Opinia w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji Litwy na lata 2004-2007.

OPINIA RADY
z dnia 8 marca 2005 r.
w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji Litwy na lata 2004-2007

(2005/C 177/04)

(Dz.U.UE C z dnia 19 lipca 2005 r.)

RADA UNII EUROPEJSKIEJ,

uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską,

uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1466/97 z 7 lipca 1997 r. w sprawie wzmocnienia nadzoru pozycji budżetowych oraz nadzoru i koordynacji polityk gospodarczych(1), w szczególności jego art. 9 ust. 3,

uwzględniając zalecenie Komisji,

po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomiczno-Finansowego,

WYDAJE NINIEJSZĄ OPINIĘ:

(1) W dniu 8 marca 2005 r. Rada zbadała zaktualizowany program konwergencji Litwy obejmujący okres od roku 2004 do 2007. Program jest w dużej mierze zgodny z odnoszącymi się do danych wymogami zmienionego "kodeksu postępowania dotyczącego treści i formy programów stabilności i konwergencji". Brak jest niektórych danych na temat założeń dotyczących otoczenia zewnętrznego oraz nie podano pewnych danych opcjonalnych, lecz nie utrudnia to oceny programu. W związku z powyższym Litwa proszona jest o osiągnięcie zgodności z wymaganiami kodeksu postępowania w zakresie przekazywania danych.

(2) Stanowiący podstawę programu scenariusz makroekonomiczny przewiduje spowolnienie tempa realnego wzrostu PKB z 6,5 % w roku 2004 średnio do 6,2 % w pozostałym okresie realizacji programu. Na podstawie aktualnie dostępnych informacji scenariusz ten wydaje się odzwierciedlać prawdopodobne założenia dotyczące wzrostu. Zawarte w programie prognozy dotyczące inflacji również wydają się realistyczne, choć prognoza na rok 2006 wydaje się zaniżona.

(3) Najważniejszym celem nakreślonej w programie średniookresowej strategii podatkowej jest zbliżenie się do strukturalnego zrównoważenia budżetu sektora instytucji rządowych i samorządowych (sektora general government). Program przewiduje, że deficyt tego sektora pozostanie na poziomie 2,5 % PKB w roku 2005, a następnie będzie się stopniowo zmniejszać do poziomu 1,5 % w roku 2007. Oczekuje się nieznacznej poprawy deficytu pierwotnego z poziomu 1,5 % PKB w roku 2004 do 1,4 % w roku 2005, a następnie jego stopniowego spadku do 0,5 % w roku 2007. Konsolidację planuje się osiągnąć głównie poprzez zwiększenie stopy dochodów od niskiej podstawy, a począwszy od roku 2005 przyczyni się do niej również strona wydatków. Spodziewane jest, że dochody wzrosną z 33 % PKB w roku 2004 do 34,5 % w roku 2007, po osiągnięciu maksimum w roku 2006. Przewiduje się, że wydatki publiczne początkowo wzrosną z 35,5 % PKB w roku 2004 do 36,9 % w roku 2005, a następnie zmniejszą się stopniowo do 36 % w roku 2007. Realizowany jest znaczący program inwestycji publicznych, który podnosi ich poziom z 3,4 % PKB w roku 2004 do 5 % w roku 2007, i w rezultacie którego średni wskaźnik inwestycji publicznych w objętym programem okresie wynosi około 4,6 % PKB, w porównaniu ze średnią UE wynoszącą 2,4 % PKB w roku 2004. Szacuje się, że w porównaniu z programem z maja 2004 r., wynik deficytu za rok 2004 był niższy od zapisanego w budżecie. Zamierzenia na lata 2005-2007 zostały utrzymane pomimo znacznej korekty w dół wzrostu PKB.

(4) Ryzyka zagrażające prognozom budżetowym zawartym w programie wydają się być zasadniczo zrównoważone. Z jednej strony w ostatnich latach rząd wykazał dobry kurs w zakresie realizacji celów budżetowych. Nowe założenia dotyczące wzrostu są ostrożne, a ryzyko makroekonomiczne po stronie spadku (downside risk) wydaje się ograniczone. Główne zagrożenia dla przewidywań budżetowych wiążą się z niepewnością co do zastosowania zapowiedzianych w programie środków budżetowych. W szczególności zaplanowane na rok 2005 dochody z podatków mogą być trudne do osiągnięcia, jeżeli nie zostaną wprowadzone środki kompensujące zniesienie podatku obrotowego. Niezrealizowanie przewidzianych środków powstrzymujących przekroczenia wydatków może zagrażać zamierzeniom budżetowym w objętym programem okresie. Inne zagrożenia wynikają z dość niepewnych kosztów reformy systemu emerytalnego, wysokich nieuregulowanych zobowiązań warunkowych, zaległości budżetowych, należności związanych z obowiązkiem zwrotu oszczędności i nieruchomości oraz wydatków związanych z likwidacją elektrowni jądrowej Ignalina.

(5) W świetle powyższej oceny ryzyka, wydaje się, że strategia budżetowa przyjęta w programie nie daje wystarczającego marginesu bezpieczeństwa zabezpieczającego, przy zwykłych wahaniach makroekonomicznych w okresie objętym programem, przed przekroczeniem progu deficytu wynoszącego 3 % PKB, szczególnie w roku 2005. Jest również niewystarczająca do zapewnienia osiągnięcia średniookresowego celu określonego w Pakcie na rzecz Stabilności i Wzrostu w postaci pozycji budżetowej bliskiej równowadze. Na tle dobrych wyników gospodarczych i dużego deficytu na rachunku obrotów bieżących potrzebna jest rozważna polityka budżetowa, również w kontekście zapobiegania ewentualnemu ryzyku przegrzania się koniunktury.

(6) Szacuje się, że wskaźnik zadłużenia osiągnął 20,1 % PKB w 2004 r., to jest znacznie poniżej ustalonej w Traktacie wartości odniesienia wynoszącej 60 % PKB. Program przewiduje, że w roku 2007 wskaźnik zadłużenia pozostanie na tym samym poziomie, po krótkotrwałym wzroście do 20,9 % w roku 2005.

(7) Wydaje się, że Litwa jest w stosunkowo korzystnym położeniu jeśli chodzi o długoterminową stabilność finansów publicznych, których istotnym elementem są przewidywane koszty budżetowe związane ze starzeniem się populacji. Stosunkowo niski wskaźnik zadłużenia oraz przyjęte przepisy o reformie systemu emerytalnego, w tym wprowadzenie kapitalizowanych filarów, przyczynią się do ograniczenia skutków budżetowych związanych ze starzeniem się społeczeństwa. Przedstawiona w programie strategia oparta jest na ograniczeniu deficytu budżetowego w średnim okresie oraz na długofalowych skutkach reformy systemu emerytalnego. Niemniej jednak należy monitorować zagrożenia związane z kosztami reformy tego systemu. Ponadto środki reformy w dziedzinie opieki zdrowotnej mogą pociągnąć za sobą większe wydatki. Jednocześnie Litwa ma stosunkowo niską stopę podatkową. Jej podniesienie pomogłoby rozwiązać problem zachwiania stabilności finansów publicznych, który pojawi się w dalszej perspektywie.

(8) Mówiąc ogólnie, polityki gospodarcze nakreślone w zaktualizowanym programie są zasadniczo zbieżne ze specyficznymi dla danego państwa ogólnymi wytycznymi polityki gospodarczej w dziedzinie finansów publicznych. Istnieją rozwiązania pozwalające na wykorzystanie wyższych od przewidywanych dochodów oraz oszczędności w preliminowanych środkach przeznaczonych na projekty współfinansowane przez UE celem redukcji deficytu i ograniczenia przekroczeń wydatków. Zapowiedziane rozwiązania nie obejmują oszczędności dokonanych w pozycjach niezwiązanych z unijnym współfinansowaniem.

W świetle powyższej oceny Rada wyraża opinię, że Litwa powinna:

i) terminowo wprowadzić w życie środki fiskalne zapowiedziane przez rząd w programie konwergencji (podatek od nieruchomości, podatek od pojazdów), aby poczynić dalsze postępy na drodze do zrównoważonego budżetu. Jest to konieczne, zwłaszcza by sprostać presji popytu krajowego, która jest w tej chwili napędzana silnym wzrostem kredytów i zapobiec w ten sposób pogorszeniu obecnego deficytu płatności bieżących i przyczynianiu się do wzrostu leżącej u jego podstaw inflacji.

ii) rygorystycznie wykonać budżet na rok 2005 w celu ograniczenia ryzyka przekroczenia wartości referencyjnej wynoszącej 3 %; oraz

iii) wykorzystać lepsze od przewidywanych lub dodatkowe dochody oraz niewykorzystane pozycje wydatków na redukcję deficytu.

Porównanie kluczowych prognoz makroekonomicznych i budżetowych

2004 2005 2006 2007
Realny PKB (zmiana w %) PK styczeń 2005 6,5 6,5 6,2 6,0
KOM październik 2004 7,1 6,4 5,9 n.d.
PK maj 2004 7,0 7,3 6,6 6,3
Inflacja HICP(1) (%) PK styczeń 2005 1,2 2,9 2,5 2,9
KOM październik 2004 1,2 2,9 2,8 n.d.
PK maj 2004 0,9 2,0 2,1 2,5
Saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych PK styczeń 2005 - 2,5 - 2,5 - 1,8 - 1,5
(general government) KOM październik 2004 - 2,6 - 2,5 - 1,9 n.d.
(% PKB) PK maj 2004 - 2,7 - 2,5 - 1,8 - 1,5
Saldo pierwotne (% PKB) PK styczeń 2005 - 1,5 - 1,4 - 0,8 - 0,5
KOM październik 2004 - 1,4 - 1,4 - 0,9 - 0,5
PK maj 2004 - 1,3 - 1,2 - 0,6 - 0,4
Zadłużenie publiczne brutto PK styczeń 2005 20,1 20,9 20,3 20,1
(% PKB) KOM październik 2004 21,1 21,7 21,3 n.d.
PK maj 2004 22,4 22,2 21,4 21,0
Uwaga:
(1)Inflacja CPI dla danych programu konwergencji
Źródła:
Program konwergencji (PK); Prognozy gospodarcze służb Komisji (KOM)

______

(1) Dz.U. L 209 z 2.8.1997, str. 1. Dokumenty, o których mowa w niniejszym tekście można znaleźć na stronie internetowej

http://europa.eu.int/comm/economy_finance/about/activities/sgp/main_en.htm

Zmiany w prawie

Darowizny dla ofiar powodzi zwolnione z VAT

Darowizny dla ofiar powodzi zostały zwolnione z VAT - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024
Od dziś ważna zmiana dla niektórych kierowców

Nowe przepisy, które zaczną obowiązywać od wtorku, 10 września, zakładają automatyczny zwrot prawa jazdy, bez konieczności składania wniosku. Zmiana ma zapobiegać sytuacji, w której kierowcy, nieświadomi obowiązku, byli karani za prowadzenie pojazdu, mimo formalnego odzyskania uprawnień.

Robert Horbaczewski 09.09.2024
Będą zmiany w ustawie o działaniach antyterrorystycznych oraz w ustawie o ABW oraz AW

Rząd przyjął we wtorek projekt przepisów, który dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej, które dotyczą przeciwdziałania rozpowszechnianiu w Internecie treści o charakterze terrorystycznym. Wprowadzony zostanie mechanizm wydawania i weryfikowania nakazów usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do takich treści. Za egzekwowanie nowych przepisów odpowiedzialny będzie szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Od jego decyzji będzie się można odwołać do sądu.

Grażyna J. Leśniak 03.09.2024
Ustawa o rencie wdowiej niekonstytucyjna?

O zawetowanie ustawy o tzw. wdowich emeryturach jako aktu dyskryminującego część obywateli zwróciła się do prezydenta Andrzeja Dudy jedna z emerytek. W jej przekonaniu uchwalona 26 lipca 2024 r. ustawa narusza art. 32 Konstytucji, ponieważ wprowadza zasady dyskryminujące dużą część seniorów. Czy prezydent zdążył się z nią zapoznać – nie wiadomo. Bo petycja wpłynęła do Kancelarii Prezydenta 6 sierpnia, a już 9 sierpnia ustawa została podpisana.

Grażyna J. Leśniak 31.08.2024
Nalewki już bez barwników, soków i dodatkowych aromatów

We wtorek, 20 sierpnia, zaczęły obowiązywać przepisy rozporządzenia ministra rolnictwa dotyczące znakowania napojów alkoholowych. Z uwagi na tradycyjne praktyki produkcyjne stosowane przy wyrobie "nalewek", nowe zasady wykluczają możliwość ich barwienia, aromatyzowania czy też dodawania do nich soków owocowych.

Krzysztof Koślicki 20.08.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2005.177.10

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia w sprawie zaktualizowanego programu konwergencji Litwy na lata 2004-2007.
Data aktu: 08/03/2005
Data ogłoszenia: 19/07/2005