Zmiany dotyczą nowej podstawy programowej kształcenia ogólnego tj. podstawy programowej z dnia 14 lutego 2017 r. (ze zmianami) dla szkół podstawowych i szkoły branżowej I stopnia oraz z dnia 30 stycznia 2018 r. (ze zmianami) – dla szkół ponadpodstawowych.

 

MEN zadba o czytelny system wartości

Z listy lektur dla klas I-III szkoły podstawowej usunięto następujące pozycje: Alina Centkiewiczowa i Czesław Centkiewicz "Zaczarowana zagroda", Mira Jaworczakowa "Oto jest Kasia", Leszek Kołakowski " Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?" i Marcin Pałasz "Sposób na Elfa".

 

 

Zamiast tych lektur najmłodsi uczniowie będą mogli poznać takie utwory: Dorota Gellner "Wścibscy", Julita Grodek "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie", Tom Justyniarski "Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca", Piotr Kordyasz "Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" (fragmenty), Zofia Kossak-Szczucka "Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata", Asa Lind "Piaskowy Wilk", Aleksandra i Daniel Mizielińscy "Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych". Z kolei z listy lektur uzupełniających dla klas IV-VI szkoły podstawowej usunięto powieść Karola Maya "Winnetou", a w klasach VII-VIII książkę Nancy H. Kleinbaum "Stowarzyszenie Umarłych Poetów".

 

Z listy lektur obowiązkowych omawianych na poziomie podstawowym resort wykreślił poezję Marcina Świetlickiego - w uzasadnieniu MEN wskazuje, że "myśli zawarte w wielu utworach nie reprezentują wartości, które wpisane zostały w podstawie programowej."

Według uzasadnienia, należy także rozszerzyć listę lektur uzupełniających o:

  • przykłady  literatury epistolograficznej: Juliusza Słowackiego "Listy do Matki"  oraz Henryka Sienkiewicza Listy z podróży do Ameryki, oba teksty we fragmentach,
  • lekturę dotyczącą Kresów: "Pożoga. Wspomnienia z Wołynia" 1917–1919 Zofii Kossak-Szczuckiej,
  • lekturę propagującą idee społecznikowskie: "Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego,
  • literaturę wspomnieniową dotyczącą  II wojny światowej: "Anus mundi" Wiesława Kielara, "Raport Witolda" Witolda Pileckiego,
  • twórczość poetów: Ryszarda Krynickiego i Adama Zagajewskiego,
  • pozycje z literatury fantasy z silnie zarysowanym systemem wartości,  który  jest zgodny z systemem wartości określonym w podstawie programowej: "Władca pierścieni. Drużyna pierścienia" Johna Ronalda Reuela Tolkiena,
  • opowiadania Jarosława Iwaszkiewicza ze względu na ich artyzm.

 

Mniej mitologii, więcej papieża

Większe zmiany dotyczą list lektur na poziomie rozszerzonym. Resort wykreśli "Mitologię" Jana Parandowskiego w części dotyczącej Rzymu, bo na poziomie podstawowym obowiązuje znajomość całej mitologii greckiej. Na cenzurowanym znalazła się też "Mała Apokalipsa" Tadeusza Konwickiego: "ze względu na niejednoznaczne przesłanie płynące z utworu". Z listy zniknie też "Antygona w Nowym Jorku" ze względu na promowanie wartości niezgodnych z treściami podstawy programowej.

Zamiast tego proponuje, by dodać:

  • teksty odnoszące się do historii, poszerzające świadomość kontekstową uczniów: Zofia Kossak-Szczucka, Błogosławiona wina; Ferdynand Antoni Ossendowski, Mocni ludzie; Ludzie, zwierzęta, bogowie; Krystyna Lubieniecka-Baraniak, Gdy brat staje się katem,
  • dzieła filozoficzne, egzystencjalne Jana Pawła II: Tryptyk rzymski; Pamięć i  tożsamość(fragmenty), Fides et ratio(fragmenty), a także Przekroczyć próg nadziei (ta ostatnia pozycja została przeniesiona z  wykazu  lektur uzupełniających dla klas  VII i  VIII szkoły podstawowej) oraz przykład utworu literackiego Karola Wojtyły Przed sklepem jubilera,
  • Zapiski więzienne Stefana Wyszyńskiego  oraz książkę Pawła Zuchniewicza, Ojciec wolnych ludzi. Opowieść o Prymasie Wyszyńskim – jako dokumenty czasów zniewolenia Polski przez system komunistyczny.

 

Trudniej ominąć WDŻ

Z rozporządzenia zostanie usunięte zalecenie, by wychowanie do życia w rodzinie było przeprowadzane na pierwszej lub ostatniej godzinie lekcyjnej. Resort tłumaczy, że to odpowiedź na postulat nauczycieli przedstawiony podczas  XI Ogólnopolskiego Kongresu Nauczycieli Wychowania do Życia  w Rodzinie, jaki miał miejsce w dniach 18–19 kwietnia 2021 r.  Jak podkreśla, takie unormowanie zachęca do rezygnacji z zajęć, a z kolei uczniowie, którzy chcą w nich uczestniczyć muszą "na nie czekać po zakończonych lekcjach lub przychodzić do szkoły wcześniej niż pozostali uczniowie".

 


 

Uwzględniono wniosek Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu w sprawie ustalenia podstawy programowej przedmiotu historia tańca (jako jednego z przedmiotów, które mogą być realizowane w liceach ogólnokształcących i technikach w zakresie rozszerzonym – do wyboru przez ucznia), a w konsekwencji ujęcia tego przedmiotu w katalogu przedmiotów dodatkowych, z których przeprowadzany będzie egzamin maturalny (do wyboru przez ucznia).

Rozporządzenie przewiduje, by zmiany  w tym zakresie weszły w życie z dniem  1 września 2023 r., co oznacza, że zajęcia z  przedmiotu historia tańca, który wejdzie do katalogu przedmiotów nauczanych w zakresie rozszerzonym, będą mogły być prowadzone w szkołach od roku szkolnego 2023/2024.