obowiązany usprawiedliwić niezwłocznie po stawieniu się do służby.
3. 
W razie niestawienia się do służby, funkcjonariusz jest obowiązany niezwłocznie poinformować o przyczynie nieobecności w służbie i przewidywanym czasie jej trwania, nie później jednak niż w drugim dniu nieobecności w służbie, z zastrzeżeniem ust. 4.
4. 
W razie zaistnienia szczególnych okoliczności uniemożliwiających poinformowanie o przyczynie nieobecności w służbie w terminie określonym w ust. 3, funkcjonariusz jest obowiązany poinformować o przyczynie swojej nieobecności i przewidywanym czasie jej trwania, niezwłocznie po ustaniu tych okoliczności.
5. 
O przyczynach uniemożliwiających stawienie się do służby lub powodujących spóźnienie do służby funkcjonariusz jest obowiązany poinformować bezpośredniego przełożonego osobiście lub za pośrednictwem innej osoby, telefonicznie albo za pośrednictwem innego środka łączności.
6. 
(uchylony).
7. 
(uchylony).
8. 
(uchylony).
§  8. 
1. 
Funkcjonariuszowi przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych w wymiarze:
1)
2 dni - w razie ślubu funkcjonariusza lub urodzenia się jego dziecka albo zgonu i pogrzebu małżonka, dziecka, ojca, matki, ojczyma lub macochy funkcjonariusza,
2)
1 dnia - w razie ślubu dziecka funkcjonariusza albo zgonu i pogrzebu siostry, brata, teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu funkcjonariusza lub pod jego bezpośrednią opieką.
2. 
Zwolnienia, o którym mowa w ust. 1, nie udziela się, jeżeli wskazany przez funkcjonariusza termin nie pozostaje w bezpośrednim związku ze zdarzeniem uzasadniającym jego udzielenie.
3. 
Za dzieci, w rozumieniu ust. 1, uważa się dzieci własne, dzieci małżonka, dzieci przysposobione i dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.
§  9. 
(uchylony).
§  10. 
(uchylony).
§  11. 
Funkcjonariuszowi przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych w przypadku wezwania do stawienia się w charakterze strony lub świadka przed organem właściwym w sprawach powszechnego obowiązku obrony, organem prowadzącym postępowanie administracyjne, karne przygotowawcze, sądowe lub w sprawie o wykroczenie.
§  12. 
(uchylony).
§  13. 
(uchylony).
§  14. 
1. 
Funkcjonariuszowi odbywającemu aplikację w zawodzie prawniczym przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych na czas obowiązkowych zajęć szkoleniowych.
1a. 
Funkcjonariuszowi odbywającemu aplikację legislacyjną przysługuje zwolnienie od zajęć służbowych w celu przygotowania się i przystąpienia do egzaminu kończącego aplikację legislacyjną w wymiarze 14 dni roboczych.
2. 
Funkcjonariuszowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe i wykształcenie ogólne poza jednostkami organizacyjnymi Straży Granicznej - na podstawie skierowania przełożonego właściwego w sprawach osobowych na studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie albo studia podyplomowe - przysługują zwolnienia od zajęć służbowych na:
1)
udział w obowiązkowych zajęciach przewidzianych programem studiów w wymiarze umożliwiającym udział w tych zajęciach;
2)
przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów w wymiarze nie większym niż:
a)
21 dni roboczych w każdym roku studiów - w przypadku studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich - stacjonarnych,
b)
28 dni roboczych w każdym roku studiów - w przypadku studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich - niestacjonarnych,
c)
28 dni roboczych w całym okresie nauki - w przypadku studiów podyplomowych;
3)
przygotowanie pracy dyplomowej albo innej pracy wymaganej na zakończenie studiów oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów kończących studia w wymiarze nie większym niż:
a)
21 dni roboczych, dodatkowo, w ostatnim roku studiów - w przypadku studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia albo jednolitych studiów magisterskich stacjonarnych i niestacjonarnych,
b)
6 dni roboczych, dodatkowo - w przypadku studiów podyplomowych.
3. 
Funkcjonariuszowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe i wykształcenie ogólne poza jednostkami organizacyjnymi Straży Granicznej na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich albo studiach podyplomowych, bez skierowania, przełożony właściwy w sprawach osobowych może wyrazić, na jego wniosek, zgodę na udzielanie zwolnień od zajęć służbowych na:
1)
udział w obowiązkowych zajęciach w ramach studiów stacjonarnych albo niestacjonarnych, jeżeli obowiązujący funkcjonariusza rozkład czasu służby nie pozwala na udział w tych zajęciach, w wymiarze przewidzianym programem nie większym niż 5 godzin tygodniowo;
2)
udział w zajęciach innych niż wymienione w pkt 1 oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów w każdym roku studiów:
a)
stacjonarnych - w wymiarze nie większym niż 21 dni roboczych,
b)
niestacjonarnych - w wymiarze nie większym niż 28 dni roboczych;
3)
udział w zajęciach oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów na studiach podyplomowych - w wymiarze nie większym niż 28 dni roboczych w całym okresie nauki;
4)
przygotowanie pracy dyplomowej albo innej pracy wymaganej na zakończenie studiów oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminów kończących studia:
a)
pierwszego stopnia, drugiego stopnia albo jednolite magisterskie - w wymiarze nie większym niż 21 dni roboczych, dodatkowo, w ostatnim roku studiów,
b)
podyplomowe - w wymiarze nie większym niż 6 dni roboczych, dodatkowo.
4. 
Funkcjonariuszowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe poprzez przygotowanie rozprawy doktorskiej przysługuje, na jego wniosek, zwolnienie od zajęć służbowych na przygotowanie obrony rozprawy doktorskiej oraz zwolnienie od zajęć służbowych na przeprowadzenie obrony rozprawy doktorskiej - w wymiarze nie większym niż:
1)
28 dni roboczych w całym okresie przygotowywania rozprawy doktorskiej;
2)
7 dni roboczych na przeprowadzenie obrony rozprawy doktorskiej.
5. 
Funkcjonariuszowi ubiegającemu się o nadanie stopnia doktora habilitowanego, w przypadku przeprowadzania kolokwium habilitacyjnego w toku postępowania w sprawie nadania stopnia doktora habilitowanego, przysługuje, na jego wniosek, zwolnienie od zajęć służbowych w celu przygotowania się i przystąpienia do kolokwium habilitacyjnego w wymiarze nie większym niż 28 dni roboczych.
§  14a. 
1. 
Wymiar zwolnień od zajęć służbowych, o których mowa w § 14, uwzględniający rodzaj podejmowanej lub kontynuowanej nauki albo studiów, określa przełożony właściwy w sprawach osobowych z chwilą:
1)
kierowania funkcjonariusza na studia, o których mowa w § 14 ust. 2,
2)
akceptacji wniosków, o których mowa w § 14 ust. 3-5.
2. 
Wymiar zwolnień funkcjonariusza od zajęć służbowych, określony przez przełożonego, o którym mowa w ust. 1, powinien uwzględniać w szczególności:
1)
przebieg i staż służby,
2)
predyspozycje do zajmowania stanowisk służbowych, kierowniczych albo specjalistycznych, stwierdzone w aktualnej opinii służbowej,
3)
rodzaj podejmowanej lub kontynuowanej nauki albo studiów,
4)
przydatność uzyskiwanych kwalifikacji na zajmowanym lub przewidywanym do objęcia stanowisku służbowym,
5)
obowiązujący rozkład czasu służby.
3. 
(uchylony).
§  15. 
Funkcjonariuszowi można udzielić zwolnień od zajęć służbowych w celu załatwienia ważnych spraw osobistych lub rodzinnych w wymiarze nieprzekraczającym 40 godzin w roku kalendarzowym.
§  16. 
1. 
Zwolnień od zajęć służbowych, o których mowa w § 8, 11, 14 ust. 1, 1a i 3 oraz w § 15, udziela bezpośredni przełożony funkcjonariusza.
2. 
Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio w przypadku udzielania zwolnienia od zajęć służbowych, o którym mowa w art. 188 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2020 r. poz. 1320, z 2021 r. poz. 1162 oraz z 2022 r. poz. 655).
§  17. 
1. 
O udzielenie zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariusz występuje drogą służbową z pisemnym wnioskiem do właściwego przełożonego, załączając w razie potrzeby stosowne dokumenty.
2. 
Przełożony, o którym mowa w ust. 1, niezwłocznie informuje funkcjonariusza o sposobie załatwienia wniosku. O odmowie udzielenia zwolnienia od zajęć służbowych funkcjonariusza informuje się pisemnie, wskazując przyczyny odmowy.
§  18. 
1. 
Przełożony właściwy w sprawach osobowych z urzędu:
1)
zwalnia od zajęć służbowych funkcjonariusza, wobec którego jest prowadzone postępowanie w sprawie zwolnienia ze służby w związku z zaistnieniem przesłanek, o których mowa w art. 45 ust. 1 ustawy, na okres tego postępowania,
2)
może zwolnić od zajęć służbowych funkcjonariusza, wobec którego jest prowadzone postępowanie w sprawie zwolnienia ze służby w związku z zaistnieniem przesłanek, o których mowa w art. 45 ust. 2 ustawy, na okres tego postępowania,
3)
zwalnia od zajęć służbowych funkcjonariusza, u którego w toku orzekania o zdolności fizycznej i psychicznej do służby przed komisją lekarską podległą ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych stwierdzono choroby lub ułomności niepozwalające na pełnienie służby, na pozostały okres służby, chyba że w toku dalszych czynności komisji lekarskiej wystąpią okoliczności pozwalające na pełnienie służby przez funkcjonariusza,
4)
może, w okresie obowiązywania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii albo stanu zagrożenia epidemicznego, zwolnić od zajęć służbowych funkcjonariusza, który wykonując zadania służbowe, mógł być narażony na zakażenie chorobą szczególnie niebezpieczną i wysoce zakaźną, na okres niezbędny do stwierdzenia braku zakażenia, potwierdzenia zakażenia lub do podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie poddania funkcjonariusza obowiązkowi określonemu w art. 34 ust. 1 lub 2 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2021 r. poz. 2069 i 2120 oraz z 2022 r. poz. 64 i 655).
2. 
W przypadku wydania decyzji o zwolnieniu ze służby w Straży Granicznej, zwolnienie od zajęć służbowych udzielone w trybie ust. 1 pkt 1 albo 2 trwa do dnia zwolnienia funkcjonariusza ze służby.
§  19. 
Jeżeli odrębne przepisy przewidują obowiązek uzyskania w określonych sprawach zgody lub zezwolenia przełożonego albo przewidują możliwość zwolnienia od określonego obowiązku, funkcjonariusz składa drogą służbową pisemny wniosek do właściwego przełożonego, który udziela odpowiedzi w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia złożenia wniosku.
§  20. 
Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia 2 .
1 Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji kieruje działem administracji rządowej – sprawy wewnętrzne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 listopada 2019 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (Dz. U. poz. 2264).
2 Rozporządzenie zostało ogłoszone w dniu 2 lipca 2002 r.

Zmiany w prawie

Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Co się zmieni w podatkach w 2026 roku? Wciąż wiele niewiadomych

Mimo iż do 1 stycznia zostały trzy tygodnie, przedsiębiorcy wciąż nie mają pewności, które zmiany wejdą w życie w nowym roku. Brakuje m.in. rozporządzeń wykonawczych do KSeF i rozporządzenia w sprawie JPK VAT. Część ustaw nadal jest na etapie prac parlamentu lub czeka na podpis prezydenta. Wiadomo już jednak, że nie będzie dużej nowelizacji ustaw o PIT i CIT. W 2026 r. nadal będzie można korzystać na starych zasadach z ulgi mieszkaniowej i IP Box oraz sprzedać bez podatku poleasingowy samochód.

Monika Pogroszewska 10.12.2025
Maciej Berek: Do projektu MRPiPS o PIP wprowadziliśmy bardzo istotne zmiany

Komitet Stały Rady Ministrów wprowadził bardzo istotne zmiany do projektu ustawy przygotowanego przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej – poinformował minister Maciej Berek w czwartek wieczorem, w programie „Pytanie dnia” na antenie TVP Info. Jak poinformował, projekt nowelizacji ustawy o PIP powinien trafić do Sejmu w grudniu 2025 roku, aby prace nad nim w Parlamencie trwały w I kwartale 2026 r.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Lekarze i pielęgniarki na kontraktach „uratują” firmy przed przekształcaniem umów?

4 grudnia Komitet Stały Rady Ministrów przyjął projekt zmian w ustawie o PIP - przekazało w czwartek MRPiPS. Nie wiadomo jednak, jaki jest jego ostateczny kształt. Jeszcze w środę Ministerstwo Zdrowia informowało Komitet, że zgadza się na propozycję, by skutki rozstrzygnięć PIP i ich zakres działał na przyszłość, a skutkiem polecenia inspektora pracy nie było ustalenie istnienia stosunku pracy między stronami umowy B2B, ale ustalenie zgodności jej z prawem. Zdaniem prawników, to byłaby kontrrewolucja w stosunku do projektu resortu pracy.

Grażyna J. Leśniak 05.12.2025
Klub parlamentarny PSL-TD przeciwko projektowi ustawy o PIP

Przygotowany przez ministerstwo pracy projekt zmian w ustawie o PIP, przyznający inspektorom pracy uprawnienie do przekształcania umów cywilnoprawnych i B2B w umowy o pracę, łamie konstytucję i szkodzi polskiej gospodarce – ogłosili posłowie PSL na zorganizowanej w czwartek w Sejmie konferencji prasowej. I zażądali zdjęcia tego projektu z dzisiejszego porządku posiedzenia Komitetu Stałego Rady Ministrów.

Grażyna J. Leśniak 04.12.2025
Prezydent podpisał zakaz hodowli zwierząt na futra, ale tzw. ustawę łańcuchową zawetował

Prezydent Karol Nawrocki podpisał we wtorek ustawę z 7 listopada 2025 r. o zmianie ustawy o ochronie zwierząt. Jej celem jest wprowadzenie zakazu chowu i hodowli zwierząt futerkowych w celach komercyjnych, z wyjątkiem królika, w szczególności w celu pozyskania z nich futer lub innych części zwierząt. Zawetowana została jednak ustawa zakazująca trzymania psów na łańcuchach. Prezydent ma w tym zakresie złożyć własny projekt.

Krzysztof Koślicki 02.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.2022.936 t.j.

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Zakres obowiązków oraz podstawy, zakres i tryb udzielania zwolnień od zajęć służbowych funkcjonariuszom Straży Granicznej.
Data aktu: 14/06/2002
Data ogłoszenia: 29/04/2022
Data wejścia w życie: 17/07/2002