Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych" [COM(2018) 93 final - 2018/0042 (COD)] - "Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE i dyrektywę 2014/59/UE" [COM(2018) 94 final - 2018/0043 (COD)].

Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

"Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych"

[COM(2018) 93 final - 2018/0042 (COD)]

"Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE i dyrektywę 2014/59/UE"

[COM(2018) 94 final - 2018/0043 (COD)]

(2018/C 367/11)

(Dz.U.UE C z dnia 10 października 2018 r.)

Sprawozdawca: Daniel MAREELS

Wniosek o konsultację	Rada Unii Europejskiej, 28.3.2018 Parlament Europejski, 16.4.2018
Podstawa prawna	Art. 53, 114 i 304 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej
Sekcja odpowiedzialna	Sekcja ds. Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Spójności Gospodarczej i Społecznej
Data przyjęcia przez sekcję	27.6.2018
Data przyjęcia na sesji plenarnej	11.7.2018
Sesja plenarna nr	536
Wynik głosowania (za/przeciw/wstrzymało się)	165/0/1

1. Wnioski i zalecenia

1.1. Z różnych wymienionych poniżej powodów EKES z zadowoleniem przyjmuje wnioski dotyczące obligacji zabezpieczonych (zob. pkt 1.2 i nast.). Apeluje o dołożenie wszelkich starań w celu dokonania szybkich postępów i osiągnięcia wyników. W związku z tym również przedstawia szereg propozycji (zob. pkt 1.7 i nast.).

1.2. Przede wszystkim wnioski te wpisują się w szerszy kontekst i przyczyniają się do osiągnięcia celów, na których Komitetowi szczególnie zależy, takich jak szybkie utworzenie unii rynków kapitałowych, a także urzeczywistnienie UGW. Oprócz tego obligacje zabezpieczone sprzyjają transgranicznym działaniom z zakresu finansowania, a tym samym większemu udziałowi sektora prywatnego w podziale ryzyka.

1.3. Ponadto niektóre państwa członkowskie UE mają tradycyjnie bardzo silną pozycję na arenie międzynarodowej i na rynkach światowych. Europejskie podejście w zakresie ostrożnościowego traktowania obligacji zabezpieczonych służy za przykład w skali światowej. Należałoby by wykorzystać obecne wnioski nie tylko do utwierdzenia tej wiodącej roli, ale także do jej umocnienia w miarę możliwości. Zwłaszcza z uwagi na pewne przetasowanie w rozkładzie sił między Wschodem a Zachodem, ważne jest, by UE zajęła swoje stanowisko z pełną mocą i zdecydowaniem.

1.4. Należy wykorzystać zawartą we wnioskach możliwość, by upowszechnić obligacje zabezpieczone i rozwinąć rynki dla nich w całej Unii. Należy dołożyć wszelkich starań, aby osiągnąć sukces w tych państwach członkowskich, w których te instrumenty i rynki nie są jeszcze znane.

1.5. Komitet z wielkim zadowoleniem przyjmuje także zarówno przyjęte podejście minimalnej harmonizacji w oparciu o przepisy krajowe, jak i treść wniosków, których solidne podstawy zostały zresztą określone przez Parlament Europejski, organy nadzoru i inne zainteresowane strony. Wszystko to razem pozwoliło osiągnąć wysokiej jakości wynik bez zakłócania istniejących rynków, i po rozsądnych kosztach.

1.6. Bardzo ważne jest to, że obligacje zabezpieczone umożliwiają bankom pozyskanie dodatkowych środków na finansowanie gospodarki w perspektywie długoterminowej. Te nowe środki powinny przełożyć się na dodatkowe finansowanie dla organów publicznych, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. W takim wypadku omawiany wniosek mógłby przyczynić się do przywrócenia zaufania do banków i instytucji finansowych.

1.7. Komitet jest tym bardziej zadowolony, że we wniosku zwrócono uwagę na to, by obligacje zabezpieczone znalazły się też w zasięgu mniejszych banków. Niemniej Komitet wzywa do dalszego zbadania, w jaki sposób maksymalnie udostępnić tę możliwość. Nie odstępując od ogólnie obowiązujących przepisów można by na przykład sprawdzić, które obowiązki administracyjne i inne można by dostosować w odniesieniu do mniejszych banków.

1.8. Komitet apeluje też o to, by wprowadzić obowiązkowe, a nie jak to obecnie przewidziano fakultatywne, wykorzystanie europejskiego znaku obligacji zabezpieczonych. Potrzebna jest tu uogólniająca, wybiegająca w przyszłość wizja. Powszechne obowiązkowe stosowanie europejskiego oznaczenia może tylko przysłużyć się wiodącej pozycji Europy na arenie światowej i dać szanse (zwłaszcza mniejszym) państwom członkowskim, które pragną w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez nowy system. Ich produkty uzyskają dzięki temu gwarancję, że mogą być dystrybuowane na rynku, a obowiązkowe oznaczenia mogłyby również korzystnie wpłynąć na zaufanie inwestorów.

1.9. Biorąc pod uwagę powszechnie uznane bezpieczeństwo i płynność obligacji zabezpieczonych, jak również dodatkową ochronę, jaką oferują, nie będąc podatne na umorzenie lub konwersję długu, Komitet apeluje o rozważenie koniecznych i odpowiednich działań, by zainteresować tymi obligacjami również prywatne osoby oszczędzające i konsumentów. Jako że obligacje zabezpieczone są instrumentami długoterminowymi, wydają się szczególnie odpowiednie do budowania emerytury, a w tym kontekście można by pomyśleć o wnioskach w sprawie OIPE.

1.10. Komitet z zadowoleniem przyjmuje planowaną ocenę nowego systemu, lecz uważa, że proponowany okres 3 lat jest zbyt krótki. Jako że jest to kwestia rynkowa i należy dać wystarczający czas na zdobycie przydatnych doświadczeń z nowym systemem, EKES opowiada się za wydłużeniem tego okresu na przykład do 5 lat. Państwa członkowskie będą wówczas mogły uważnie prześledzić sprawy na szczeblu krajowym.

2. Kontekst

2.1. Od objęcia funkcji w 2014 r. Komisja Junckera opracowywała "plan inwestycyjny dla Europy", którego celem jest realizacja jej bezwzględnych priorytetów, tj. rozwoju, zatrudnienia i inwestycji ¹ . Jednym z głównych jego założeń, obok jednolitego rynku internetowego i unii energetycznej, jest stopniowe dążenie do unii rynków finansowych. Celem jest osiągnięcie sprawnie funkcjonującej i zintegrowanej unii rynków finansowych, która obejmie wszystkie państwa członkowskie.

2.2. Wdrażając "Plan działania na rzecz tworzenia unii rynków kapitałowych" ² , Komisja zaangażowała się w realizację wszystkich elementów składowych unii do 2019 r. W sumie przygotowano ponad 33 inicjatywy i działania.

2.3. Po apelach o szybkie postępy ^{3 (4} już w 2017 r. przystąpiono do śródokresowej oceny planu działania. Doprowadziło to do wyznaczenia szeregu nowych priorytetowych działań, które mają uwzględnić zmieniające się wyzwania i okoliczności, w tym brexit.

2.4. Komisja dodała przy okazji, że "potrzebne są bardziej ambitne działania, stawianie czoła przeszkodom, lecz przede wszystkim wykorzystanie wspomnianych nowych możliwości ⁵ ". W tym kontekście w dniu 8 marca 2018 r. Komisja opublikowała komunikat "Dokończenie budowy unii rynków kapitałowych do roku 2019 - czas przyspieszyć realizację" i pakiet środków.

2.5. Obecne wnioski dotyczące obligacji zabezpieczonych wchodzące w skład tego pakietu ⁶  obejmują 2 teksty, tj.:

2.5.1. wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE i dyrektywę 2014/59/ UE ⁷ ;

2.5.2. wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/ 2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych ⁸ .

2.6. Celem tych wniosków jest stworzenie skutecznych ram dotyczących obligacji zabezpieczonych na szczeblu UE. Dotyczy to m.in. definicji takich obligacji, stosowania na rynku europejskiego oznaczenia, wymogów ostrożnościowych zapewniających ujmowanie w kapitale na preferencyjnych zasadach oraz określonych zobowiązań odnoszących się do właściwych organów.

3. Spostrzeżenia i uwagi

3.1. EKES z zadowoleniem przyjmuje te wnioski, które są częścią procesu budowy unii rynków kapitałowych, i nalega na natychmiastowe wdrożenie w celu odnotowania wyników.

3.2. Po pierwsze propozycje te przyczynią się do wyznaczenia większej liczby celów, które EKES popiera i które postulował już wcześniej ⁹ . Można tu wymienić, co następuje:

3.2.1. Budowa unii rynków kapitałowych, której powinna towarzyszyć większa konwergencja gospodarcza i społeczna oraz integracja finansowa i gospodarcza, powinna doprowadzić do poprawy bezpieczeństwa, stabilności i odporności systemu finansowego i gospodarczego poprzez poszerzenie i zróżnicowanie źródeł finansowania gospodarki. Szybka realizacja tych założeń powinna stanowić główny priorytet.

3.2.2. Proponowany system obligacji zabezpieczonych sprzyja transakcjom transgranicznym i tym samym przekłada się na udział sektora prywatnego w podziale ryzyka. Ma to ogromne znaczenie dla państw członkowskich w kontekście zapobiegania asymetrycznym wstrząsom w przypadku kryzysu bądź zmniejszania jego skutków. Poza tym unia rynków kapitałowych w istotnym stopniu przyczyni się do spójnego rozwoju państw członkowskich Unii, co powinno umożliwić słabszym gospodarkom szybsze nadrobienie braków.

3.2.3. Unia rynków kapitałowych ma również kluczowe znaczenie dla dalszego urzeczywistniania unii gospodarczej i walutowej (UGW) i jest niezbędna do ukończenia jej budowy. Wraz z pełnoprawną unią bankową unia rynków kapitałowych powinna doprowadzić do prawdziwej unii finansowej, która jest jednym z czterech podstawowych filarów unii gospodarczej i walutowej.

3.2.4. Europa jest tradycyjnie bardzo silna pod względem obligacji zabezpieczonych ¹⁰ . Wnioski te powinny zostać wykorzystane do dalszego wzmocnienia wiodącej pozycji Europy na poziomie globalnym. W wymiarze ogólnym, z perspektywy międzynarodowej ważne jest, aby UE działała zdecydowanie i posiadała silną pozycję, tym bardziej, że zachodzą pewne przesunięcia w globalnym układzie sił między Wschodem a Zachodem.

3.3. Omawiane wnioski pomagają stworzyć dodatkowe środki do długoterminowego finansowania gospodarki. W istocie, dzięki emisji obligacji zabezpieczonych banki mogą pozyskiwać długoterminowe "finansowanie" efektywne pod względem kosztów. W ogólnym ujęciu możliwości dodatkowych emisji obligacji zabezpieczonych mogą wynieść do 342 mld EUR, a związane z nimi całkowite roczne oszczędności dla europejskich kredytobiorców - do 1,5-1,9 mld EUR ¹¹ .

3.4. W każdym razie ważne jest to, by nowe zasoby były wykorzystywane z pożytkiem dla gospodarki. Banki powinny wykorzystywać takie dodatkowe środki na dodatkowe pożyczki dla instytucji rządowych i samorządowych, gospodarstw domowych i przedsiębiorstw. W takim wypadku omawiany wniosek mógłby przyczynić się do przywrócenia zaufania do banków i instytucji finansowych.

3.5. Ze względu na stabilność i bezpieczeństwo systemu finansowego ważne jest, aby nowe środki były bezpieczne i płynne w każdych okolicznościach, a obecne wnioski zawierają szereg gwarancji w tym zakresie. Solidny system obligacji zabezpieczonych powinien również przynosić korzyści inwestorom poprzez większy i lepszy wybór na rynkach. Duże znaczenie ma dla inwestorów mechanizm podwójnego regresu ¹²  (dual recourse), z którego korzystają, zatem ważne jest, aby władze nalegały na odpowiednią wycenę aktywów bazowych przez emitentów.

3.6. W związku z tym wniosek o stworzenie ram ułatwiających rozwój obligacji zabezpieczonych i rynków dla tych instrumentów w całej Unii zasługuje na pełne poparcie EKES-u. Należy dołożyć wszelkich starań, aby osiągnąć sukces w tych państwach członkowskich ¹³ , w których te instrumenty i rynki nie są jeszcze znane. Należy zlikwidować ostatnie białe plamy na mapie i sprawić, by w każdym państwie członkowskim dostępny był system obligacji zabezpieczonych.

3.7. Za sprawą tego poparcia EKES pragnie docenić wcześniejsze wysiłki, których od kilku lat dokładają m.in. Komisja, Parlament Europejski, EUNB i inni na rzecz programu obligacji zabezpieczonych na szczeblu europejskim, oraz przyłączyć się do tych starań. Większość państw członkowskich i innych zainteresowanych stron, takich jak międzybranżowa Europejska Rada ds. Obligacji Zabezpieczonych, również wyraziła swoje poparcie ¹⁴ .

3.8. Opcja wyboru minimalnej harmonizacji na szczeblu europejskim na podstawie systemów krajowych jest również w pełni wspierana przez EKES, ponieważ pozwala na realizację wielu celów przy rozsądnych kosztach. Jednocześnie zapobiega się zakłóceniom na istniejących rynkach i zmniejsza się koszty przejścia. Ważne jest jednak, aby obowiązujące przepisy krajowe również popierały cel europejskiego wniosku w zakresie stymulowania rynku obligacji zabezpieczonych. Niepożądane są ewentualne przeszkody krajowe lub ograniczenia sprzeczne z tym celem.

3.9. Jak stwierdzono powyżej, wiele państw członkowskich jest bardzo silnych na tym rynku, ale jednocześnie ostatnie zmiany pokazują, że istnieje większe zainteresowanie obligacjami zabezpieczonymi również w innych częściach świata. W związku z tym dla EKES-u ważne jest również, aby obecna europejska pozycja lidera w tym środowisku uległa dalszemu umocnieniu w kontekście międzynarodowym oraz aby podjąć wysiłki na rzecz promowania podejścia europejskiego jako globalnego punktu odniesienia.

3.10. EKES przyjmuje również z zadowoleniem fakt, że przewiduje się ocenę wyników i powodzenia nowego programu. Skoro jest to z jednej strony kwestia rynkowa, a z drugiej strony należy uzyskać wystarczający czas na zdobycie przydatnych doświadczeń, zwłaszcza w państwach członkowskich, dla których jest to nowością, EKES uważa, że obecnie planowany okres 3 lat jest zbyt krótki i wzywa do przedłużenia tego okresu, na przykład do 5 lat. Państwa członkowskie mogą oczywiście w każdej chwili ściśle monitorować sprawy.

4. Spostrzeżenia i uwagi dodatkowe

4.1. W wymiarze ogólnym należy poprzeć podejście Komisji polegające na zapewnieniu jasnego i kompleksowego systemu, w tym definicji, opisu cech strukturalnych, nadzoru publicznego i europejskiego oznaczenia zabezpieczonych obligacji, a także ostrożnościowego traktowania tych instrumentów.

4.2. Ważne jest, aby system ten był dostępny i mógł być skutecznie wykorzystywany przez wszystkie banki. W tym kontekście EKES z zadowoleniem przyjmuje fakt, że szczególną uwagę poświęcono trudnościom i problemom, z którymi mogą spotkać się mniejsze banki emitujące obligacje zabezpieczone. Dla EKES-u istotne jest, aby ta możliwość została zmaksymalizowana. Nie odstępując od ogólnie obowiązujących przepisów można by na przykład sprawdzić, które obowiązki administracyjne i inne można by dostosować w odniesieniu do mniejszych banków.

4.3. Korzystanie z europejskiego oznaczenia obligacji zabezpieczonych przewidziano jako dobrowolną opcję umożliwiającą państwom członkowskim dalsze korzystanie z ich własnych istniejących krajowych nazw i oznaczeń ¹⁵ . Komitet nie zgadza się z tym stanowiskiem i przeciwnie, zdecydowanie opowiada się za obowiązkowym korzystaniem z europejskiego oznaczenia. Potrzebna jest tu uogólniająca, wybiegająca w przyszłość wizja. Obowiązkowe stosowanie europejskiego oznaczenia może tylko przysłużyć się wiodącej pozycji Europy na arenie światowej i dać szanse (zwłaszcza mniejszym) państwom członkowskim, które pragną w pełni wykorzystać możliwości oferowane przez nowy system. Dla tych państw oznaczenie UE stanowi gwarancję, że obligacje zabezpieczone będą mogły podlegać dystrybucji na rynkach. Takie obowiązkowe stosowanie oznaczeń mogłoby również korzystnie wpłynąć na zaufanie inwestorów.

4.4. Rynek obligacji zabezpieczonych jest obecnie głównie w rękach inwestorów profesjonalnych i instytucjonalnych ¹⁶ . Komitet apeluje, by rozważyć, jakie są konieczne i pożądane środki, by bardziej aktywnie zainteresować tymi obligacjami również prywatnych oszczędzających oraz konsumentów. Przemawiają za tym różne argumenty. Nie tylko obligacje zabezpieczone są tradycyjnie, a nawet w czasach kryzysu, postrzegane jako instrumenty bezpieczne i płynne, ale można też zwrócić uwagę na wkład, jaki wnoszą obecne wnioski. Ponadto nie można ich poddać umorzeniu lub konwersji, co nie jest bez znaczenia w kontekście ochrony prywatnych oszczędzających. Przez to wydają się też bardziej odpowiednie niż niektóre inne produkty ¹⁷ . Jako że obligacje zabezpieczone są instrumentami długoterminowymi niewątpliwie są użyteczne w kontekście budowania emerytury i tu można by odnieść się do wniosków w sprawie OIPE.

Bruksela, dnia 11 lipca 2018 r.

	Luca JAHIER
	Przewodniczący
	Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego

1 Zob. strona internetowa Komisji Europejskiej.

2 Plan działania z września 2015 r. "Plan działania na rzecz tworzenia unii rynków kapitałowych" - komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego i Komitetu Regionów. Zob. COM(2015) 468 final.

3 Zob. Rada Europejska wezwała do "szybkich i zdecydowanych postępów" w realizacji planu, "aby zapewnić przedsiębiorstwom łatwiejszy dostęp do finansowania i wspierać inwestycje w gospodarkę realną".

4 Również Komisja przyjęła komunikat, w którym wezwała do przyspieszenia reform. Zob. COM(2016) 601 final.

5 Zob. komunikat Komisji »Dokończenie budowy unii rynków kapitałowych do roku 2019 - czas przyspieszyć realizację«. Zob. COM (2018) 114 final.

6 Poza wspomnianym wnioskiem pakiet obejmuje także wniosek w sprawie ułatwienia transgranicznej dystrybucji funduszy zbiorowego inwestowania, wniosek w sprawie skutecznych ram dotyczących europejskich dostawców usług w zakresie finansowania społecznościowego dla przedsiębiorstw, wniosek w sprawie prawa właściwego dla skuteczności przelewu wierzytelności wobec osób trzecich oraz komunikat w sprawie prawa właściwego dla skutków rozporządzających transakcji w obrocie papierami wartościowymi.

7 Zob. Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE i dyrektywę 2014/59/UE.

8 Zob. Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych.

9 Zob. m.in. ECO/437 - "Unia rynków kapitałowych - przegląd śródokresowy" (Dz.U. C 81 z 2.3.2018, s. 117).

10 Około 90 % wszystkich obligacji zabezpieczonych na świecie emitowanych jest przez 9 krajów europejskich. Zob. także dane opublikowane przez Europejską Radę ds. Obligacji Zabezpieczonych (ECBC) w broszurze na temat obligacji zabezpieczonych, wyd. 12 (2017 r.). Łącznie na świecie kwota należna z tytułu obligacji zabezpieczonych wynosi 2,5 bln EUR, z czego 2,1 bln EUR wydawane jest przez instytucje mające siedzibę w Europie (zob. dokument roboczy służb Komisji - ocena skutków, SWD(2018) 50 final).

11 Zob. dokument roboczy służb Komisji - ocena skutków, SWD(2018) 50 final w kontekście omawianych wniosków.

12 Podwójny regres oznacza prawo do roszczeń posiadaczy obligacji zabezpieczonych wobec puli aktywów stanowiących zabezpieczenie (cover pool) z jednej strony, a z drugiej strony - wobec emitenta.

13 Obecnie nadal około dwunastu państw członkowskich UE nie posiada ram legislacyjnych dotyczących obligacji zabezpieczonych.

14 Wykaz znajduje się w rozdziale 3 wniosku dotyczącego dyrektywy i wniosku dotyczącego rozporządzenia.

15 Zob. wniosek dotyczący dyrektywy, motyw 33.

16 Według ustnych wyjaśnień przedstawicieli Komisji 1/3 rynku zajmują banki, 1/3 - EBC oraz 1/3 - inne strony, takie jak fundusze inwestycyjne i fundusze emerytalne.

17 Można się też odnieść do wniosków w sprawie finansowania społecznościowego i pożyczek społecznościowych. Proponowane w tych ramach instrumenty finansowe są zasadniczo zbywalnymi instrumentami finansowymi, które służą jako instrumenty kapitałowe (np. akcje) lub dłużne (np. obligacje). Ochronę oszczędzających i inwestorów przewidzianą w takich ramach można uznać za bardzo ograniczoną.

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2018.367.56
• Rodzaj: Opinia
• Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego "Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającego rozporządzenie (UE) nr 575/2013 w odniesieniu do ekspozycji w postaci obligacji zabezpieczonych" [COM(2018) 93 final - 2018/0042 (COD)] - "Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie emisji obligacji zabezpieczonych i nadzoru publicznego nad obligacjami zabezpieczonymi oraz zmieniającej dyrektywę 2009/65/WE i dyrektywę 2014/59/UE" [COM(2018) 94 final - 2018/0043 (COD)].
• Data aktu: 10/10/2018
• Data ogłoszenia: 10/10/2018