Instytucja rzecznika praw absolwentów została powołana nowelizacją Prawa o szkolnictwie wyższym w 2011 r. Pierwszym (i jedynym jak do tej pory) rzecznikiem został Bartłomiej Banaszak, były przewodniczący Parlamentu Studentów RP. Jednak w ocenie ekspertów sama instytucja rzecznika i jego osoba są zbyt mało rozpoznawalni wśród studentów. Jest między innymi efekt nikłych kompetencji mu przyznanych. 
 
Banaszak zwraca uwagę, że do jego kompetencji należy integracja zagadnień związanych z wchodzeniem absolwentów na rynek pracy, dostęp do zawodów regulowanych, wsparcie dla akademickich biur karier i monitorowaniem losów absolwentów. Pomimo dość szerokiego wyznaczenia działań – rzecznik musi działać sam i nie ma żadnego budżetu. 
 
Eksperci uważają, że kompetencje, a zwłaszcza środki jakimi dysponuje powinny wzrosnąć. Ważna jest jego medialna aktywność – ma szanse poruszania tematów trudnych takich jak bezrobocie i oczekiwań pracodawców wobec absolwentów. Dobry rzecznik może zrobić wiele dla studentów i absolwentów.