W związku z rezygnacją z pracy nauczyciela j. angielskiego oraz brakiem na rynku lokalnym nauczycieli tej specjalności dyrektor szkoły podstawowej zwrócił się z prośbą do organu prowadzącego w dniu 29 września 2008 r. o pozwolenie na zatrudnienie nauczyciela z centrum językowego. 9 września 2008 r. faksem przesłano dyrektorowi następującą odpowiedź:
W odpowiedzi na pismo .... informuję, że ze względu na wysokie koszty związane z wynajmowaniem firmy językowej oraz brakiem środków finansowych zarezerwowanych w budżecie gminy na powyższy cel, nie wyrażam zgody na wynajęcie ww. firmy.
Jednocześnie przypominam, że zgodnie z zapisami ustawy - Karta nauczyciela - dyrektor kieruje szkołą oraz sprawuje opiekę nad dziećmi i młodzieżą uczącą się w szkole. Dyrektor szkoły jest również odpowiedzialny za dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły.

W związku powyższym proszę o odpowiedź na pytania:
1. Czy w tej sytuacji za brak nauczyciela do nauczania j. angielskiego (mimo usilnych poszukiwań) odpowiada tylko i wyłącznie dyrektor?
2. Czy organ prowadzący jest zobowiązany w tej sytuacji udzielić pomocy (wsparcia finansowego) dyrektorowi szkoły?
3. Czy dyrektor sam musi zdobyć dodatkowe fundusze na zatrudnienie nauczyciela z centrum językowego?
4. Jakie konsekwencje poniesie dyrektor jeżeli nie zdobędzie funduszy spoza budżetu gminy na zatrudnienie nauczyciela, co jednoznacznie wiąże się niezrealizowaniem ramowego planu nauczania, a co jest niedopuszczalne w procesie nauczania?
5. Jak w tej sytuacji powinien postąpić dyrektor?

Pragnę poinformować, iż roczny koszt zatrudnienia nauczyciela to 43001,27 zł. - jest to koszt nauczyciela mianowanego z magisterskim tytułem wraz z przygotowanie pedagogicznym z 12-letnim stażem

Pytanie - ze względu na niepokojącą dyrektora szkoły sytuację - jest sformułowane pod presją czasu i zawiera sporą dawkę emocji (choćby data 29 września 2008 r., poniesienie konsekwencji za brak realizacji planu nauczania). Emocje udzieliły się również przedstawicielowi organu prowadzącego, który dość swobodnie zinterpretował obowiązki dyrektora w świetle przepisów ustawy - Karta Nauczyciela (np. odpowiedzialność za "dydaktyczny i wychowawczy poziom szkoły", badany i oceniany, zgodnie z kompetencjami kompetencji przez organ nadzoru pedagogicznego). Rozwiązania problemu nie można szukać w niekończących się polemikach, dlatego też w dalszej części odpowiedzi padną propozycje tymczasowego rozwiązania zaistniałego problemu. W związku z tym, nasuwa się wiele pytań. Ponadto, odpowiedź ma pomóc w rozwiązaniu problemu, a nie rozstrzygnąć spór między dyrektorem i organem prowadzącym. Warto zwrócić się do kuratora oświaty o podjęcie roli negocjatora i wspólnego znalezienia optymalnego rozwiązania w tej konkretnej sprawie. Kurator oświaty jest stanie rozstrzygnąć co do meritum najważniejszą kwestię, gdyż posiada kompetencje i dysponuje środkami prawnymi stosowanymi w razie poważniejszych uchybień (art. 34 ustawy o systemie oświaty).

W związku z sytuacją przedstawioną w pytaniu, nasuwa się wiele pytań do obu stron sporu (dotyczących również o podział kompetencji) i wątpliwości, o których mowa poniżej.

Ad. 1. Dyrektor szkoły odpowiada za prawidłowość zatrudniania przed organem nadzoru pedagogicznego. Dyrektor szkoły posiada wyłącznie prawo kształtowania polityki kadrowej w szkole jako reprezentant pracodawcy (którym jest szkoła) na zewnątrz (art. 36 ust. 1 ustawy o systemie oświaty i art. 7 ustawy - Karta Nauczyciela).

Ad. 2. Organ prowadzący ma obowiązek udzielenia pomocy w tej konkretnej sytuacji, bo środki niezbędne na realizację zadań oświatowych są zagwarantowane w dochodach jednostek samorządu terytorialnego (art. 5a ust. 3 ustawy o systemie oświaty). Niekoniecznie jednak musi przyjąć obowiązek pozyskania środków na rozwiązanie powstałego niespodziewanie problemu kadrowego na warunkach proponowanych przez dyrektora, o których mowa w pytaniu.

Nasuwa się pytanie, czy dyrektor szkoły, występując o środki do organu prowadzącego, dokonał analizy skutków zatrudnienia nauczyciela z Centrum?

Wprawdzie argument przytoczony na końcu pytania jest dość konkretny i rzeczowy, ale jak się mają koszty dotychczas zatrudnionego nauczyciela do kosztów zatrudnienia nauczyciela z Centrum? Należy domyśleć się, że są znacznie wyższe, skoro przedstawiciel organu prowadzącego szkołę wskazał brak środków w budżecie gminy (przede wszystkim, w tym roku budżetowym).

Ad. 3. Dlaczego dyrektor szkoły zamierza skorzystać z zatrudnienia nauczyciela z Centrum Językowego, a nie poszukuje innych rozwiązań? Pozyskiwanie środków na zatrudnienie nauczyciela z Centrum nie jest obowiązkiem dyrektora szkoły, choć jego inicjatywa w tym zakresie jest cenna.

Ad. 4. Dlaczego respondent zakłada, że poniesie konsekwencje skoro jeszcze nie popełnił uchybienia?

Ad. 5. Można zastosować alternatywnie inne doraźne rozwiązania:

  • przesunięciezajęć na następny semestr,
  • zwiększenieliczby godzin z innego przedmiotu kosztem języka angielskiego w tymsemestrze do czasu wakatu (przecież plany nauczania dotyczą cyklunauczania, a nie semestru),
  • tymczasowezatrudnienie osoby bez kwalifikacji, itp.,
  • wprowadzenietymczasowych zmian aneksem do projektu organizacji szkoły,
  • wystąpieniao zwiększenie środków w nowym roku budżetowym,
  • prowadzenienegocjacji do skutku!

  • przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.);
  • przepisyustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - KartaNauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.).