Wprowadzenie stanu wyjątkowego.

DEKRET
o wprowadzeniu stanu wyjątkowego.

Art.  1.

Rada Ministrów, na wniosek Ministra Spraw Wewnętrznych, może wprowadzić na czas nie dłuższy niż trzy miesiące stan wyjątkowy w każdej miejscowości, w której ze względu na bezpieczeństwo publiczne zastosowanie tego środka okaże się nieodzownem.

Art.  2.

Z chwilą ogłoszenia stanu wyjątkowego przysługuje Ministrowi Spraw Wewnętrznych lub wyznaczonemu przez niego nadzwyczajnemu komisarzowi prawo:

a)
wydawania nadzwyczajnych rozporządzeń obowiązujących w przedmiocie utrzymania bezpieczeństwa publicznego;
b)
wymierzania za przekroczenie tych rozporządzeń kary do wysokości trzech miesięcy więzienia lub do trzech tysięcy marek grzywny, z zamianą grzywny na areszt do trzech miesięcy w razie niewypłacalności;
c)
zakazywania wieców, zebrań i zgromadzeń publicznych oraz pochodów publicznych, a w razie sprzeciwienia się zakazowi rozpraszania ich siłą zbrojną;
d)
zarządzania rewizji gdzie ku temu zajdzie potrzeba oraz internowania czasowego osób, których działalność zagraża bezpieczeństwu i spokojowi publicznemu;
e) 1
na czas trwania stanu wyjątkowego zarządzenia, konfiskaty wszelkich wydawnictw i zawieszania czasopism, zagrażających bezpieczeństwu i spokojowi publicznemu oraz zamykania drukarni, służących do rozpowszechniania wspomnianych druków.
Art.  3.

Przepis ustępu c) art. 2-go nie stosuje się do zgromadzeń przedwyborczych publicznych, odbywających się dla przygotowania wyborów do Sejmu i ciał samorządnych.

Art.  4.

Zarządzenia, wydane na mocy art. 2-go, mogą być uchylone przez Radę Ministrów na skutek skargi strony interesowanej, przyczem wniesienie skargi nie wstrzymuje wykonania zaskarżonych zarządzeń.

Art.  5. 2

Wraz z ogłoszeniem danej miejscowości w stanie wyjątkowym tworzy się zarówno dla ludności cywilnej jak i dla wojskowych wojenny sąd doraźny, którego organizacja, tryb postępowania i wymiar kar przewidziane są osobnemi przepisami.

Art.  6. 3

Do właściwości sądów doraźnych są odniesione przestępstwa, wymienione w art. 99, 108 cz. 2 p. 2 i cz. 3, 119 (gdy chodzi o zbrodnie, przewidziane w artykułach 108 cz. 2 p. 2 i cz. 3), 279 cz. 1 ust. 2 i 3, gdy chodzi o bandy w celu kradzieży i rozbojów, 453-456, 467 cz. 2, 471 cz. 1 ust. 3, 562-564, 582 cz. 1 ust. 3, 584 cz. 1 ust. 2. 589, 590 cz. 2 ust. 4 Kodeksu Karnego z 1903 r., obowiązującego w b. Królestwie Kongresowem, jak również przestępstwa, wymienione w art. 57 - 62, 99 cz. 1, 100, 111 (gdy chodzi o czynne targnięcie się na wartę) i 132 Niemieckiego Karnego Kodeksu Wojskowego z 1872 r., w Wojsku Polskiem obowiązującego, popełnione przez osoby wojskowe lub cywilne, i nadto w art. 73, 97, 106-110, 128, 129, 134, 135 tegoż Kodeksu, popełnione przez osoby wojskowe.

Art.  7. 4

(uchylony).

Art.  8.

W wypadkach, gdy wprowadzenie stanu wyjątkowego w całej rozciągłości nie jest konieczne, mogą być wprowadzone doraźne sądy wojskowe z wymienionym powyżej zakresem działalności, bez ogłoszenia stanu wyjątkowego ze wszystkiemi jego skutkami prawnemi.

Art.  8a. 5

Gdy sprawa karna po umorzeniu postępowania doraźnego przechodzi na drogę postępowania karnego zwykłego, kary wymierzane być mają wedle przepisów Kodeksu Karnego z 1903 r., lecz z obostrzeniem następującem: zamiast kary grzywny lub aresztu - wymierzana będzie kara więzienia; zamiast wiezienia-domu poprawy; zamiast domu poprawy lub twierdzy-ciężkiego więzienia; zamiast ciężkiego więzienia terminowego-takiegoż więzienia bezterminowego i zamiast ciężkiego więzienia bezterminowego-kara śmierci przez rozstrzelanie.

Art.  9.

Stan wyjątkowy i sądy doraźne znoszą się na mocy uchwały Rady Ministrów.

Art.  10. 6

Dekret niniejszy wchodzi w życie z dniem dzisiejszym i rozciąga się na terytorjum b. Królestwa Kongresowego.

Dan w Warszawie, dnia 2 stycznia 1919 r.

1 Art. 2 lit. e) zmieniona przez art. 1 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. Praw P. Pol.19.14.159) zmieniającego nin. dekret z dniem 8 lutego 1919 r.
2 Art. 5 zmieniony przez art. 2 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. Praw P. Pol.19.14.159) zmieniającego nin. dekret z dniem 8 lutego 1919 r.
3 Art. 6 zmieniony przez art. 2 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. Praw P. Pol.19.14.159) zmieniającego nin. dekret z dniem 8 lutego 1919 r.
4 Art. 7 uchylony przez art. 3 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. Praw P. Pol.19.14.159) zmieniającego nin. dekret z dniem 8 lutego 1919 r.
5 Art. 8a dodany przez art. 4 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. Praw P. Pol.19.14.159) zmieniającego nin. dekret z dniem 8 lutego 1919 r.
6 Art. 10 zmieniony przez art. 5 dekretu z dnia 7 lutego 1919 r. (Dz. Praw P. Pol.19.14.159) zmieniającego nin. dekret z dniem 8 lutego 1919 r.

Zmiany w prawie

Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Od stycznia nowe zasady prowadzenia PKPiR

Od 1 stycznia 2026 r. zasadą będzie prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów przy użyciu programu komputerowego. Nie będzie już można dokumentować zakupów, np. środków czystości lub materiałów biurowych, za pomocą paragonów bez NIP nabywcy. Takie zmiany przewiduje nowe rozporządzenie w sprawie PKPiR.

Marcin Szymankiewicz 15.12.2025
Senat poprawia reformę orzecznictwa lekarskiego w ZUS

Senat zgłosił w środę poprawki do reformy orzecznictwa lekarskiego w ZUS. Zaproponował, aby w sprawach szczególnie skomplikowanych możliwe było orzekanie w drugiej instancji przez grupę trzech lekarzy orzeczników. W pozostałych sprawach, zgodnie z ustawą, orzekać będzie jeden. Teraz ustawa wróci do Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 10.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz. Praw P. Pol.1919.1.79

Rodzaj: Dekret
Tytuł: Wprowadzenie stanu wyjątkowego.
Data aktu: 02/01/1919
Data ogłoszenia: 03/01/1919
Data wejścia w życie: 02/01/1919