Skarga wniesiona w dniu 30 listopada 2010 r. - Komisja Europejska przeciwko Republice Federalnej Niemiec(Sprawa C-562/10)
(2011/C 63/37)
(Dz.U.UE C z dnia 26 lutego 2011 r.)
Język postępowania: niemiecki
Strony
Strona skarżąca: Komisja Europejska (przedstawiciele: F. W. Blust i I. Rogalski, pełnomocnicy)
Strona pozwana: Republika Federalna Niemiec
Żądania strony skarżącej
Skarżąca wnosi do Trybunału o stwierdzenie, że:
– Republika Federalna Niemiec uchybiła zobowiązaniom ciążącym na niej na mocy art. 56 TFUE,
1) przyznając prawo do zasiłku pielęgnacyjnego zgodnie z brzmieniem § 34 ust. 1 pkt 1 SGB XI w przypadku tymczasowego pobytu osoby wymagającej opieki w innym państwie członkowskim jedynie na okres maksymalnie sześciu tygodni;
2) nieprzewidując zwrotu kosztów usług opiekuńczych, z których w przypadku tymczasowego pobytu w innym państwie członkowskim osoba wymagająca opieki skorzystała w tym innym państwie i które zostały wykonane przez usługodawcę mającego siedzibę w tym innym państwie członkowskim, w wysokości przewidzianej dla rzeczowych świadczeń opiekuńczych wykonanych w Niemczech, względnie wykluczając ich zwrot na podstawie § 34 ust. 1 pkt 1 SGB XI;
3) niedokonując zwrotu kosztów wynajęcia sprzętów i produktów służących pielęgnacji w przypadku tymczasowego pobytu osoby wymagającej opieki w innym państwie członkowskim, względnie wykluczając ich zwrot na podstawie § 34 ust. 1 pkt 1 SGB XI, nawet gdy koszty te zostałyby zwrócone w Niemczech, względnie sprzęty i produkty te zostałyby tam udostępnione i zwrot nie miałby skutku w postaci podwojenia bądź innego zwiększenia świadczeń przyznawanych w Niemczech;
– obciążenie Republiki Federalnej Niemiec kosztami postępowania.
Zarzuty i główne argumenty
Przedmiotem niniejszej skargi jest niemieckie uregulowanie dotyczące ubezpieczenia pielęgnacyjnego (Pflegeversicherung), zgodnie z którym osoby wymagające opieki, które otrzymują w Niemczech świadczenia z ustawowego (socjalnego) ubezpieczenia pielęgnacyjnego, nie mają prawa do tych świadczeń w takim samym zakresie, jeżeli tymczasowo udadzą się do innego państwa członkowskiego i tam korzystają (chcą skorzystać) z usług opiekuńczych lub zasiłku pielęgnacyjnego (Pflegegeld). W przypadku tymczasowego pobytu w innym państwie członkowskim odnośne przepisy regulujące rzeczowe świadczenia opiekuńcze przewidują, że zasiłek pielęgnacyjny i sprzęty oraz produkty służące pielęgnacji są na znacznie niższym poziomie aniżeli w przypadku opieki sprawowanej na terytorium Niemiec.
Komisja jest zdania, że przedmiotowe uregulowania nie są zgodne z art. 56 TFUE, ponieważ znacznie utrudniają skorzystanie z usług opiekuńczych w innym państwie członkowskim i nie jest to uzasadnione przez nadrzędne względy interesu ogólnego, wzgl. nie jest to niezbędne. Usługi opiekuńcze, jak również wynajęcie sprzętów i produktów służących pielęgnacji, stanowią świadczenia, które są realizowane odpłatnie i w związku z tym stanowią usługi w rozumieniu art. 56 TFUE. W związku z tym należą one do zakresu zastosowania postanowień dotyczących swobodnego przepływu usług. W swoim orzecznictwie poświęconym tematyce zwrotu kosztów za świadczenia lekarskie zrealizowane w innym państwie członkowskim Trybunał podkreślał, że korzystając z kompetencji do ukształtowania swoich systemów zabezpieczeń społecznych państwa członkowskie są zobowiązane do poszanowania prawa wspólnotowego. Okoliczność, że uregulowanie należy do dziedziny zabezpieczeń społecznych nie wyklucza zatem zastosowania art. 56 TFUE.
W kontekście uregulowań zasiłku pielęgnacyjnego (dyskryminujące) ograniczenie polega na tym, że prawo do zasiłku pielęgnacyjnego, o ile ubezpieczony przebywa za granicą, istnieje jedynie przez okres sześciu tygodni. W ten sposób osobom wymagającym opieki utrudnione zostaje korzystanie z usług opiekuńczych za granicą po upływie tego terminu.
W kontekście uregulowań rzeczowych świadczeń opiekuńczych (dyskryminujące) ograniczenie polega na tym, że zwrot kosztów za rzeczowe świadczenia opiekuńcze zrealizowane w sytuacji pobytu osoby wymagającej opieki w innym państwie członkowskim przez usługodawcę mającego siedzibę w tym innym państwie członkowskim, nie jest przewidziany, względnie jest wykluczony. Okoliczność, że również na terytorium krajowym koszty rzeczowych świadczeń opiekuńczych zrealizowanych przez podmioty, z którymi kasa chorych nie ma umowy, nie są, jak podnosi rząd federalny, pokrywane, nie prowadzi do zmiany oceny. W Niemczech istnieje bowiem wiele podmiotów, z którymi zostały zawarte umowy. Tymczasem zgodnie informacjami Komisji w innych państwach członkowskich takich podmiotów w ogóle nie ma. W związku z tym ubezpieczeni (wzgl. osoby wymagające opieki) nie mają co do zasady możliwości korzystania w ramach socjalnego ubezpieczenia pielęgnacyjnego z rzeczowych świadczeń opiekuńczych w innym państwie członkowskim, podczas gdy w Niemczech - nawet jeśli nie w stosunku do każdego podmiotu - taka możliwość istnieje.
W końcu w kontekście uregulowań dotyczących zaopatrzenia w sprzęty i produkty służące pielęgnacji (dyskryminujące) ograniczenie polega na tym, że koszty wynajęcia i (korzystania z) takich sprzętów i produktów w innym państwie członkowskim nie są zwracane również wtedy, gdy w przypadku opieki realizowanej w Niemczech byłyby przejęte przez ubezpieczenie.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem Trybunału swoboda świadczenia usług zagwarantowania w art. 56 TFUE wymaga nie tylko usunięcia wszelkich przejawów dyskryminacji podmiotu świadczącego usługę ze względu na jego przynależność państwową, lecz zniesienia również wszelkich ograniczeń - nawet jeśli stosowanych bez rozróżnienia względem krajowych i pochodzących z innych państw członkowskich podmiotów świadczących usługi, jeśli są one w stanie uniemożliwić lub ograniczyć działalność podmiotu świadczącego usługę, mającego siedzibę w innym pastwie członkowskim i świadczącym tam zgodnie prawem podobne usługi.
Względy przywołane przez rząd federalny - ochrona zdrowia publicznego i finansowej równowagi ubezpieczenia pielęgnacyjnego - nie są w stanie uzasadnić wskazanego ograniczenia swobody świadczenia usług.
Po pierwsze ograniczające uregulowania wykraczają znacznie poza to co może być niezbędne dla ochrony jakości rzeczonych usług. Zwrot kosztów powstałych w innym państwie członkowskim jest wykluczony ogólnie i niezależnie od jakiejkolwiek kontroli jakości. W związku z tym zwrot kosztów nie jest przyznawany również wtedy, gdy zapewniona jest dostateczna jakość świadczeń opiekuńczych i wykluczone jest zagrożenie dla zdrowia osoby wymagającej opieki.
Po drugie uregulowania prawa niemieckiego, wykluczające zwrot kosztów powstałych za granicą i w każdym wypadku pozostawiające je w tyle za tym co jest finansowane w Niemczech, nie są niezbędne dla wykluczenia znacznego zagrożenia finansowej równowagi systemu zabezpieczeń społecznych. Koszty powstające w przypadku skorzystania ze świadczeń opiekuńczych za granicą muszą - aby uniknąć ograniczenia swobody świadczenia usług - być ostatecznie zwracane jedynie w wysokości, w której są one zwracane również w Niemczech.
