W nowym stanie prawnym arkusz organizacyjny podlega opiniowaniu przez związki zawodowe. Związek ZNP zażądał od dyrektora oprócz arkusza organizacji także wykazu nauczycieli z podaniem ich kwalifikacji i przydziału godzin. Żądanie dotyczy nie tylko członków związku, ale też wszystkich nauczycieli zatrudnionych w szkole. Z informacji podanych przez Oddział ZNP wynika, że arkusz będzie analizowany przez komisję złożoną z nauczycieli szkół z terenu danej gminy.
Czy taka procedura i żądanie nie są naruszeniem ustawy o ochronie danych osobowych?
Czy dyrektor musi podporządkować się żądaniu udzielenia informacji imiennych o nauczycielach zatrudnionych w szkole?

Odpowiedź
Uprawnienie związków zawodowych wynika z przepisów prawa. O tym, które konkretnie władze związku powinny opiniować arkusz powinny decydować zapisy statutu związku.
Zgodnie z zapisem art. 110 ust. 2 ustawy z 14.12.2016 r. – Prawo oświatowe - dalej p.o., arkusz organizacji szkoły i przedszkola opracowuje dyrektor szkoły i przedszkola, uwzględniając przepisy wydane na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 3 p.o., po zasięgnięciu opinii zakładowych organizacji związkowych będących jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego albo jednostkami organizacyjnymi organizacji związkowych wchodzących w skład organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, zrzeszających nauczycieli.
Uprawnienie związków zawodowych do opiniowania arkusza wynika więc wprost z przepisów prawa. Opiniując arkusz organizacji, związki zawodowe opiniują dokument w całym zakresie, nie ograniczając się jedynie do części arkusza określających sytuację faktyczną nauczycieli będących członkami danego związku zawodowego. Ostatnio prezentowane orzecznictwo wyraża pogląd, że arkusz organizacji stanowi informację publiczną. W powoływanej argumentacji organy sądownicze zwróciły uwagę, że szkoła wykonuje zadania publiczne w zakresie edukacji oraz gospodaruje mieniem publicznym – co w konsekwencji oznacza, że dyrektor tej jednostki, jako organ ją reprezentujący jest zobowiązany w sprawach udzielania informacji publicznej (por. np. wyrok WSA w Gliwicach z 2.08.2016 r., IV SAB/Gl 46/16).

Arkusz organizacyjny 2017 - nowe przepisy wciąż budzą kontrowersje>>

Elementy, jakie powinien zawierać arkusz organizacji szkoły lub przedszkola określa § 17 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z 17.03.2017 r. w sprawie szczegółowej organizacji publicznych szkół i publicznych przedszkoli, przy czym nie jest to katalog zamknięty. Z powołanego przepisu wynika, że arkusz organizacji zawiera liczbę nauczycieli, w tym nauczycieli zajmujących stanowiska kierownicze, wraz z informacją o ich stopniu awansu zawodowego i kwalifikacjach oraz liczbę godzin zajęć prowadzonych przez poszczególnych nauczycieli. Przepisy prawa nie wskazują szczegółowo w jakiej postaci dane te powinny zostać uwidocznione w arkuszu. W poszczególnych szkołach sposób sporządzania arkusza może się różnić w zależności od wyboru narzędzia (ręcznego, informatycznego) które jest wykorzystywane podczas jego tworzenia. Jeżeli z przedstawionego dokumentu można odczytać dane o kwalifikacjach nauczycieli i liczbie realizowanych przez nich godzin zajęć – wówczas – w mojej ocenie – nie istnieją powody do tworzenia dodatkowych wykazów nauczycieli zawierających powyższe informacje.
Odrębną kwestię stanowi fakt opiniowania arkusza przez właściwy, określony w statucie organ związku. Do wyrażenia opinii uprawiony jest związek zawodowy, a o tym, który konkretnie organ danego związku – przesądzają zapisy statutu. Komisja, o której wspomina Autor pytania ma więc charakter nieformalny (doradczy). Prawo Komisji do wglądu do arkusza należy oceniać w aspekcie dostępu do informacji publicznej. W wyroku z 16.09.2014 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, II SAB/Łd 103/14 uznał, że arkusz organizacji na dzień 1 września na określony rok szkolny oraz arkusz z dokonanymi zmianami w szkole podstawowej to informacja o funkcjonowaniu szkoły i jako taka stanowi informację publiczną. Pogląd ten utrwalany jest w kolejnych stanowiskach wyrażanych przez organy orzecznicze. Należy więc uznać, że w tym zakresie udostępnienie danych zawartych w arkuszu nie stanowi naruszenia danych osobowych. Zważyć jednak należy, że podmiotem zobowiązanym do wyrażenia opinii będzie odpowiedni organ związku zawodowego, a nie przedstawiciel (przedstawiciele) nieformalnej Komisji.