Celem nowelizacji 10 grudnia 2020 r. jest uwzględnienie w ustawie o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury wprowadzonego wcześniej ustawowego wymogu posiadania przez sędziów i asesorów sądowych wyłącznie obywatelstwa polskiego oraz wprowadzonego ustawą z dnia 28 stycznia 2016 r. – Prawo o prokuraturze, wymogu posiadania przez prokuratorów i asesorów prokuratury wyłącznie obywatelstwa polskiego.
Czytaj: Polskie obywatelstwo będzie wymogiem także dla asesorów>>
Ponadto ustawa reguluje kwestię związaną z czasem wolnym od zajęć i praktyk należnym aplikantom oraz dostosowuje termin ogłoszenia przez Ministra Sprawiedliwości wykazu wolnych stanowisk asesorskich przewidzianych dla egzaminowanych aplikantów do potrzeb kadrowych sądownictwa.
Aplikanci, którzy zdadzą egzamin sędziowski albo prokuratorski będą obowiązani złożyć pisemne oświadczenie w kwestii posiadanego przez nich obywatelstwa bądź obywatelstw „najpóźniej w chwili przedstawienia propozycji dokonania wyboru stanowiska asesorskiego”. Oświadczenie takie będzie składane pod rygorem odpowiedzialności karnej, zaś osoby, które oświadczą, iż mają także obywatelstwo innego państwa, utracą automatycznie prawo ubiegania się o mianowanie na stanowisko asesora sądowego albo asesora prokuratury.
Takie rozwiązanie ma zapewnić, że osoby niespełniające warunku mianowania na asesora nie będą mogły pomniejszać puli stanowisk dostępnych do wyboru dla pozostałych egzaminowanych aplikantów. Osoby składające oświadczenie, które posiadają obywatelstwo innego państwa będą zobowiązane do zwrotu stypendium pobranego w trakcie odbywania aplikacji sędziowskiej albo prokuratorskiej, chyba że w okresie 6 lat po dniu ukończenia aplikacji zostaną zatrudnieni na innych stanowiskach w sądownictwie powszechnym lub prokuraturze i przepracują tam co najmniej 3 lata.
Obecni aplikanci rozpoczynali naukę w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury w okresie, kiedy nie obowiązywał wymóg posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego. Wobec takich osób ustawa wprowadza regulację szczególną. Zgodnie z ustawą – do aplikantów, którzy rozpoczęli aplikację sędziowską albo aplikację prokuratorską przed dniem wejścia w życie ustawy, zastosowanie mieć będą przepisy dotychczasowe. Oznacza to,
że w stosunku do takich aplikantów nie będzie podstaw do żądania zwrotu stypendium
w sytuacji, gdy nie zostaną mianowani na stanowisko asesora sądowego lub asesora prokuratury z powodu niespełnienia wymogu posiadania wyłącznie obywatelstwa polskiego.
Ustawa wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
