Nauczyciel prowadzący lekcje w swojej klasie nagle zostaje osobiście poinformowany przez dyrektora szkoły o konieczności sprawowania opieki nad uczniami w sąsiedniej izbie lekcyjnej. Ma zatem realizować swoją lekcję oraz "co jakiś" czas "zajrzeć" do sąsiedniej klasy.
Moim zdaniem, to nielegalne. Czy mam rację? Jak, zgodnie z prawem, może i powinien zareagować nauczyciel?
Sytuacja druga - do świetlicy (lub biblioteki lub czytelni) są wprowadzani uczniowie z dwóch klas i pozostawieni tam na czas lekcji, na którą nie dotarł do nich nauczyciel.
Czy można w ten sposób "zmusić" bibliotekarza lub pracownika świetlicy do opieki nad prawie 50 uczniami?
Przedstawione sytuacje nie są prawidłowe w świetle przepisów oświatowych. W pierwszej kolejności należy wskazać rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003 r. Nr 6, poz. 69). Zgodnie z § 13 wymienionego rozporządzenia niedopuszczalne jest prowadzenie jakichkolwiek zajęć bez nadzoru upoważnionej do tego osoby. Wprawdzie zajęcia z klasą nie były prowadzone właśnie z powodu nieobecności nauczyciela, ale tym bardziej nie może mieć miejsca pozostawianie uczniów w czasie trwania zajęć lekcyjnych bez opieki nauczyciela. Dodatkowo zwrócić trzeba uwagę, iż w tym samym rozporządzeniu ustanowiono obowiązek nadzorowania przez nauczyciela uczniów w czasie przerw w zajęciach (§ 14 ust. 1). Nauczyciel prowadzący zajęcia lekcyjne nie może być zmuszany do nadzorowania dwóch klas jednocześnie i powinien odmówić dyrektorowi wykonania tego polecenia, powołując się na wskazane wyżej przepisy dotyczące bezpieczeństwa i higieny w szkołach. Do podstawowych obowiązków dyrektora należy sprawowanie opieki nad uczniami. Zatem obowiązkiem dyrektora jest bezpieczne zorganizowanie opieki nad uczniami w sposób zgodny z przepisami.

Szczegółowa organizacja szkoły powinna być określona w statucie szkoły zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 61, po. 624, z późn. zm.). W ramowym statucie określono, iż szkoła podstawowa i gimnazjum organizuje świetlicę dla uczniów, którzy muszą dłużej przebywać w szkole ze względu na czas pracy ich rodziców (prawnych opiekunów), organizację dojazdu do szkoły lub inne okoliczności wymagające zapewnienia uczniowi opieki w szkole. W świetlicy prowadzone są zajęcia w grupach wychowawczych, w których liczba uczniów w grupie nie powinna przekraczać 25, z wyjątkiem szkół specjalnych (§ 7 załącznika Nr 2, § 9 załącznika Nr 3).
W statucie należy również szczegółowo określić organizację biblioteki szkolnej i zadania nauczyciela bibliotekarza, zgodnie z potrzebami danej szkoły (§ 8 ust. 1 załącznika Nr 2, § 10 załącznika Nr 3).
Zatem statut danej szkoły może określić jako dodatkowe zadania opiekę nad uczniami w wyjątkowych sytuacjach zarówno w bibliotece pod nadzorem bibliotekarza, a tym bardziej w świetlicy, której przeznaczeniem jest opieka nad uczniami.
Jednakże nawet jeżeli statut danej szkoły nie zawiera postanowień odnośnie opieki nad uczniami w świetlicy czy bibliotece w sytuacjach wyjątkowych, to pracownik świetlicy oraz biblioteki powinni podporządkować się poleceniu dyrektora, gdyż w tej sytuacji dobro uczniów jest nadrzędne.