Europejski dokument urzędowyP6_TA(2008)0636
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 18 grudnia 2008 r. zawierająca zalecenia dla Komisji dotyczące europejskiego dokumentu urzędowego (2008/2124(INI))
(2010/C 45 E/11)
(Dz.U.UE C z dnia 23 lutego 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając art. 192 akapit drugi Traktatu WE,
– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 maja 2005 r. pt. "Program haski: dziesięć priorytetów na najbliższe pięć lat. Partnerstwo na rzecz odnowy europejskiej w dziedzinie wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości" (COM(2005)0184),
– uwzględniając analizę porównawczą dotyczącą aktów urzędowych, sporządzoną dla Komisji przez Komisję Prawną,
– uwzględniając art. 39 oraz art. 45 Regulaminu,
– uwzględniając sprawozdanie Komisji Prawnej (A6-0451/2008),
A. mając na uwadze, że we wspomnianym komunikacie dotyczącym programu haskiego Komisja wśród swoich priorytetów uwypukliła konieczność zagwarantowania rzeczywistej przestrzeni europejskiej w sądownictwie cywilnym, szczególnie w odniesieniu do uznawania i wykonywania orzeczeń sądowych; mając na uwadze, że w celu podniesienia wzajemnego zaufania w Unii Europejskiej w programie tym wymieniono, jako zasadniczy priorytet na najbliższe lata, dążenie do wdrożenia zasady wzajemnego uznawania, która stanowi konkretny środek ochrony obywateli, oraz zagwarantowanie jej stosowania ponad granicami w Europie,
B. mając na uwadze, że w myśl programu haskiego dążenie do wdrożenia programu wzajemnego uznawania stanowi zasadniczy priorytet oraz że wdrażanie to powinno zakończyć się do 2011 r.,
C. mając na uwadze, że przepływ obywateli w Unii Europejskiej stale się nasila; mając w związku z tym na uwadze, że coraz częściej powstają sytuacje prawne dotyczące dwóch lub więcej państw członkowskich,
D. mając na uwadze, że we wspomnianym komunikacie dotyczącym programu haskiego Komisja uznała, iż w dziedzinie sądownictwa cywilnego zasadniczym aspektem, któremu należy poświęcić uwagę, jest uznawanie aktów publicznych; mając na uwadze, że w związku z tym należy koniecznie i pilnie ułatwić uznawanie i wykonywanie dokumentów urzędowych zdefiniowanych w orzeczeniu w sprawie Unibank(1),
E. mając na uwadze, że sektorowe i niejednolite podejście prawodawstwa wspólnotowego w tym zakresie nie jest zadowalające(2),
F. mając na uwadze konieczność ochrony obywateli europejskich w ponadgranicznych stosunkach rodzinnych i majątkowych,
G. mając na uwadze, że przedsiębiorstwa posiadają coraz więcej zakładów za granicą i prowadzą coraz więcej działań wewnątrzwspólnotowych, co wiąże się z bardziej intensywnym przepływem dokumentów urzędowych dotyczących założenia i działalności przedsiębiorstw,
H. mając na uwadze, że sprawą o zasadniczym znaczeniu jest wprowadzenie w Unii jasnych i pełnych ram prawnych gwarantujących obywatelom i podmiotom gospodarczym bezpieczeństwo i przewidywalność sytuacji prawnych i czynności dokonywanych przez przedstawicieli władz publicznych,
I. mając na uwadze, że utworzenie rzeczywistej europejskiej przestrzeni prawnej w sferze postępowania procesowego opiera się na transgranicznym uznawaniu orzeczeń sądowych wydanych przez sąd lub organ administracyjny, a w sferze postępowania nieprocesowego - na transgranicznym uznawaniu dokumentów urzędowych sporządzonych przez organ sądowy lub urzędników publicznych uprawnionych do uwierzytelniania aktów prawnych,
J. mając na uwadze, że obowiązujące przepisy dotyczące wzajemnego uznawania orzeczeń sądowych stosują się do dokumentów urzędowych ze względu na to, że są one wydawane są przez władze publiczne,
K. mając na uwadze, że podstawową cechą dokumentu urzędowego jest jego moc dowodowa większa niż w przypadku aktu prywatnego oraz że ta moc dowodowa, decydująca dla sędziów, jest mu systematycznie przyznawana w ustawodawstwach państw członkowskich ze względu na zaufanie, jakim cieszą się dokumenty sporządzone, w ramach czynności prawnych, przez uprawnionego do tego urzędnika publicznego lub przez organ władzy publicznej(3),
L. mając na uwadze, że niezbędnym warunkiem wstępnym posiadania przez dokument urzędowy mocy dowodowej jest uznanie jego autentyczności, wynikającej z tego, iż został on wydany przez urzędnika publicznego upoważnionego do sporządzania dokumentów urzędowych lub przez organ władzy publicznej; mając na uwadze, że wzajemne zaufanie do wymiaru sprawiedliwości państw członkowskich uzasadnia stosowanie w przyszłości procedur związanych z weryfikacją autentyczności jedynie w razie poważnej wątpliwości co do prawdziwości dokumentu,
M. mając jednak na uwadze, że przestrzegając prawa państwa członkowskiego, na terytorium którego dokument ma zostać przedstawiony w celu jego wykorzystania, zakłada się, że z pewnością nie dojdzie do sytuacji, w której uznanie mocy dowodowej skutkowałoby przyznaniem dokumentowi zagranicznemu - ze względu na jego uznawanie w państwie członkowskim, w którym został sporządzony - mocy dowodowej większej niż moc dowodowa krajowych dokumentów urzędowych tego państwa członkowskiego; mając na uwadze, że materialny zakres stosowania proponowanego rozporządzenia powinien obejmować zasadniczą część prawa cywilnego i handlowego, z wyjątkiem niektórych dobrze określonych dziedzin;
N. mając na uwadze, że różnice w strukturze i organizacji systemów rejestrów publicznych w dziedzinie własności nieruchomości, a także różnice dotyczące charakteru i skali udzielanego im zaufania publicznego wymagają wyłączenia z zakresu stosowania przyszłego aktu wspólnotowego możliwości przeniesienia realnych praw do nieruchomości, z uwagi na ścisłą korelację między sposobem sporządzania dokumentu urzędowego a wpisem do rejestru publicznego,
O. mając na uwadze, że w dziedzinie uznawania orzeczeń sądowych w Unii takie wyłączenie wiąże się z tym, że w zakresie odwołań związanych z realnymi prawami do nieruchomości wyłączną właściwość otrzymują sądy w miejscu położenia nieruchomości, zaś w zakresie odwołań dotyczących ważności wpisów do rejestru publicznego - sądy właściwe dla miejsca, w którym rejestr publiczny jest prowadzony(4),
P. mając na uwadze, że pojęcie dokumentu urzędowego nie istnieje w systemach prawnych opierających się na systemie common law, w szczególności w prawie Anglii i Walii, lub w krajach skandynawskich; mając na uwadze, że wprawdzie w Anglii i Walii istnieją prawnicy pełniący funkcje notariuszy, a także profesja scrivener notaries, jednak prawnicy ci nie mogą sporządzać dokumentów urzędowych, a jedynie poświadczać podpisy, w związku z czym przyjmując jakiekolwiek przepisy prawne dotyczące europejskich dokumentów urzędowych należy podjąć działania mające na celu zagwarantowanie, że nie dojdzie do żadnych nieporozumień w tym zakresie; mając w związku z tym na uwadze, że należy podjąć wszelkie środki ostrożności w celu zagwarantowania, iż dokumentów urzędowych nie będzie można używać w krajach, których obywatele nie mają możliwości ich uzyskania, w celu ominięcia procedur wymaganych przez systemy prawne tych krajów (np. poświadczenie autentyczności); mając ponadto na uwadze, że w celu szerszego zaznajomienia z problemem prawników w tych państwach członkowskich, w których dokumenty urzędowe nie istnieją, Komisja powinna rozpocząć odpowiednią kampanią informacyjną, przy czym należy podjąć wszelkie wysiłki w celu zagwarantowania, że prawnicy systemu common law będą posiadali wiedzę na temat pracy wykonywanej przez funkcjonariuszy publicznych systemu prawa cywilnego oraz na temat potencjalnych korzyści - w szczególności pod względem pewności prawnej - jakie mogą odnosić ich klienci posługując się aktami urzędowymi w czynnościach, których zamierzają dokonać w krajach, gdzie akty takie są stosowane; mając na uwadze, że wskazuje to wyraźnie na często stwierdzaną przez Komisję Spraw Zagranicznych Parlamentu konieczność powołania do życia transeuropejskich sieci prawników, opracowania kampanii i materiałów informacyjnych oraz stworzenia wspólnych szkoleń, do których wspierania wzywa się Komisję,
Q. mając na uwadze, że proponowany akt prawny nie może być stosowany ani do spraw związanych z obowiązującym prawem, stanowiących przedmiot innych aktów wspólnotowych, ani do kwestii związanych z uprawnieniami, organizacją i strukturą organów i urzędników publicznych, w tym z procedurą uwierzytelniania, które to kwestie podlegają kompetencji państw członkowskich,
1. uważa, że wzajemne zaufanie do prawa we Wspólnocie uzasadnia przyszłe zniesienie procedur związanych z potwierdzaniem prawdziwości dokumentów urzędowych w sprawach transgranicznych; uważa, że takiego uznania dokumentu urzędowego w celu jego wykorzystania w danym państwie członkowskim można odmówić jedynie w przypadku poważnych i uzasadnionych wątpliwości co do jego autentyczności lub jeżeli uznanie jest sprzeczne z porządkiem publicznym danego państwa członkowskiego;
2. zwraca się do Komisji, aby na podstawie art. 65 lit. a) oraz art. 67 ust. 5 tiret drugie Traktatu WE przedstawiła mu wniosek legislacyjny dotyczący wprowadzenia wzajemnego uznawania i wykonywania dokumentów urzędowych;
3. podkreśla, że uznanie nie może wiązać się z przypisaniem aktowi zagranicznemu większej skuteczności niż miałoby to miejsce w przypadku dokumentu krajowego;
4. postuluje, aby wnioskowane rozporządzenie miało zastosowanie do wszystkich dokumentów urzędowych w sprawach cywilnych i handlowych, z wyjątkiem tych, które dotyczą nieruchomości i muszą lub mogą być przedmiotem wpisu lub wzmianki w rejestrze publicznym;
5. precyzuje, że wnioskowane rozporządzenie nie może obejmować ani spraw związanych z prawem mającym zastosowanie do przedmiotu dokumentu urzędowego, ani spraw związanych z uprawnieniami, organizacją i strukturą organów i urzędników publicznych, w tym z procedurą uwierzytelniania;
6. stwierdza, że w tych ramach zalecenia wymienione w załączniku są zgodne z zasadami pomocniczości i proporcjonalności oraz podstawowymi prawami obywateli;
7. jest zdania, że postulowany wniosek nie pociąga za sobą skutków finansowych;
8. zobowiązuje swojego Przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz załączonych szczegółowych zaleceń Komisji i Radzie, a także rządom i parlamentom państw członkowskich.
______
(1) Orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z dnia 17 czerwca 1999 r. w sprawie C-260/97, Zb. Orz. 1999, str. 3715.
(2) Rozporządzenie (WE) nr 44/2001 Rady (Dz.U. L 12 z 16.1.2001, s. 1); rozporządzenie (WE) nr 2201/2003 Rady (Dz.U. L 338 z 23.12.2003, s. 1); rozporządzenie (WE) nr 805/2004 Rady (Dz.U. L 143 z 30.4.2004, s. 15).
(3) Opinia rzecznika generalnego La Pergoli z dnia 2 lutego 1999 r. we wspomnianej sprawie Unibank, pkt 7.
(4) Zob. art. 22 pkt 1) i 3) rozporządzenia (WE) nr 44/2001.
