Powierzenie nauczycielowi obowiązków wicedyrektora wygasa z dniem 31 sierpnia 2011 r. Po tym dniu wraca on na stanowisko nauczyciela, gdyż ma kwalifikacje do nauczania informatyki i wychowania fizycznego.
Obecnie nie ma wystarczającej liczby godzin dla zapewnienia etatu temu nauczycielowi zgodnie z jego kwalifikacjami. Dyrektor proponuje mu uzupełnienie etatu godzinami w świetlicy.
1. Czy dyrektor powinien poinformować nauczyciela o propozycji przydziału na piśmie?
2. Czym skutkuje nie przyjęcie nowego przydziału godzin przez ustępującego wicedyrektora?

Zobowiązanie nauczyciela w ramach jego stosunku pracy do realizacji obowiązków określonych dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin jest dopuszczalne na gruncie ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674 z późn. zm.) – dalej KN. Wówczas zastosowanie ma art. 42 ust. 7 pkt 3 KN, na podstawie którego organ prowadzący szkołę lub placówkę określa tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin nauczycieli realizujących w ramach stosunku pracy obowiązki określone dla stanowisk o różnym tygodniowym obowiązkowym wymiarze godzin. Oczywiście nauczyciela należy o takim przydziale obowiązków poinformować.
W sytuacji braku odmowy przez nauczyciela pracy na zaproponowanych warunkach, powstaje możliwość zastosowania kilku instytucji prawnych; uzupełnienie etatu w innej szkole, ograniczenie zatrudnienia, przeniesienia, bądź też rozwiązanie stosunku pracy.
1. Uzupełnienie etatu - zgodnie z treścią art. 22 ust. 1 KN, jest instytucją stosowaną przez organ prowadzący szkołę, który może nałożyć na nauczyciela obowiązek podjęcia pracy w innej szkole lub szkołach i na tym samym lub - za jego zgodą - na innym stanowisku, w celu uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w wymiarze nie większym niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć.
Istota tej regulacji polega na tym, że nauczyciel mimo zatrudnienia w jednej szkole, realizuje swoje obowiązki nauczycielskie w kilku szkołach (przynajmniej dwóch) w celu uzupełnienia obowiązkowego wymiaru zajęć. Jest to więc konstrukcja prawna, która z jednej strony umożliwia organowi prowadzącemu lepsze zabezpieczanie potrzeb edukacyjnych na swoim terenie, zaś w przypadku nauczyciela umożliwia uniknięcie ograniczenia zatrudnienia.
Z treści przepisu wynika, że dysponentem uzupełnienia zatrudnienia jest organ prowadzący. Przepis jednocześnie nie określa procedury uzupełnienia etatu. W szczególności nie jest wskazane na podstawie jakiego impulsu organ podejmuje decyzję o uzupełnieniu etatu. Tak więc, inicjatywa może wystąpić ze strony dyrektora szkoły zatrudniającej nauczyciela, jak i samego nauczyciela. W związku z tym, że wystąpienie to, nie ma charakteru ściśle proceduralnego, pismo skierowane do organu prowadzącego też nie musi spełniać ścisłych wymogów formalnych. W związku z tym powinno zawierać elementy istotne z punktu widzenia ustalenia treści oświadczenia woli. Musi więc zawierać oznaczenie petenta, jak i wniosek o uzupełnienie etatu w trybie art. 22 ust. 1 KN, w związku z niemożnością utrzymania przez nauczyciela zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy. W sytuacji wystąpienia z wnioskiem przez nauczyciela, właściwym wydaje się, aby jego wniosek zawierał także oświadczenie dyrektora szkoły, że w związku z przyjętą organizacją pracy szkoły, nie ma warunków do zatrudnienia tegoż nauczyciela w pełnym wymiarze czasu pracy.
2. Zgodnie z treścią art. 22 ust. 2 KN, zasada ograniczenia zatrudnienia nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania do wymiaru nie niższego niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć i proporcjonalnego zmniejszenia wynagrodzenia dokonywana jest za zgodą nauczyciela z przyczyn, o których mowa w art. 20 ust. 1 KN, jeżeli nie ma możliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć oraz nie istnieją warunki do uzupełnienia tygodniowego obowiązkowego wymiaru zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych w innej szkole. W razie braku zgody nauczyciela zatrudnionego na podstawie mianowania na ograniczenie wymiaru zatrudnienia i proporcjonalne zmniejszenie wynagrodzenia, stosuje się przepisy art. 20 KN – a więc rozwiązuje się stosunek pracy.
3. Karta Nauczyciela zawiera w swej treści możliwość zmiany warunków pracy, polegających na zmianie miejsca zatrudnienia nauczyciela lub jego stanowiska, bez konieczności odwoływania się do wypowiedzenia zmieniającego czy też wystąpienia skutków tzw. przejęcia zakładu pracy (w rozumieniu Kodeksu pracy). Należy zauważyć, że instytucja przeniesienia jest specyficzna i występuje jedynie na gruncie pragmatyki nauczycielskiej.
Pragmatyka nauczycielska przewiduje więc dwa sposoby zmiany miejsca zatrudnienia nauczyciela: za jego zgodą lub bez takiej zgody. Pierwszy przypadek został uregulowany w art. 18 KN, natomiast kwestie związane z przeniesieniem nauczyciela bez jego zgody określa art. 19 KN. Należy też zauważyć, że dotyczy ona jedynie nauczycieli zatrudnionych na podstawie mianowania.

Krzysztof Lisowski