Przeciwdziałanie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki (2011/2088(INI)).

A.

mając na uwadze, że aby w pełni uczestniczyć w życiu społeczeństwa i zrealizować się w sposób zadowalający w życiu prywatnym i jako obywatel, młodzi ludzie muszą posiadać szeroką wiedzę i umiejętności niezbędne do ich rozwoju intelektualnego i społecznego, w tym umiejętności w zakresie skutecznej komunikacji, pracy zespołowej, rozwiązywania problemów i krytycznej oceny informacji;

B.

mając na uwadze, że kształcenie młodych ludzi przyczynia się m.in. do ich osobistego rozwoju i lepszej integracji społecznej oraz do rozwijania poczucia odpowiedzialności i umiejętności podejmowania inicjatyw;

C.

mając na uwadze, że przedwczesne kończenie nauki jest zjawiskiem, które kształtuje się inaczej w każdym państwie członkowskim UE, a także w każdym mieście i regionie oraz społeczno-gospodarczych kategoriach ludności oraz że mają na nie wpływ różnorodne złożone czynniki;

D.

mając na uwadze, że jednym z pięciu głównych celów strategii "Europa 2020" jest zmniejszenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę do poziomu poniżej 10 % i zwiększenie liczby osób młodych ze stopniem naukowym lub dyplomem lub po równoważnym cyklu kształcenia do poziomu co najmniej 40 %;

E.

mając na uwadze, że wspomniany dziesięcioprocentowy cel został uzgodniony przez państwa członkowskie w 2003 r., jednak tylko siedem państw zdołało go osiągnąć, a w 2009 r. średni odsetek osób przedwcześnie kończących naukę wynosił 14,4 %;

F.

mając na uwadze, że mimo stałego spadku odsetka osób przedwcześnie kończących naukę w ostatnim dziesięcioleciu, podejście większości państw członkowskich do sposobu zaradzenia temu problemowi pozostaje fragmentaryczne i wykazuje brak odpowiedniej koordynacji;

G.

mając na uwadze, że 24,1 % piętnastolatków w państwach członkowskich osiąga słabe wyniki w czytaniu,

H.

mając na uwadze, że czytanie jest podstawowym narzędziem, którego potrzebuje każda młoda osoba, aby dokonywać postępów we wszystkich przedmiotach szkolnych, lecz również aby wejść w środowisko pracy, rozumieć i analizować informacje, prawidłowo komunikować się i uczestniczyć w działalności kulturalnej,oraz mając na uwadze, że w związku z tym należy podjąć szczególne środki, aby zaradzić brakom w zakresie umiejętności czytania;

I.

mając na uwadze, że przedwczesne kończenie nauki ma poważne konsekwencje dla spójności społecznej w UE, a nie tylko dla wzrostu gospodarczego, europejskiego zasobu umiejętności i stabilności społecznej, ponieważ pozbawia młodych ludzi perspektyw na karierę, zdrowie i dobrobyt, gdyż niskie wykształcenie jest również istotną przyczyną ubóstwa i złego stanu zdrowia,

J.

mając na uwadze, że przedwczesne kończenie nauki jest podstawowym czynnikiem przyczyniającym się do bezrobocia, ubóstwa i wykluczenia społecznego,

1.

podkreśla, że podstawy przyszłej edukacji i dobrobytu powstają we wczesnym dzieciństwie i mogą pomóc we wpojeniu idei uczenia się przez całe życie, oraz że wczesne dzieciństwo jest okresem, w którym należy wspierać otwartość umysłu, uczenie się języków i tworzenie więzi społecznych - bagażu o zasadniczym znaczeniu dla społeczeństwa przyszłości - aby od najmłodszych lat ułatwić dziecku integrację zarówno w środowisku szkolnym, jak i społecznym i w ten sposób zwalczać zjawisko przedwczesnego kończenia nauki; przypomina o zawartym w swojej rezolucji w sprawie wczesnego kształcenia w Unii Europejskiej wezwaniu do stworzenia europejskiej sieci usług w zakresie wczesnego kształcenia dzieci i opieki nad nimi od najmłodszych lat, zwłaszcza poprzez rozwijanie publicznych bezpłatnych usług takich jak żłobki i przedszkola;

2.

zauważa, że przedwczesne kończenie nauki jest szczególnie widoczne wśród dzieci z ubogich i znajdujących się w niekorzystnej sytuacji środowisk oraz wśród dzieci z rodzin migrantów, a ponadto często występuje w powiązaniu z ubóstwem i wykluczeniem społecznym;

3.

proponuje wsparcie językowe dla uczniów pochodzących ze środowisk migracyjnych;

4.

podkeśla w związku z tym, że należy podjąc kroki zmierzające do umożliwienia dostępu do szkół dzieciom romskim i dzieciom nieposiadającym dokumentów;

5.

zauważa, że 20 % dzieci romskich w ogóle nie uczęszcza do szkoły, a 30 % przedwcześnie kończy naukę; podkreśla, że mimo iż zjawisko przedwczesnego kończenia nauki występuje częściej wśród chłopców niż dziewcząt, tradycyjne społeczności romskie stanowią szczególny przypadek, w którym ze względu na zwyczaj wczesnego zawierania małżeństw przedwczesne kończenie nauki przez dziewczęta zdarza się częściej i we wcześniejszym wieku (około 12-13 roku życia) niż ma to miejsce w przypadku chłopców (około 14-15 roku życia); zwraca uwagę, że w przypadku tradycyjnych społeczności romskich istnieje potrzeba przedsięwzięcia uzupełniających pozytywnych środków, aby przeciwdziałać zjawisku przedwczesnego kończenia nauki wynikającemu ze wspomnianych krzywdzących tradycyjnych zwyczajów;

6.

zauważa, że nieskuteczne strategie polityczne dotyczące utrzymania równowagi między życiem zawodowym a prywatnym powodują wzrost liczby przypadków przedwczesnego kończenia nauki i wskaźnika niepowodzenia szkolnego w ogóle, w związku z czym konieczne są bardziej intensywne działania służące poprawie wspomnianych strategii;

7.

zauważa, że istnieje międzypokoleniowe błędne koło, tj. silna tendencja do przedwczesnego kończenia nauki przez dzieci, których rodzice również przedwcześnie zakończyli naukę; podkreśla, że struktura rodziny ma znaczący wpływ na dobre wyniki w nauce i motywację dzieci;

8.

zauważa, że w odniesieniu do opieki nad małymi dziećmi rodzina i bliskie relacje dziecka z rodzicami we wczesnych latach życia mają podstawowe znaczenie dla zapewnienia prawidłowej integracji w szkole;

9.

zwraca uwagę na konsekwencje trudności i w uczeniu się i powiązanych z tym problemów jako czynnika, który podnosi ryzyko przedwczesnego zakończenia nauki wśród dzieci cierpiących na te zaburzenia;

10.

zachęca państwa członkowskie do zapewnienia uczniom mającym trudności w nauce zajęć pozalekcyjnych i pozaszkolnych, aby umożliwić tym uczniom rozwój kompetencji kluczowych, na które istnieje wyraźne zapotrzebowanie na rynku pracy;

11.

zwraca uwagę, że przedwczesne kończenie nauki może mieć niekorzystny wpływ na dostęp do wysokiej jakości uczenia się przez całe życie;

12.

w związku z tym zwraca uwagę na badania PISA prowadzone przez OECD, które pokazują, że w systemach edukacji o niższym poziomie zróżnicowania pionowego i poziomego uczniowie rzadziej powtarzają klasę i rzadziej są wydalani ze szkoły; podkreśla spostrzeżenie OECD, że powtarzanie klasy i wydalanie ze szkoły najbardziej szkodzą uczniom z trudnych środowisk społecznych;

13.

zwraca uwagę na ustalenia OECD, zgodnie z którymi wczesny podział na różne ścieżki kształcenia wzmacnia nierówności społeczno-ekonomiczne w dostępie do edukacji i nie idzie w parze z podwyższeniem przeciętnych wyników w danych systemach edukacji;

14.

wskazuje na spostrzeżenia OECD, że zmiana szkoły z powodu słabych wyników w nauce, problemów z dyscypliną lub specjalnych potrzeb edukacyjnych oraz podział uczniów według ich umiejętności w ramach wszystkich przedmiotów mają negatywny wpływ na wyniki systemu edukacji w badaniu PISA;

15.

w związku z tym wskazuje, że według OECD uczniowie znajdujący się w trudnej sytuacji społeczno-ekonomicznej bardzo często są podwójnie poszkodowani, ponieważ wielokrotnie uczęszczają do szkół z podobnych środowisk, w których jest mniej dobrych nauczycieli;

16.

stwierdza, że równość szans i wyboru w zakresie edukacji, a także dostęp do wysokiej jakości kształcenia dla osób ze wszystkich środowisk społecznych, etnicznych i wyznaniowych - niezależnie od płci czy niepełnosprawności - jest niezwykle ważna dla budowania bardziej sprawiedliwego, opartego na zasadzie równości i sprzyjającego włączeniu społecznemu społeczeństwa, które będzie jednocześnie spójne, innowacyjne i prężne; podkreśla rolę usług publicznych w tym zakresie;

17.

podkreśla, że edukacja szkolna jest jednym z najlepszych sposobów zapewnienia każdemu równych szans na powodzenie, możliwości zdobycia wiedzy i umiejętności umożliwiających integrację w środowisku zawodowym, przerywając tym samym cykl międzypokoleniowy; domaga się lepszej koordynacji oferty pomocy edukacyjnej, poprawy jej dostępności oraz zwiększenia zakresu świadczeń socjalnych i pomocy rodzinie;

18.

wzywa do przyjęcia zindywidualizowanego i integracyjnego podejścia do kształcenia, począwszy od edukacji i opieki wczesnoszkolnej, które w stosownych przypadkach będzie obejmować ukierunkowane wsparcie osób, co do których istnieje ryzyko przedwczesnego zakończenia nauki, zwłaszcza dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością;

19.

wzywa do wzmożenia wysiłków, aby w ramach zindywidualizowanego podejścia koncentrowano się w szczególności na tych uczniach, którzy mają trudności w nauce, takie jak dysleksja, dyspraksja, dyskalkulia oraz zespół deficytu uwagi i nadruchliwość;

20.

zauważa, że problemy prowadzące do przedwczesnego kończenia nauki mają często źródła pozaszkolne, które należy zidentyfikować i którym należy zaradzić;

21.

proponuje, aby szkoły ponadpodstawowe i zawodowe stworzyły poradnie, niezależne od kadry nauczycielskiej, w których uczniowie z problemami osobistymi będą mogli odbyć poufną rozmowę; podkreśla, że personel takiej poradni musi przejść odpowiednie szkolenie i aby było to możliwe musi mieć warunki do kształcenia ustawicznego w zakresie konkretnych umiejętności;

22.

zachęca do reagowania na pojawiające się trudności na wczesnym etapie procesu uczenia się i proponuje zastosowanie skutecznych mechanizmów wczesnego ostrzegania i działań następczych, aby zapobiec nasilaniu się problemu; zauważa, że aby to osiągnąć, niezbędna jest wielostronna komunikacja i ściślejsza współpraca między szkołami a rodzicami oraz osobami stojącymi na czele społeczności, a także lokalne sieci wsparcia, w razie konieczności z udziałem szkolnych mediatorów;

23.

uznaje, że należy zapewnić rodzicom usługi w zakresie doradztwa, biorąc pod uwagę wpływ, jaki wywiera rodzina na edukację i życie społeczne uczniów;

24.

podkreśla, że przyczyną niepowodzeń dzieci i młodzieży jest często niedostosowanie treści nauczania do potrzeb życia i społecznie uwarunkowanych zainteresowań dzieci; zwraca uwagę, że zbyt sztywny i jednolity system nauczania utrudnia indywidualizację pracy z uczniem i uniemożliwia łączenie nauki szkolnej z bieżącymi wymaganiami;

25.

zaleca wprowadzanie w szkołach lepszych usług doradztwa zawodowego i programów praktyki zawodowej, jak również wizyt i wymian kulturalnoedukacyjnej organizowanych przez szkołę, w tym styczności z przedsiębiorczością, aby przybliżyć uczniom rynek pracy i zwiększyć ich wiedzę na ten temat oraz umożliwić właściwe poprowadzenie swojej kariery zawodowej; podkreśla, że doradcy zawodowi muszą być odpowiednio i nieustannie szkoleni, by umieli proaktywnie postępować z osobami, co do których istnieje ryzyko, że przedwcześnie zakończą naukę;

26.

uznaje potrzebę wprowadzenia zdecydowanych strategii politycznych na rzecz integracji uczniów niepełnosprawnych sensorycznie w zwykłych szkołach, a także wzywa państwa członkowskie do zniesienia strategii politycznych opierających się na specjalnych i oddzielnych programach kształcenia;

27.

podkreśla kluczową rolę wolontariatu jako czynnika integracji społecznej i wzywa państwa członkowskie do powszechnego stosowania wolontariatu europejskiego jako czynnika rozwoju osobistego, edukacyjnego i zawodowego;

28.

zaleca utworzenie w szkołach programów mentorskich, aby umożliwić uczniom spotkania w szczególności z byłymi uczniami, zwłaszcza w celu wymiany poglądów na temat ewentualnych możliwości kształcenia i perspektyw zawodowych;

29.

dostrzega, że powtarzanie roku może naznaczyć piętnem osoby osiągające słabe wyniki i niekoniecznie prowadzi do poprawy wyników; podkreśla, że ograniczenie zjawiska powtarzania roku w państwach członkowskich, w których jest ono szeroko stosowane, i zastąpienie go indywidualnym, elastycznym wsparciem jest skuteczniejszym sposobem zaradzenia zjawisku przedwczesnego kończenia nauki;

30.

zwraca uwagę, że technologie informacyjne i komunikacyjne (TIK) mogą mieć korzystne skutki w zaplanowanym kontekście pedagogicznym oraz zwiększyć motywację i ułatwić uczenie się; sugeruje, że państwa członkowskie powinny wspierać i zwiększać dostęp uczniów do technologii informacyjnych i komunikacyjnych od pierwszych lat nauki szkolnej oraz opracować programy szkoleniowe dla nauczycieli;

31.

zauważa, że presja finansowa i społeczna wywierana na rodziny znajdujące się w niekorzystnej sytuacji może zmusić uczniów do wcześniejszego zakończenia nauki w celu wejścia na rynek pracy i uzupełnienia dochodów rodziny; wzywa państwa członkowskie, aby rozważyły wprowadzenie uzależnionego od wysokości dochodów systemu wsparcia finansowego dla osób, które go potrzebują, aby zwalczać ten problem; wzywa państwa członkowskie do finansowego wspierania rodziców, którzy w pierwszych latach życia swoich dzieci dają miłość i poświęcają czas oraz gwarantują społeczeństwu przyszłe korzyści, inwestując w ten sposób w kapitał ludzki, którego wartość zbyt często jest niedoceniana;

32.

proponuje wprowadzenie innych środków redystrybucyjnych, takich jak zapewnienie darmowych posiłków szkolnych, książek i niezbędnego sprzętu sportowego w celu zmniejszenia skutków nierówności społecznej, zwalczając jednocześnie stygmatyzację, jaka zagraża tym uczniom;

33.

zwraca uwagę, że należy udzielić dodatkowego wsparcia osobom niepełnosprawnym, aby zmniejszyć ryzyko przedwczesnego zakończenia nauki i zapewnić im odpowiednie wykształcenie;

34.

podkreśla kluczowe znaczenie najwyższej jakości państwowych systemów kształcenia, w których nauka jest bezpłatna i dostępna dla wszystkich i odbywa się w bezpiecznym środowisku pozwalającym rozwinąć umiejętności;

35.

apeluje o podejmowanie starań w celu zapobiegania zastraszaniu i przemocy w szkole oraz zaradzenia tym zjawiskom;

36.

przypomina o znaczeniu zwiększenia liczby uczniów kończących pierwszy etap nauki w szkole średniej, co sprzyja osiągnięciu podstawowych kompetencji;

37.

podkreśla, że jest wiele podmiotów, które mogą podjąć działania zapobiegające przedwczesnemu kończeniu nauki przez dzieci; zwraca uwagę, że są to nie tylko rodzice i wszystkie podmioty działające w dziedzinie edukacji, lecz również władze publiczne, zarówno na poziomie krajowym, jak i lokalnym, i wzywa do ściślejszej współpracy między tymi podmiotami oraz z lokalnymi służbami opieki zdrowotnej i socjalnej; zauważa, że zintegrowane podejście może pomóc zainteresowanym jednostkom w przezwyciężaniu licznych przeszkód w zakresie wykształcenia i zatrudnienia; w związku z tym podkreśla znaczenie stypendiów, dzięki którym dzieci pochodzące ze środowisk znajdujących się w niekorzystnej sytuacji mają takie same możliwości jak inni;

38.

zachęca państwa do podjęcia działań mających na celu zwalczanie stereotypów w środowiskach społeczno-kulturowych znajdujących się w najbardziej niekorzystnej sytuacji, które sprawiają, że w tych środowiskach zbyt wcześnie wybiera się krótko trwające kształcenie zawodowe, pomimo dobrych wyników, jakie osiągają w szkole dzieci pochodzące z tych środowisk;

39.

proponuje, aby w strategiach dotyczących zjawiska przedwczesnego kończenia nauki za punkt wyjścia przyjęto analizę głównych przyczyn stojących za tym zjawiskiem, prowadzoną przez właściwe organy na szczeblu lokalnym i regionalnym, obejmującą różne grupy uczniów, szkoły, regiony i samorządy;

40.

podkreśla konieczność wzmocnienia specjalnej więzi, która łączy rodziców i dziecko, ponieważ ma ona podstawowe znaczenie dla rozwoju i przyszłej równowagi dziecka oraz dla prawidłowego przebiegu nauki; podkreśla, że zajmowanie się dzieckiem w pierwszych latach jego rozwoju stanowi wartość dodaną dla społeczeństwa i pozwala zmniejszyć koszty związane z przestępczością nieletnich, przestępczością, depresją i innymi problemami wynikającymi z utraty równowagi przez dziecko, co prowadzi do przerwania nauki;

41.

podkreśla konieczność zaangażowania młodych ludzi, w tym osób przedwcześnie kończących naukę, w dyskusje na temat opracowania i wdrożenia polityki i programów dotyczących zjawiska przedwczesnego kończenia nauki; zauważa, że czynny udział uczniów, na przykład za pośrednictwem samorządów szkolnych, może ich zmotywować dzięki wzmocnieniu poczucia uczestnictwa w debatach dotyczących kwestii powodzenia ich edukacji;

42.

podkreśla znaczenie przeprowadzenia szczegółowej analizy skuteczności obecnych strategii krajowych, by powstało źródło informacji, które można by wykorzystywać do wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk między państwami członkowskimi;

43.

sugeruje, że państwa członkowskie powinny nakłonić rodziców, by byli odpowiedzialni za kształcenie swoich dzieci do ukończenia przez nie 18 roku życia, by tym samym obowiązek szkolny został wydłużony o dwa lata (z wieku 16 do wieku 18 lat) lub by obowiązkowo zamykało go ukończenie szkoły średniej;

44.

przyznaje, że stworzenie mapy działań podejmowanych w państwach członkowskich przez różne podmioty może okazać się trudne, lecz należy je wspierać w celu wymiany dobrych praktyk; podkreśla potrzebę lepszej ogólnounijnej koordynacji między różnymi usługami, jak również lepszej koordynacji między organami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi wewnątrz poszczególnych państw członkowskich;

45.

wzywa Komisję i państwa członkowskie do stworzenia i rozwoju strategii pozwalających na wczesną identyfikację osób, w przypadku których istnieje duże prawdopodobieństwo, że zostaną dotknięte zjawiskiem przedwczesnego kończenia nauki;

46.

zauważa, że ukierunkowane zapewnianie wysokiej jakości wczesnej edukacji i opieki nad dziećmi przez dobrze wyszkolonych specjalistów prowadzi do ograniczenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki;

47.

zachęca państwa członkowskie, aby zainwestowały w kształcenie nauczycieli i dobrze przeszkolonych pracowników zatrudnionych w sektorze edukacji przedszkolnej i kształcenia obowiązkowego oraz by systematycznie dokonywały przeglądu i dostosowywały do potrzeb systemy nauczania i programy doskonalenia kwalifikacji skierowane do nauczycieli; podkreśla jak ważne jest, by dzieci wcześnie zaczynały naukę i proponuje, aby w szkołach zatrudniać asystentów nauczycieli, którzy pracowaliby z uczniami mającymi trudności w nauce, a także wspieraliby nauczycieli w ich pracy, a także szkolny personel pomocniczy, który pomagałby dzieciom niepełnosprawnym uczęszczającym do zwykłych szkół lub do ośrodków szkolnych dostosowanych do ich niepełnosprawności;

48.

podkreśla znaczenie oferowania w szkole dodatkowej pomocy pedagogicznej jako podstawowego warunku wspierania uczniów mających trudności w nauce, a także wskazuje, że należy zachęcać i wspierać uczniów mających poczucie, że środowisko szkolne i rodzinne ich zawiodło i pozostawiło samym sobie; zachęca państwa członkowskie do inwestowania w szkolenia i pomoc socjalną dla rodziców, którzy decydują się na pozostanie w domu, żeby opiekować się dziećmi w pierwszych latach ich życia;

49.

przypomina państwom członkowskim o spoczywającym na nich obowiązku sporządzenia krajowych planów działania i wzywa Komisję, aby w ciągu roku przedłożyła Parlamentowi przegląd, ocenę i ewaluację tych planów działania;

50.

podkreśla, że dobre stosunki między nauczycielami i uczniami mają podstawowe znaczenie dla zaangażowania młodych ludzi w proces uczenia się; w związku z tym zachęca państwa członkowskie do inwestowania w odpowiednie szkolenia dla nauczycieli w celu zadbania o to, by posiadali oni umiejętność angażowania i motywowania swoich uczniów;

51.

zachęca instytuty kształcenia nauczycieli do opracowania programów doskonalenia kwalifikacji zawodowych, włączając do działalności pedagogicznej, psychologicznej i metodologicznej pracę z grupą ryzyka obejmującą uczniów nagminnie opuszczających zajęcia i pozbawionych motywacji do nauki, a także do upowszechniania wśród nauczycieli i rodziców literatury poświęconej tej problematyce;

52.

zwraca uwagę na potrzebę zastosowania terapii pedagogicznej - oddziaływania za pomocą środków wychowawczych i dydaktycznych na przyczyny i przejawy trudności dzieci w uczeniu, które miałyby na celu eliminowanie niepowodzeń szkolnych i ich konsekwencji;

53.

dostrzega, że nauczyciele potrzebują umiejętności społecznych i czasu potrzebnego do rozpoznania i wspierania różnych stylów uczenia się, jak również swobody i przestrzeni w celu zastosowania różnych metod nauczania i uczenia się w porozumieniu z uczniami;

54.

zauważa, że należy jak najwcześniej uświadomić uczniom różnorodność otwierających się przed nimi ścieżek kariery i proponuje, aby szkoły i uniwersytety nawiązywały partnerstwa z lokalnymi władzami, organizacjami i stowarzyszeniami, co da uczniom szansę na poznanie specjalistów z różnych dziedzin, a także na dowiedzenie się czegoś więcej o przedsiębiorczości;

55.

podkreśla znaczenie odpowiedniej wielkości klas i grup oraz warunków nauki, które będą stymulujące dla młodych ludzi i będą sprzyjały włączeniu społecznemu;

56.

zwraca również uwagę na fakt, że częste zmiany nauczycieli pracujących w danej klasie, dwuzmianowość pracy szkoły i wadliwe ułożenie planu zajęć mają również zły wpływ na efektywność przyswajania wiedzy przez uczniów, a w konsekwencji negatywnie wpływają na stosunek do obowiązku szkolnego;

57.

uznaje przysługujące wszystkim prawo do uczenia się przez całe życie, które poza kształceniem formalnym obejmuje również uczenie się nieformalne i nieoficjalne;

58.

wzywa państwa członkowskie i rządy regionalne posiadające kompetencje w zakresie edukacji do uznania i zatwierdzenia wiedzy zdobytej w sposób nieformalny i nieoficjalny, ułatwiając jednostkom powrót do systemu edukacji;

59.

dostrzega korzyści płynące z uprawiania sportu, prowadzenia działalności kulturalnej, wolontariatu i aktywnej postawy obywatelskiej dla stworzenia forum kształcenia nieformalnego i uczenia się przez całe życie;

60.

podkreśla znaczenie zróżnicowanych ścieżek edukacyjnych dla uczniów, które łączyłyby kształcenie ogólne i zawodowe oraz jest przekonany, że właściwe połączenie tych dwóch rodzajów kształcenia, w zależności od wieku uczniów i ich mocnych stron, daje uczniom największe szanse na wysokiej jakości pracę; w związku z tym przypomina, że ważne jest promowanie przejść między systemem edukacji a pracą zawodową oraz między różnymi systemami kształcenia; ponadto podkreśla znaczenie możliwości nauki drugiego języka europejskiego w celu ułatwienia mobilności młodzieży i zwiększenia motywacji młodych ludzi do rozwijania zainteresowań i zwiększania perspektyw poza swoim wąskim środowiskiem;

61.

podkreśla wartość dodaną inicjatyw i programów przeznaczonych dla rodziców, które pozwalają im na uczenie się przez całe życie w celu uzupełnienia wykształcenia i tym samym skuteczniejszej nauki i uczenia się w domu z dziećmi;

62.

wzywa do modernizacji zasobów jednostek oświatowych w celu wykorzystaniaewentualnych korzyści, jakie przynosi cyfryzacja metod nauczania; zwraca się również o uwzględnienie w programach nauczania kwalifikacji potrzebnych w zawodach przyszłości, takich jak nauka języków obcych czy wiedza z zakresu informatyki;

63.

wzywa państwa członkowskie do uwzględnienia wymogów rynku pracy i podjęcia kroków mających na celu podniesienie statusu kwalifikacji zawodowych, przy jednoczesnym zacieśnieniu współpracy między instytucjami szkolenia zawodowego i przedsiębiorstwami, aby instytucje szkolenia zawodowego były postrzegane jako realna możliwość dla wszystkich uczniów niezależnie od posiadanych przez nich umiejętności;

64.

podkreśla, że zasada umiejętności uczenia się powinna być w centrum wszystkich szkolnych programów nauczania; zauważa, że aktywna pedagogika ma zasadnicze znaczenie dla zaangażowania większej liczby młodych ludzi w proces uczenia się i poszerzenia ich wiedzy, a ponadto zaleca włączenie nowych rozwiązań technologicznych, takich jak te, które oferuje internet przedmiotów, w celu zwiększenia motywacji młodych ludzi i poprawy osiąganych przez nich wyników;

65.

podkreśla znaczenie prowadzenia i wspierania zajęć poza systemem edukacyjnym; uważa, że dostęp do wszelkiego rodzaju zajęć pozaszkolnych - sportowych, kulturalnych czy po prostu rozrywkowych - może zmniejszyć skalę zjawiska wagarowania i przedwczesnego kończenia nauki i ma szczególne znacznie dla rozwoju dziecka;

66.

podkreśla, że zajęcia pozalekcyjne powinny być organizowane w szkołach, gdyż wpływa to na pozytywny wizerunek środowiska szkolnego; uznaje, że zapewnienie uczniom większej liczby zachęt do uczęszczania do szkoły jest sposobem zapobiegania zjawisku przedwczesnego kończenia nauki;

67.

dostrzega rolę, jaką organizacje młodzieżowe odgrywają w przeciwdziałaniu zjawisku przedwczesnego kończenia nauki, oferując molziwość kształcenia nieformalnego, które pomaga młodym ludziom zdobyć ważne kompetencje, poczucie odpowiedzialności i większe poczucie własnej wartości;

68.

dostrzega, że we wszystkich państwach członkowskich odpowiedni poziom umiejętności czytania, pisania i liczenia rzadko osiągają wszyscy uczniowie, co przyczynia się do przedwczesnego kończenia nauki; podkreśla, że państwa członkowskie powinny w trybie pilnym określić założenia w celu zadbania o to, by wszyscy uczniowie opuszczali szkołę podstawową z umiejętnością czytania i pisania oraz ze znajomością matematyki na poziomie odpowiadającym ich wiekowi; ponadto uważa, że państwa członkowskie powinny również opracować programy dotyczące umiejętności czytania, pisania i liczenia, aby uczniowie, którzy nie zdobyli tych podstawowych umiejętności w toku formalnej edukacji, mogli możliwie szybko nadrobić zaległości;

69.

wzywa państwa członkowskie do opracowania sposobów ponownego włączenia osób przedwcześnie kończących naukę do systemu szkolnego poprzez realizację odpowiednich programów, takich jak szkoły drugiej szansy, które oferują otoczenie dostosowane do nauki umożliwiające młodym ludziom odzyskanie wiary we własne siły i w zdolność do uczenia się;

70.

zauważa, że w celu zadbania, aby środki służące reintegracji trafiły do osób najbardziej ich potrzebujących, należy wprowadzić odpowiednie systemy identyfikacji i monitorowania odnośnych uczniów, a także zwiększania świadomości i mierzenia wyników;

71.

podkreśla, że najwyższe wskaźniki reintegracji osiągają programy zaspokajające indywidualne potrzeby uczniów przedwcześnie kończących naukę; wzywa instytucje oświatowe do poszanowania potrzeb i praw jednostek podczas opracowywania skierowanych do nich programów;

72.

podkreśla potrzebę organizowania na szczeblu lokalnym działań zachęcających do powrotu do szkoły oraz potrzebę promowania pozytywnego kontekstu w odniesieniu do osób, które przedwcześnie zakończyły naukę i zamierzają podjąć ją na nowo;

73.

zauważa, że przeprowadzono bardzo niewiele ocen dotyczących różnorodnych środków służących reintegracji w państwach członkowskich; dlatego też wzywa państwa członkowskie do monitorowania i oceny realizowanych przez siebie programów reintegracji oraz do określenia celów wymagających poprawy;

74.

podkreśla potrzebę dokonania analizy zjawiska drugoroczności i jego wpływu na przedwczesne kończenie nauki, wskazując na znaczenie indywidualnych programów dla poszczególnych uczniów;

75.

apeluje do państw członkowskich o stworzenie większej liczby szkół drugiej szansy zarówno poprzez ulepszanie ich programów nauczania oraz ich wyposażenia materiałowego i technicznego, jak również poprzez zwiększanie możliwości dostępnej kadry nauczycielskiej, z uwagi na fakt, że szkoły te powstają w charakterze ważnych instrumentów umożliwiających ponowną integrację osób, którym nie powiodło się w ramach systemu edukacji formalnej;

76.

zwraca uwagę, że zmniejszenie skali zjawiska przedwczesnego kończenia nauki do nie więcej niż 10 % - zgodnie z głównymi celami strategii "Europa 2020" - miałoby wpływ na obniżenie stopy bezrobocia wśród osób młodych oraz podniesienie poziomu zatrudnienia, ponieważ obecnie 52 % osób kończących naukę nie ma pracy, a według szacunków środowisk akademickich w nadchodzących latach liczba ofert pracy dla nisko- lub niewykwalifikowanej siły roboczej będzie jeszcze mniejsza; zwraca uwagę, że wraz z obniżeniem wskaźnika przedwczesnego kończenia nauki o zaledwie 1 % mogłoby przybyć 500 tysięcy wykwalifikowanych, potencjalnych pracowników;

77.

jest zdania, że przedwczesne kończenie nauki oznacza marnowanie możliwości życiowych młodych ludzi, a także potencjału społecznego i gospodarczego całej Unii Europejskiej; podkreśla fakt, że w świetle obecnych zmian demograficznych państwa europejskie nie mogą sobie pozwolić na marnowanie tak wielu talentów, oraz podkreśla, że trend ten należy postrzegać w kontekście rynku pracy i poziomu współzawodnictwa w UE, które będą faworyzować posiadaczy dyplomów studiów wyższych; uważa, że poprawa osiągnięć w nauce pomoże odwrócić wspomniany trend, gdyż dzięki wyższemu poziomowi umiejętności możliwe będzie osiągnięcie "inteligentnego wzrostu gospodarczego", a uporanie się z jednym z głównych czynników ryzyka związanych z bezrobociem i ubóstwem umożliwi "wzrost sprzyjający włączeniu społecznemu";

78.

podkreśla związek między przedwczesnym kończeniem nauki a bezrobociem wśród młodych ludzi; zauważa, że w 2009 r. w UE bezrobotna była ponad połowa osób przedwcześnie kończących naukę oraz że przedwczesne kończenie nauki może prowadzić do nadmiernej zależności od pracy na niepewnych warunkach, jak również do nasilenia się problemu bezrobocia strukturalnego w szeroko pojętym społeczeństwie;

79.

zwraca uwagę, że osoby przedwcześnie kończące naukę rzadziej wykazują czynne zaangażowanie w przedsiębiorczość społeczną i gospodarczą, co negatywnie wpływa na gospodarkę i społeczeństwo;

80.

podkreśla znacznie zwalczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki zwłaszcza w obliczu sytuacji demograficznej w UE;

81.

podkreśla, że długoterminowe gospodarcze i społeczne skutki przedwczesnego kończenia nauki wiążą się z dużym ryzykiem ubóstwa, a walka z przedwczesnym kończeniem nauki jest sposobem na zapobieganie wykluczeniu społecznemu ludzi młodych; uznaje zatem zmniejszenie liczby osób przedwcześnie kończących naukę za kluczowy środek, zarówno w strategiach krajowych, jak i europejskich, na drodze do zmniejszenia ryzyka ubóstwa wśród co najmniej 20 mln ludzi i apeluje do państw członkowskich, by nie obniżały ustawowego wieku zakończenia obowiązku szkolnego;

82.

wzywa pracodawców, aby w miarę możliwości poprzez wewnętrzną politykę godzenia nauki z pracą zachęcali młodych pracowników, którzy nie posiadają kwalifikacji, jakie zdobywa się po ukończeniu szkoły ponadgimnazjalnej, do zdobywania kwalifikacji; w związku z tym przypomina o konieczności promowania udziału uczących się w programie Leonardo da Vinci;

83.

wzywa zatem państwa członkowskie do jak najszybszego opracowania polityki zachęcającej do tworzenia nowych miejsc pracy wykorzystujących nowe umiejętności;

84.

podkreśla potrzebę dostosowania systemów nauczania, aby odpowiadały na potrzeby rynku pracy; zwraca uwagę, że w sytuacji gdy w przyszłości rzadkością będzie pozostawanie przez całe życie zawodowe w jednym sektorze, uczniowie muszą posiadać szeroki wachlarz umiejętności takich jak kreatywność, zdolność do twórczego myślenia, umiejętności o charakterze ogólnym i umiejętność szybkiego i elastycznego dostosowywania się do zmieniających się warunków i potrzeb;

85.

apeluje do państw członkowskich, aby przy wsparciu Komisji prowadziły skuteczne działania mające na celu rejestrowanie tzw. zjawiska NEET (osoby nieuczące się, niepracujące i nieszkolące się) i przeciwdziałanie temu zjawisku;

86.

proponuje upowszechnić możliwość odbywania stażu w przedsiębiorstwie przy jednoczesnym kontynuowaniu nauki w szkole;

87.

podkreśla, że państwa członkowskie powinny dalej usprawniać swoje systemy kształcenia i szkoleń, aby lepiej dopasować je do potrzeb jednostki i rynku pracy, również poprzez rozwiązanie problemu podstawowych umiejętności (czytania, pisania i liczenia), propagowanie kształcenia zawodowego i szkoleń zawodowych oraz poprzez podejmowanie środków ułatwiających wejście na rynek pracy po zakończeniu kształcenia;

88.

wskazuje na to, że chłopcy częściej przedwcześnie kończą naukę i istnieje ryzyko powstania niższej klasy społecznej złożonej z młodych bezrobotnych mężczyzn, niewykształconych lub słabo wykształconych i mających niewielkie szanse na to, by stać się częścią rynku pracy i społeczeństwa jako całości; apeluje do państw członkowskich o poświęcenie szczególnej uwagi chłopcom, którzy mają trudności z dostosowaniem się do środowiska szkolnego, i wzywa państwa członkowskie, by nie obniżały wieku zakończenia obowiązku szkolnego;

89.

przypomina, że przypadki krótkotrwałego i niepewnego zatrudnienia występują częściej wśród osób z niskim wykształceniem; wzywa Komisję do dopilnowania, aby wysiłkom na rzecz umożliwiania powrotu na rynek pracy osobom przedwcześnie kończącym naukę zawsze towarzyszyły dodatkowe programy szkoleniowe mające na celu zwiększenie ich perspektyw zatrudnienia w przyszłości;

90.

wskazuje, że inwestycje dotyczące przekwalifikowania i aktualizowania kursów w ramach szkolenia zawodowego mają podstawowe znaczenie w zakresie ułatwiania osobom przedwcześnie kończącym naukę integracji na rynku pracy;

91.

podkreśla potrzebę doskonalenia umiejętności nabywanych w ramach technicznych szkoleń zawodowych oraz skuteczniejszego dostosowywania oferowanych specjalizacji do wymogów rynku pracy, ponieważ połączenie kształcenia z zatrudnieniem jest nierozerwalnie powiązane z przeciwdziałaniem zjawisku przedwczesnego kończenia nauki;

92.

uważa, że w celu przeciwdziałania zjawisku przedwczesnego kończenia nauki strategie polityczne w dziedzinie edukacji muszą być powiązane ze strategiami politycznymi ukierunkowanymi na wspieranie ożywienia gospodarczego, a zatem na tworzenie stałych miejsc pracy i zapobieganie przedwczesnemu kończeniu nauki, krótkotrwałemu i niepewnemu zatrudnieniu oraz przyspieszaniu drenażu mózgów;

93.

zaleca wczesne rozpoczynanie nauczania nowych technologii informacyjnych i komunikacyjnych oraz nauczania języków, gdyż są to szczególnie przydatne środki komunikacji, które młodzi ludzie bardzo szybko opanowują;

94.

z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący zalecenia Rady w sprawie polityki na rzecz ograniczenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki, który proponuje ramy kompleksowej polityki w tym zakresie, analizę przyczyn powodujących przedwczesne kończenie nauki na szczeblu krajowym i lokalnym w każdym państwie członkowskim, ocenę skuteczności istniejących środków oraz włączenie polityki zapobiegania, reagowania i kompensacji do zwalczania tego zjawiska;

95.

jest przekonany, że zgodnie z zasadą pomocniczości europejskie ramy kompleksowych strategii zwalczania zjawiska przedwczesnego kończenia nauki mogłyby stanowić cenną wskazówkę umożliwiającą państwom członkowskim określenie właściwego podejścia do kwestii usprawniania istniejących strategii politycznych i opracowania krajowych programów reform;

96.

ostrzega, że ewentualne cięcia wydatków publicznych w sektorze oświaty dokonywane z uwagi na kryzys gospodarczy oraz aktualne zaostrzenie strategii budżetowych przez państwa członkowskie będą miały negatywne skutki, ponieważ doprowadzą do dalszego zwiększenia liczby osób przedwcześnie kończących naukę w UE;

97.

podkreśla, że większe nakłady finansowe na przeciwdziałanie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki mogą w perspektywie długoterminowej spowodować, że młodzież nie będzie uzależniona od systemów zabezpieczeń społecznych;

98.

popiera realizację w ramach budżetu UE na rok 2012 proponowanego projektu pilotażowego dla młodzieży mającego na celu zapewnienie integracji młodych ludzi, a zwłaszcza osób przedwcześnie kończących naukę, na rynku pracy;

99.

opowiada się za ukierunkowanym, skutecznym i konsekwentnym wykorzystywaniem funduszy strukturalnych, w szczególności Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS), do pełnej realizacji strategii na rzecz młodzieży, zwłaszcza osób przedwcześnie kończących naukę, co będzie sprzyjać ich włączeniu społecznemu dzięki zastosowaniu specjalnych programów w każdym państwie członkowskim, zapewni wszystkim wysokiej jakości kształcenie oraz będzie zapobiegać zjawiskom przedwczesnego kończenia nauki i wagarowania;

100.

podkreśla, że problem przedwczesnego kończenia nauki ma zróżnicowany charakter w poszczególnych państwach i regionach i że w związku z tym nie ma uniwersalnego rozwiązania;

101.

z zadowoleniem przyjmuje i popiera wyrażony przez Radę zamiar sporządzenia "mapy" sytuacji społecznej osób przedwcześnie kończących naukę, czemu posłużyć ma zebranie danych ze wszystkich państw członkowskich; wzywa Komisję, by poparła tę inicjatywę;

102.

wzywa państwa członkowskie, aby dokonały dogłębnej analizy problemu przedwczesnego kończenia nauki, uwzględniając w odpowiednim stopniu kwestię ochrony danych, w celu zidentyfikowania podstawowych przyczyn na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym;

103.

zauważa jednak, że w celu przeanalizowania podstawowych przyczyn przedwczesnego kończenia nauki niezbędne są bardziej kompleksowe, jednolite i spójne dane zgromadzone przez państwa członkowskie;

104.

wzywa do przeznaczenia większej ilości funduszy na rzecz unijnego programu uczenia się przez całe życie, który zwiększa mobilność uczniów i nauczycieli, poprawia wymianę najlepszych praktyk i przyczynia się do ulepszenia metod nauczania i uczenia się, a także do zwiększenia jego dostępności; wzywa do skuteczniejszego korzystania z możliwości finansowania, jakie dają fundusze strukturalne Unii w zakresie wdrażania środków zapobiegania absencji w szkołach;

105.

podkreśla znaczenie unijnego programu uczenia się przez całe życie oraz wchodzących w jego skład czterech programów szczegółowych: Comenius, Erasmus, Leonardo da Vinci i Grundtvig, ze wskazaniem na program Comenius, który odgrywa istotną rolę w walce ze zjawiskiem przedwczesnego kończenia nauki;

106.

wzywa Komisję, aby promowała widoczność programu działań Comenius na rzecz indywuidualnej mobilności uczniów, który może przyczynić się do zmniejszenia zjawiska przedwczesnego kończenia nauki;

*

* *

107.

zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.

Identyfikator:	Dz.U.UE.C.2013.165E.7
Rodzaj:	Rezolucja
Tytuł:	Przeciwdziałanie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki (2011/2088(INI)).
Data aktu:	01/12/2011
Data ogłoszenia:	11/06/2013

Przeciwdziałanie zjawisku przedwczesnego kończenia nauki (2011/2088(INI)).

Zmiany w prawie

Data 30 kwietnia dla wnioskodawcy dodatku osłonowego może być pułapką

Rząd chce zmieniać obowiązujące regulacje dotyczące czynników rakotwórczych i mutagenów

Bez kary za brak lekarza w karetce do końca tego roku

Będzie zmiana ustawy o rzemiośle zgodna z oczekiwaniami środowiska

Tabletki "dzień po" bez recepty nie będzie. Jest weto prezydenta

Małżonkowie zapłacą za 2023 rok niższy ryczałt od najmu

Dz.U.UE.C.2013.165E.7