Rada Ministrów przyjęła we wtorek projekt nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego, zawierający liczne zmiany w postępowaniu egzekucyjnym. Zmiany w przepisach mają umożliwić prowadzenie egzekucji przez internet, rozszerzyć krąg pełnomocników w postępowaniu egzekucyjnym, a także zreformować procedurę składania skargi na czynności komornika.
Projekt przygotowało Ministerstwo Sprawiedliwości. Ma on usprawnić i przyspieszyć prowadzenie postępowania cywilnego - zarówno rozpoznawczego, jak i egzekucyjnego.
Skargę na czynności komornika uwzględni on sam
Skarga na czynności komornika będzie składana za jego pośrednictwem. Jeżeli komornik oceni ją jako zasadną, to uwzględni ją w całości bez przekazywania do sądu. Ma to ułatwić i przyspieszyć postępowanie, ponieważ w wielu przypadkach zniknie konieczność czasochłonnego przekazywania akt pomiędzy komornikiem a sądem.
Ujednolicone mają zostać także regulacje dotyczące właściwości sądu, który rozpatruje skargę na czynności komornika. Po nowelizacji w każdym przypadku sądem właściwym do rozpatrzenia skargi ma być sąd rejonowy, przy którym działa komornik (obecnie w przypadku komorników, których wybrano poza właściwością ogólną, skargę rozpatruje sąd, który byłby właściwy na ogólnych zasadach).
Zawężony ma być także katalog czynności komornika podlegających zaskarżeniu. Po zmianach niedopuszczalne ma być zaskarżanie czynności, które stanowią jedynie etap postępowania kończący się wydaniem innej zaskarżalnej decyzji, tj. takich jak np.: wydawanie zarządzeń o wezwaniu do usunięcia braków pisma, wezwanie do uiszczenia zaliczki, czy plan podziału sumy uzyskanej z egzekucji.
Komornik zajmie konto przez internet
Nowela ma zobowiązać banki do utworzenia systemu teleinformatycznego obsługującego zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego. Będzie to realizacją zgłaszanych od dawna przez komorników postulatów dotyczących przyspieszenia wymiany informacji związanych z wykonywaniem zajęć wierzytelności z rachunku bankowego.
Wszystkie zawiadomienia komornika sądowego oraz oświadczenia banku będą składane w postaci elektronicznej. System teleinformatyczny realizujący doręczenia elektroniczne pomiędzy komornikiem a bankiem będzie finansowany z opłat użytkujących go podmiotów (koszty dostępu do systemu będą zaliczane do wydatków ponoszonych w toku postępowania egzekucyjnego).
Komornicy zyskają większą samodzielność w postępowaniu
Zniknąć ma uciążliwy i często wydłużający postępowanie obowiązek określenia przez wierzyciela sposobu egzekucji. Wniosek wierzyciela będzie uprawniał komornika do zastosowania wszystkich adekwatnych sposobów egzekucji za wyjątkiem egzekucji z nieruchomości. We wniosku wierzyciel będzie wskazywał sposoby, których zastosowaniem nie jest zainteresowany.
Więcej kompetencji zyska także komornik przy prowadzeniu egzekucji z nieruchomości. Nowela zakłada powierzenie wszystkich czynności w ramach egzekucji z nieruchomości komornikowi, zwłaszcza, że - według resortu sprawiedliwości- doniosłość niektórych czynności (takich jak wezwanie nabywcy do uiszczenia ceny, czy też przedłużenie terminu do dokonania tej czynności) nie uzasadnia angażowania sądu. Do zadań sądu w tym zakresie należeć ma jedynie rozpoznawanie skarg na czynności komornika i zarzutów przeciwko planowi podziału oraz wydawanie orzeczeń stwierdzających utratę rękojmi.
Nie tylko profesjonaliści będą mogli reprezentować strony postępowania egzekucyjnego
Nowela poszerzyć ma krąg osób uprawnionych do reprezentowania stron postępowania egzekucyjnego - pełnomocnikiem będzie mógł być każdy, kto posiada zdolność procesową. Według ustawodawcy w przypadku procedury egzekucyjnej wąskie określenie osób, które mogą reprezentować stronę, nie znajduje żadnego uzasadnienia. Resort podkreśla, że w postępowaniu tym nie zachodzi spór o prawo i strona nie musi być reprezentowana przez profesjonalistę.
Znikną rozbieżności dot. nadawania klauzuli wykonalności i egzekucji umorzonej z mocy prawa
Po nowelizacji zniknąć ma problem sposobu nadawania klauzuli wykonalności orzeczeniom sądowym związany z zakwestionowaniem obecnego sposobu przez Trybunał Konstytucyjny. Doprecyzowane przepisy stanowić będą wprost, że proces ten nie wymaga wydania przez sąd odrębnego postanowienia.
Uregulowana zostanie także kłopotliwa i niejasna kwestia umorzenia egzekucji z mocy prawa w wypadku bezczynności wierzyciela. Po noweli w takim przypadku komornik - podobnie jak w wypadkach wskazanych w art. 824 k.p.c. - będzie z urzędu wydawał postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego. Skróci się też czas bezczynności wierzyciela, którego upływ spowoduje umorzenie postępowania. Resort uważa, że sześć miesięcy to wystarczający okres, by wierzyciel mógł podjąć stosowne działania.
Monika Sewastianowicz