Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 4 października 2023 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie uruchomienia Funduszu Solidarności Unii Europejskiej w celu udzielenia pomocy Rumunii i Włochom w związku z klęskami żywiołowymi w 2022 r. oraz Turcji - w związku z trzęsieniami ziemi w lutym 2023 r. (COM(2023)0381 - C9-0318/2023 - 2023/0297(BUD))(C/2024/1198)
(Dz.U.UE C z dnia 23 lutego 2024 r.)
Parlament Europejski,
- uwzględniając wniosek Komisji przedłożony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie COM(2023)0381 - C9-0318/2023,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 2012/2002 z dnia 11 listopada 2002 r. ustanawiające Fundusz Solidarności Unii Europejskiej 1 ,
- uwzględniając rozporządzenie Rady (UE, Euratom) 2020/2093 z dnia 17 grudnia 2020 r. określające wieloletnie ramy finansowe na lata 2021-2027 2 , w szczególności jego art. 9,
- uwzględniając Porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 16 grudnia 2020 r. pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą Unii Europejskiej i Komisją Europejską z w sprawie dyscypliny budżetowej, współpracy w kwestiach budżetowych i należytego zarządzania finansami oraz w sprawie nowych zasobów własnych, w tym harmonogramu wprowadzania nowych zasobów własnych 3 , w szczególności jego punkt 10,
- uwzględniając sprawozdanie specjalne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (IPCC) na temat globalnego ocieplenia o 1,5 C, sprawozdanie specjalne tego zespołu w sprawie zmiany klimatu i gleby oraz jego sprawozdanie specjalne w sprawie oceanów i kriosfery w zmieniającym się klimacie,
- uwzględniając porozumienie przyjęte dnia 12 grudnia 2015 r. na 21. Konferencji Stron UNFCCC (COP21) w Paryżu (porozumienie paryskie),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 18 maja 2021 r. w sprawie przeglądu funkcjonowania Funduszu Solidarności Unii Europejskiej 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 grudnia 2022 r. w sprawie ulepszenia wieloletnich ram finansowych na lata 2021-2027: gotowy na nowe wyzwania, odporny budżet UE 5 ,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Budżetowej (A9-0269/2023),
A. mając na uwadze, że w dniach 15-17 września 2022 r. w centralnych regionach Włoch wystąpiły powodzie rzeczne i powodzie gwałtowne; spowodowały one bezpośrednie szkody, których łączną wartość władze włoskie oszacowały na 837,56 mln EUR;
B. mając na uwadze, że pod koniec czerwca i na początku lipca 2022 r. południowowschodnią część Rumunii dotknęła poważna susza; spowodowała ona bezpośrednie szkody, których łączną wartość władze rumuńskie oszacowały na 1,31 mld EUR;
C. mając na uwadze, że 6 lutego 2023 r. południową Turcję, region Kahramanmaraş, dotknęły dwa silne trzęsienia ziemi o magnitudzie 7,8 i 7,5 6 , a 20 lutego 2023 r. w regionie Hatay odnotowano kolejne silne wstrząsy o magnitudzie 6,3, co według Komisji spowodowało bezpośrednie szkody o łącznej wartości 78,8 mld EUR;
1. wyraża głęboką solidarność ze wszystkimi ofiarami, ich rodzinami i wszystkimi osobami dotkniętymi suszą w Rumunii, niszczycielskimi powodziami we Włoszech i trzęsieniami ziemi w Turcji, a także z władzami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi oraz organizacjami pozarządowymi zaangażowanymi w działania pomocowe;
2. z zadowoleniem przyjmuje przedmiotową decyzję jako namacalną i widoczną formę solidarności Unii z jej obywatelami i regionami na dotkniętych klęską obszarach w Rumunii, we Włoszech i w Turcji; ponownie podkreśla znaczenie informowania społeczeństwa o wymiernych korzyściach płynących z Funduszu Solidarności Unii Europejskiej (FSUE), aby nadal zwiększać zaufanie obywateli do narzędzi i programów Unii; wzywa Komisję i państwa członkowskie do zintensyfikowania wysiłków w zakresie komunikacji, aby zwiększyć świadomość społeczną w zakresie działań podejmowanych z wykorzystaniem finansowania w ramach FSUE;
3. podkreśla rosnącą liczbę poważnych i niszczycielskich klęsk żywiołowych w Europie; zaznacza, że ze względu na zmianę klimatu ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak te odnotowane w Rumunii i we Włoszech, skutkujące sytuacjami nadzwyczajnymi, będą się dalej nasilać i mnożyć; podkreśla, że FSUE jest jedynie instrumentem naprawczym oraz że zmiana klimatu wymaga przede wszystkim polityki prewencyjnej zgodnej z międzynarodowymi zobowiązaniami Unii i Zielonym Ładem; wzywa zatem Unię do wzmożenia wysiłków na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu zarówno w Unii, jak i na świecie; w związku z tym wzywa do przeglądu rozporządzeń (WE) nr 2012/2002 i (UE, Euratom) 2020/2093 w celu lepszego określenia przydziałów przeznaczonych dla państw członkowskich i środków przeznaczonych dla państw trzecich ze względu na ograniczoną kwotę zasobów FSUE;
4. podkreśla, że rezerwa na rzecz solidarności i pomocy nadzwyczajnej (SEAR) jest stale wyczerpana i w związku z tym nie wystarcza do zrekompensowania skutków katastrof spowodowanych przez człowieka i klęsk żywiołowych, w szczególności katastrof związanych ze zmianą klimatu; podkreśla, że finansowanie jest niewystarczające, aby zaspokoić potrzeby obszarów dotkniętych klęskami żywiołowymi; zastanawia się zasadniczo, czy FSUE jest odpowiednio dostosowany do przyszłych skutków zmiany klimatu; ubolewa, że maksymalna kwota dostępna na potrzeby uruchomienia FSUE jest znacznie niższa od potencjalnej kwoty pomocy, jaką można by pokryć; powtarza, że należy znacznie zwiększyć zasoby dostępne dla FSUE podczas śródokresowej rewizji wieloletnich ram finansowych; wzywa Komisję do zwiększenia budżetu SEAR oraz do znacznego wzmocnienia rocznego budżetu FSUE, tak aby fundusz ten mógł odpowiednio reagować na nasilenie się klęsk żywiołowych w Unii i zapewniać konkretne wsparcie państwom członkowskim, które są nimi dotknięte, biorąc pod uwagę skalę i powtarzanie się tego rodzaju sytuacji nadzwyczajnych, w szczególności sytuacji kryzysowych związanych ze zmianą klimatu;
5. wzywa Komisję do przedstawienia modelu szybszej i terminowej mobilizacji FSUE, w tym rozpatrywania wniosków, aby umożliwić właściwym organom jak najszybsze zaspokojenie potrzeb w zakresie odbudowy; przypomina, że przyznawanie dotacji z FSUE, zarządzanie nimi i wdrażanie ich powinno być jak najbardziej przejrzyste oraz że dotacje muszą być wykorzystywane zgodnie z zasadami należytego zarządzania finansami; podkreśla pilną potrzebę uruchomienia pomocy finansowej za pośrednictwem FSUE w celu zapewnienia, by wsparcie mogło dotrzeć do dotkniętych regionów w odpowiednim czasie i by udzielono niezbędnej pomocy w odnośnych operacjach, zgodnie z wnioskiem państw członkowskich, np. w zakresie odbudowy infrastruktury, służb ratowniczych, w tym działań przeciwpożarowych, odbudowy dotkniętych obszarów rolnych i zaopatrzenia w wodę;
6. zatwierdza decyzję załączoną do niniejszej rezolucji;
7. zobowiązuje swoją przewodniczącą do podpisania wraz z przewodniczącym Rady niniejszej decyzji i zapewnienia jej publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej;
8. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wraz z załącznikiem Radzie i Komisji.
