Egzekucja świadczeń alimentacyjnych zasądzanych przez polskie sądy od dłużników przebywających za granicą jest nieskuteczna - uważa rzecznik praw dziecka, do którego napływają liczne skargi na bezradność polskich organów w tej sprawie.
Kwestię egzekucji zaległych świadczeń alimentacyjnych w przypadku, gdy zachodzi element transgraniczny, regulują dwa akty prawa międzynarodowego - Konwencja nowojorska oraz rozporządzenie Rady Nr 4/2009. Zdaniem rzecznika nie są one właściwie stosowane.
W przypadku Konwencji nowojorskiej nie układa się współpraca pomiędzy polskimi sądami okręgowymi (organy przesyłające) a organami państw do których zadań należy egzekwowanie określonych należności (organy przyjmujące),. Jak wskazuje rzecznik, polskie sądy z opóźnieniem są informowane o biegu sprawy za granicą.
Nie lepiej kwestia ta wygląda w przypadku rozporządzenia Rady Nr 4/2009, które reguluje egzekucję roszczeń alimentacyjnych na terenie Unii Europejskiej. Jego przepisy zobowiązują każde z państw członkowskich do wyznaczenia organu centralnego (w Polsce jest nim ministerstwo sprawiedliwości), który będzie przekazywał i przyjmował wnioski dotyczące odzyskiwania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych. Do obowiązków organów centralnych należy przede wszystkim: wszczęcie lub umożliwienie wszczęcia postępowania, przyznawanie pomocy prawnej oraz ułatwianie pobrania i szybkiego przekazania alimentów. Działania tych organów są jednak nieskuteczne.
"Z przykrością stwierdzam, na podstawie informacji otrzymywanych od sądów okręgowych, że organy centralne innych państw członkowskich opieszale i niestarannie wykonują obowiązki nałożone Rozporządzeniem 4/2009" - pisze rzecznik praw dziecka w wystąpieniu skierowanym do ministra sprawiedliwości.
Najwięcej skarg dotyczy organu centralnego Republiki Włoskiej, który z opóźnieniem informuje polskie sądy o postępach w sprawie. Dokonana przez rzecznika analiza stosowania ww. aktów prawa międzynarodowego wskazuje, że postępowania są nieskuteczne, a zamieszkali w Polsce wierzyciele alimentacyjni nie otrzymują na czas świadczeń należących się im od dłużników zamieszkałych w innych państwach członkowskich. Z tego powodu rzecznik zwraca się do ministra sprawiedliwości o podjęcie stosownych działań w celu poprawy tej sytuacji.
Monika Sewastianowicz