Ogłoszenie stanu zagrożenia epidemicznego ze względu na COVID-19, a następnie stanu epidemii spowodowało wprowadzenie różnego rodzaju zmiany także w obydwóch podstawowych ustawach dotyczących szkolnictwa wyższego i nauki, czyli w ustawie z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawie z 3 lipca 2018 r. wprowadzającej tę pierwszą ustawę.

Więcej czasu na doktorat na starych zasadach>>

 

Kluczowe kwestie regulowane w "specustawach"

W szczególności, pierwszą „specustawą” – z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych – w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce dodano przepisy upoważniające Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz innych ministrów nadzorujących szkoły wyższe do czasowego ograniczenia lub zawieszenia funkcjonowania uczelni w przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu członków wspólnoty uczelni. Na tej podstawie wydane zostały rozporządzenia sukcesywnie zawieszające prowadzenie zajęć poza trybem zdalnym (obecnie zawieszenie trwa do 24 maja), a jednocześnie stopniowo coraz ściślej określające możliwości uchwał przez organy i ciała kolegialne uczelni przy pomocy środków komunikacji elektronicznej.

Drugą „specustawą” – z 16 kwietnia 2020 r. o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 – m.in. przesunięto o rok (na 2022) termin pierwszej ewaluacji jakości działalności naukowej uczelni i innych podmiotów systemu szkolnictwa wyższego i nauki, przy czym należy mieć na uwadze to, że ewaluacja skutkująca przyznaniem odpowiedniej kategorii naukowej, ma w świetle nowego unormowania ustawowego znaczenie nie tylko z punktu widzenia finansowania uczelni, ale również prawa prowadzenia studiów oraz prawa nadawania stopni naukowych.

 

Uchwalona przez Sejm  „specustawa” – ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-Cov-2 – wśród licznych przepisów zmieniających zawiera (art. 32) kolejne propozycje zmiany w Przepisach wprowadzających Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce.

Polegają one, po pierwsze, na przesunięciu – tak samo o rok – wyznaczonych na 31 grudnia 2021 r. terminów:

  • umorzenia niezakończonych do tego czasu, a prowadzonych na podstawie uprzednio obowiązujących przepisów, postępowań habilitacyjnych i postępowań o nadanie tytułu profesora wszczętych zarówno przed dniem wejścia w życie Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce (tj. przed dniem 1 października 2018 r.), jak i do 30 kwietnia 2019 r.;
  • ·zamknięcia niezakończonych do tego czasu przewodów doktorskich wszczętych do 30 kwietnia 2019 r.

 

Opóźnienia spowodowane epidemią

Jak wskazywano w uzasadnieniu, „bariery w prowadzeniu działalności naukowej wynikające z ograniczeń wprowadzonych w związku ze stanem zagrożenia epidemicznego i stanem epidemii są źródłem sygnalizowanych przez środowisko akademickie opóźnień w postępach w pracach badawczych prowadzonych przez kandydatów do stopnia doktora i doktora habilitowanego. Z uwagi na te opóźnienia osoby przygotowujące rozprawy doktorskie lub publikacje naukowe z uwzględnieniem określonych warunków uzyskania stopnia lub wszczęcia postępowania mogą być pozbawione, nie ze swojej winy, możliwości uzyskania tego stopnia”. Proponowana zmiana jest zatem bezpośrednio związana z tymi szczególnymi ubocznymi skutkami epidemii i jej przeciwdziałania.

 

Po wtóre, ma nastąpić wydłużenie – także o rok – okresu przejściowego, w którym do osiągnięć publikacyjnych kandydata do stopnia, niezbędnych do jego uzyskania, można zaliczyć nie tylko artykuły naukowe opublikowane w czasopismach naukowych lub recenzowanych materiałach z konferencji międzynarodowych, ujętych w roku publikacji artykułów w wykazie czasopism sporządzonym na podstawie poprzednich przepisów oraz monografie naukowe wydane przez wydawnictwa znajdujące się w roku publikacji w wykazie wydawnictw, ale także m.in. artykuły naukowe opublikowane w czasopismach spoza nowego wykazu czasopism, które zostały uwzględnione w wykazie z 2017 r. i została im przyznana wysoka liczba punktów.

Ponadto, w przypadku cyklu powiązanych tematycznie artykułów naukowych zaliczanych do minimalnego dorobku kandydata do stopnia doktora habilitowanego eliminuje się – w istocie trudno to wytłumaczalne – dotychczasowe ograniczenie co do czasu opublikowania (dotąd dopiero od 2019 r.) uwzględnianych artykułów. W tym zakresie, związek między proponowanymi zmianami a epidemią jest tylko częściowy – poza wydłużeniem okresu przejściowego zmiany służyć mogą zracjonalizowaniu dotychczasowych rozwiązań ustawowych.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.