a także mając na uwadze, co następuje:(1) Rozporządzenie (EWG) nr 2821/71 upoważnia Komisję do stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej(*) w drodze rozporządzenia do niektórych kategorii porozumień, decyzji i praktyk uzgodnionych wchodzących w zakres zastosowania art. 101 ust. 1 Traktatu, mających na celu prowadzenie prac badawczo-rozwojowych nad produktami, technologiami lub procesami, aż do etapu przemysłowego zastosowania oraz wykorzystywanie ich wyników, w tym postanowień dotyczących praw własności intelektualnej.
(2) Artykuł 179 ust. 2 Traktatu wzywa Unię do sprzyjania przedsiębiorstwom, w tym małym i średnim przedsiębiorstwom, w ich wysiłkach badawczych i wysokiej jakości rozwoju technologicznym oraz do wspierania ich wysiłków w zakresie wzajemnej współpracy. Niniejsze rozporządzenie ma za zadanie ułatwić prowadzenie prac badawczo-rozwojowych, jednocześnie skutecznie chroniąc konkurencję.
(3) W rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2659/2000 z dnia 29 listopada 2000 r. w sprawie stosowania art. 81 ust. 3 Traktatu do kategorii porozumień o badaniach i rozwoju(2) zdefiniowano kategorie porozumień o badaniach i rozwoju, które zdaniem Komisji zasadniczo spełniają warunki określone w art. 101 ust. 3 Traktatu. W związku z ogólnie pozytywnymi doświadczeniami zgromadzonymi podczas stosowania tego rozporządzenia, które wygasa dnia 31 grudnia 2010 r., oraz w świetle dalszych doświadczeń nabytych od czasu jego przyjęcia właściwe jest przyjęcie nowego rozporządzenia w sprawie wyłączeń grupowych.
(4) Niniejsze rozporządzenie powinno spełnić dwa wymogi - zapewnić skuteczną ochronę konkurencji oraz zagwarantować przedsiębiorstwom odpowiedni poziom ochrony prawnej. Aby osiągnąć te cele, należy wziąć pod uwagę potrzebę jak największego uproszczenia nadzoru administracyjnego i ram prawnych. Na potrzeby stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu można zasadniczo przyjąć, że poniżej pewnego poziomu władzy rynkowej pozytywne skutki porozumień badawczo-rozwojowych są większe niż ich negatywny wpływ na konkurencję.
(5) Na potrzeby stosowania art. 101 ust. 3 Traktatu w drodze rozporządzenia nie jest konieczne określanie, jakie porozumienia mogą wchodzić w zakres stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu. Przy indywidualnej ocenie porozumień na mocy art. 101 ust. 1 Traktatu należy uwzględnić kilka czynników, w szczególności strukturę rynku właściwego.
(6) Porozumienia dotyczące wspólnej realizacji prac badawczych lub wspólnego rozwoju wyników badań, aż do - ale z wyłączeniem - etapu ich przemysłowego zastosowania, zasadniczo nie wchodzą w zakres stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu. Jednak w pewnych okolicznościach, np. gdy strony wspólnie postanowią nie prowadzić innych prac badawczo-rozwojowych w tej samej dziedzinie, rezygnując tym samym z możliwości zdobycia przewagi konkurencyjnej nad innymi stronami, porozumienia takie mogą wchodzić w zakres stosowania art. 101 ust. 1 Traktatu i dlatego powinny wchodzić w zakres stosowania niniejszego rozporządzenia.
(7) Przywilej wyłączenia przewidziany w niniejszym rozporządzeniu powinien być ograniczony do porozumień, w przypadku których można z wystarczającą pewnością założyć, że spełniają one warunki, o których mowa w art. 101 ust. 3 Traktatu.
(8) Największe szanse na to, że współpraca w zakresie prac badawczo-rozwojowych oraz w zakresie wykorzystywania ich wyników przyczyni się do postępu technicznego i gospodarczego, będą wówczas, gdy strony wniosą do tej współpracy uzupełniające się umiejętności, aktywa lub działania. Obejmuje to również te sytuacje, w których jedna strona ogranicza się do finansowania prac badawczo-rozwojowych drugiej strony.
(9) Wspólne wykorzystywanie wyników można uznać za naturalne następstwo prowadzenia wspólnych prac badawczo-rozwojowych. Może ono przybrać różne formy, takie jak produkcja, korzystanie z praw własności intelektualnej istotnie przyczyniających się do postępu technicznego lub gospodarczego, lub wprowadzanie do obrotu nowych produktów.
(10) Zasadniczo można się spodziewać, że konsumenci odniosą korzyści z nasilenia i większej skuteczności prac badawczo-rozwojowych dzięki wprowadzeniu nowych lub ulepszonych produktów lub usług, szybszemu wprowadzaniu ich na rynek lub obniżeniu cen, wynikającym z nowych lub ulepszonych technologii lub procesów.
(11) Wspólne wykorzystywanie wyników, aby uzasadniało wyłączenie, powinno dotyczyć produktów, technologii lub procesów, w przypadku których wykorzystywanie wyników prac badawczo-rozwojowych ma decydujące znaczenie. Ponadto wszystkie strony powinny w ramach porozumienia badawczo-rozwojowego zgodzić się, że wszystkie one będą miały pełen dostęp do ostatecznych wyników wspólnych prac badawczo-rozwojowych, w tym wszelkich wynikających z tych prac praw własności intelektualnej i know-how, na potrzeby dalszych prac badawczo-rozwojowych i dalszego wykorzystywania tych wyników, jak tylko takie ostateczne wyniki będą dostępne. Dostęp do wyników zasadniczo nie powinien być ograniczany, jeśli chodzi o wykorzystywanie wyników na potrzeby dalszych prac badawczo-rozwojowych. Jeżeli jednak strony, zgodnie z niniejszym rozporządzeniem, ograniczą swoje prawa do wykorzystywania wyników, szczególnie jeśli specjalizują się one w kontekście wykorzystywania wyników, możliwe jest odpowiednie ograniczenie dostępu do wyników na potrzeby ich wykorzystywania. Ponadto jeżeli w pracach badawczo-rozwojowych biorą udział instytucje akademickie, instytuty badawcze lub przedsiębiorstwa, które prowadzą prace badawczo-rozwojowe na zasadzie komercyjnego świadczenia usług i zasadniczo nie wykorzystują wyników prac, mogą one zgodzić się na wykorzystywanie wyników prac badawczo-rozwojowych tylko do celów dalszych badań. W zależności od swoich możliwości i potrzeb komercyjnych strony mogą wnosić nierówne wkłady do współpracy w zakresie badań i rozwoju. W związku z tym, aby odzwierciedlić i zrekompensować różnicę w wartości lub charakterze wkładu stron, porozumienia badawczo-rozwojowe objęte przywilejem wynikającym z niniejszego rozporządzenia mogą przewidywać, że jedna strona zrekompensuje drugiej fakt otrzymania dostępu do wyników na potrzeby dalszych badań lub wykorzystywania tych wyników. Rekompensata nie powinna jednak być na tyle wysoka, by skutecznie utrudniła taki dostęp.
(12) Podobnie, jeżeli porozumienie badawczo-rozwojowe nie przewiduje wspólnego wykorzystywania wyników prac, strony powinny zgodzić się w ramach takiego porozumienia na wzajemne udzielenie sobie dostępu do swojego już istniejącego know-how, jeżeli takie know-how jest niezbędne do celów wykorzystywania wyników prac przez inne strony. Pobierane opłaty licencyjne nie powinny być na tyle wysokie, aby w praktyce utrudniały innym stronom dostęp do know-how.
(13) Wyłączenie ustanowione niniejszym rozporządzeniem powinno być ograniczone do takich porozumień badawczo-rozwojowych, które nie dają przedsiębiorstwom możliwości wyeliminowania konkurencji w odniesieniu do istotnej części danych produktów, usług lub technologii. Konieczne jest wykluczenie z przywileju wyłączenia grupowego porozumień pomiędzy konkurentami, których łączny udział w rynku produktów, usług lub technologii, które w wyniku prac badawczo-rozwojowych mogą zostać ulepszone lub zastąpione innymi, przekracza w chwili zawarcia porozumienia pewien poziom. Nie zakłada się jednak, że w przypadku przekroczenia określonego w niniejszym rozporządzeniu progu udziału w rynku lub niespełnienia innych warunków, o których mowa w niniejszym rozporządzeniu, porozumienia badawczo-rozwojowe zostają objęte postanowieniami art. 101 ust. 1 Traktatu albo nie spełniają warunków art. 101 ust. 3 Traktatu. W takich przypadkach konieczne jest przeprowadzenie indywidualnej oceny porozumienia badawczo-rozwojowego w oparciu o art. 101 Traktatu.
(14) W celu zapewnienia utrzymania skutecznej konkurencji w czasie wspólnego wykorzystywania wyników należy wprowadzić przepis, w myśl którego wyłączenie grupowe przestaje mieć zastosowanie, jeśli łączny udział stron w rynku produktów, usług lub technologii wynikających ze wspólnych prac badawczo-rozwojowych staje się zbyt duży. Bez względu na udział stron w rynku wyłączenie powinno być dalej stosowane przez pewien okres po rozpoczęciu wspólnego wykorzystywania wyników, aby poczekać na stabilizację udziałów stron w rynku, zwłaszcza po wprowadzeniu na rynek całkowicie nowego produktu, oraz aby zagwarantować minimalny okres zwrotu poniesionych nakładów.
(15) Niniejsze rozporządzenie nie powinno wyłączać porozumień zawierających ograniczenia, które nie są niezbędne do osiągnięcia pozytywnych skutków płynących z porozumienia badawczo-rozwojowego. Co do zasady porozumienia zawierające pewne rodzaje poważnych ograniczeń konkurencji, takie jak ograniczenie swobody stron do prowadzenia prac badawczo-rozwojowych w sferze niezwiązanej z porozumieniem, ustalanie cen stosowanych wobec osób trzecich, ograniczenia produkcji lub sprzedaży oraz ograniczenia możliwości prowadzenia sprzedaży biernej produktów lub technologii objętych umową na takich terytoriach lub takim klientom, które lub których przydzielono na wyłączność innych stron, powinny być wykluczone z przywileju wyłączenia ustanowionego niniejszym rozporządzeniem, bez względu na udział stron w rynku. W tym kontekście ograniczenia dotyczące dziedzin zastosowań nie stanowią ani ograniczeń produkcji lub sprzedaży, ani ograniczeń terytorialnych lub dotyczących klientów.
(16) Dzięki zastosowaniu progu udziału w rynku, nieobejmowaniu wyłączeniem niektórych porozumień oraz warunkom przewidzianym w niniejszym rozporządzeniu zasadniczo zadbano, by porozumienia, do których stosuje się wyłączenie grupowe, nie dawały stronom możliwości wyeliminowania konkurencji w odniesieniu do istotnej części danych produktów lub usług.
(17) Nie można wykluczyć powstania efektu zamknięcia dostępu do rynku, w przypadku gdy jedna strona finansuje kilka projektów badawczo-rozwojowych realizowanych przez konkurentów w odniesieniu do tych samych produktów lub technologii objętych umową, szczególnie jeśli w zamian nabywa ona wyłączne prawo do wykorzystywania wyników tych prac względem osób trzecich. Dlatego też przywilejem wyłączenia przewidzianym w niniejszym rozporządzeniu powinny być objęte takie porozumienia dotyczące opłacanych prac badawczo-rozwojowych tylko wówczas, gdy łączny udział w rynku wszystkich stron biorących udział w takich powiązanych porozumieniach, tj. strony finansującej i wszystkich stron prowadzących prace badawczo-rozwojowe, nie przekracza 25 %.
(18) Porozumienia między przedsiębiorstwami niebędącymi konkurującymi wytwórcami produktów, technologii lub procesów, które w wyniku prac badawczo-rozwojowych mogą zostać ulepszone, zastąpione lepszymi lub innymi produktami, technologiami lub procesami, będą eliminować skuteczną konkurencję w sferze prac badawczo-rozwojowych tylko w szczególnych okolicznościach. Dlatego właściwe jest objęcie takich porozumień przywilejem wyłączenia przewidzianym w niniejszym rozporządzeniu bez względu na udział w rynku oraz cofanie tego przywileju we wszelkich wyjątkowych przypadkach.
(19) Komisja - działając na podstawie art. 29 ust. 1 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie wprowadzenia w życie reguł konkurencji ustanowionych w art. 81 i 82 Traktatu(3) - może wycofać przywilej wynikający z niniejszego rozporządzenia, jeżeli w konkretnym przypadku uzna, że porozumienie, do którego ma zastosowanie wyłączenie przewidziane w niniejszym rozporządzeniu, wywołuje jednak skutki niezgodne z art. 101 ust. 3 Traktatu.
(20) Organ ds. konkurencji danego państwa członkowskiego - działając na podstawie art. 29 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 1/2003 - może wycofać przywilej wynikający z niniejszego rozporządzenia w odniesieniu do terytorium tego państwa lub jego części, jeżeli w konkretnym przypadku uzna, że porozumienie, do którego ma zastosowanie wyłączenie ustanowione niniejszym rozporządzeniem, wywołuje jednak skutki niezgodne z art. 101 ust. 3 Traktatu na terytorium tego państwa członkowskiego lub jego części i jeżeli terytorium to ma wszystkie cechy odrębnego rynku geograficznego.
(21) Przywilej przewidziany w niniejszym rozporządzeniu może zostać wycofany na podstawie art. 29 rozporządzenia (WE) nr 1/2003 na przykład w przypadku, gdy istnienie porozumienia badawczo-rozwojowego istotnie ogranicza zakres, w jakim osoby trzecie mogą prowadzić prace badawczo-rozwojowe w danej dziedzinie z powodu ograniczonego potencjału badawczego dostępnego gdzie indziej, gdy ze względu na szczególną strukturę podaży istnienie porozumienia badawczo-rozwojowego istotnie ogranicza dostęp osób trzecich do rynku produktów lub technologii objętych umową, gdy bez żadnego obiektywnie uzasadnionego powodu strony nie wykorzystują wyników wspólnych prac badawczo- rozwojowych względem osób trzecich, gdy produkty lub technologie objęte umową nie są na całym rynku wewnętrznym lub jego istotnej części przedmiotem skutecznej konkurencji ze strony produktów, technologii lub procesów uznawanych przez użytkowników za ekwiwalentne pod względem ich właściwości, ceny i planowanego wykorzystywania lub gdyby istnienie porozumienia badawczo-rozwojowego ograniczało konkurencję w zakresie innowacji lub eliminowało skuteczną konkurencję w pracach badawczo-rozwojowych na określonym rynku.
(22) Ze względu na to, że porozumienia badawczo-rozwojowe często mają charakter długoterminowy, szczególnie jeśli współpraca obejmuje wykorzystywanie wyników, okres obowiązywania niniejszego rozporządzenia powinien wynosić 12 lat,
PRZYJMUJE NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
