Przejmowanie na własność Państwa gospodarstw rolnych, niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowanych, na wniosek ich właścicieli oraz odszkodowania za te gospodarstwa.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 30 stycznia 1954 r.
w sprawie przejmowania na własność Państwa gospodarstw rolnych, niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowanych, na wniosek ich właścicieli oraz w sprawie odszkodowania za te gospodarstwa.

Na podstawie art. 15 dekretu z dnia 9 lutego 1953 r. o całkowitym zagospodarowaniu użytków rolnych (Dz. U. Nr 11, poz. 40), zwanego w dalszym ciągu "dekretem", zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Postępowanie na podstawie art. 12 dekretu w sprawie przyjęcia gospodarstwa rolnego w zamian za gospodarstwo rolne mniejszych rozmiarów i dopłatę różnicy wartości, jak również w sprawie przejęcia gospodarstwa w całości lub w części za odszkodowaniem pieniężnym bez przydzielenia gospodarstwa zamiennego, wszczyna się wyłącznie na pisemny wniosek właściciela gospodarstwa.
2.
O ile właściciel wnosi o przejęcie gospodarstwa w części, postępowanie może dotyczyć tylko części określonej we wniosku właściciela.
§  2.
1.
Odszkodowanie pieniężne przypadające właścicielowi na podstawie art. 12 dekretu ustala się na zasadach określonych w niniejszym rozporządzeniu.
2.
O ile właściciel odmówi zgody na ustalone odszkodowanie, przejęcie gospodarstwa na własność Państwa nie może nastąpić.
3.
Właściciel może jednak odwołać się do Komisji Odwoławczej, powołanej w myśl § 14, ze wskazaniem przyczyn, dlaczego domaga się odszkodowania wyższego. Wniesienie odwołania uważane jest za zgodę na ostateczne ustalenie odszkodowania przez Komisję Odwoławczą.
§  3.
1.
Wartość gospodarstwa rolnego przejmowanego na własność Państwa ustala się na podstawie szacunku, dokonanego według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1952 r. w sprawie ustalenia norm szacunkowych dla nieruchomości nabywanych w celu realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz. U. z 1952 r. Nr 52, poz. 339 i z 1953 r. Nr 12, poz. 44), jednak bez uwzględnienia przepisów o sumie wyrównawczej.
2.
Jeżeli jednak gospodarstwo rolne przejmowane na własność Państwa było nabyte od Państwa na podstawie przepisów o przeprowadzeniu reformy rolnej lub o osadnictwie - wartość wszystkich składników gospodarstwa określa się według tych samych zasad, według których ustalona była należność Państwa za gospodarstwo.
§  4.
1.
Szacunku określonego w § 3 nie przeprowadza się w razie przejęcia na własność Państwa gospodarstwa rolnego:
1)
nadanego na podstawie dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13), jeżeli nie wydano jeszcze orzeczenia w sprawie klasyfikacji i szacunku tego gospodarstwa,
2)
które stało się własnością osadnika z mocy prawa na podstawie dekretu z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych (Dz. U. Nr 46, poz. 340), jeżeli nie wydano jeszcze orzeczenia o wykonaniu aktu nadania ustalającego szacunek tego gospodarstwa.
2.
W przypadkach, o których mowa w ust. 1, odszkodowanie ustala się w wysokości wartości nakładów, dokonanych przez dotychczasowego właściciela, pomniejszonej o wartość ubytków, zniszczeń albo normalnego zużycia składników całego gospodarstwa. Raty lub zaliczki wpłacone przez właściciela na poczet należności za to gospodarstwo dolicza się do sum odszkodowania.
3.
Jeżeli w przypadku określonym w ust. 1 wartość ubytków, zniszczeń i normalnego zużycia przekracza wartość dokonanych nakładów i wpłaconych zaliczek - dotychczasowy właściciel obowiązany jest uiścić na rzecz Państwa różnicę tych wartości w terminie 3 miesięcy od dnia wydania orzeczenia o przejęciu gospodarstwa. Termin ten może być przedłużony do jednego roku.
§  5.
Jeżeli dotychczasowy właściciel gospodarstwa rolnego przejmowanego na własność Państwa nabył je na podstawie przepisów o przeprowadzeniu reformy rolnej lub o osadnictwie za cenę już ustaloną, a wartość tego gospodarstwa w chwili przejęcia go na własność Państwa jest niższa od wymienionej ceny po potrąceniu wpłat dokonanych na jej poczet, obowiązany on jest uiścić różnicę w terminie 3 miesięcy od dnia wydania orzeczenia o przejęciu gospodarstwa. Termin ten może być przedłużony do jednego roku.
§  6.
Właściciel przejmowanego przez Państwo gospodarstwa może być w uzasadnionych przypadkach zwolniony z obowiązku uiszczenia na rzecz Państwa różnicy, o której mowa w § 4 ust. 3 oraz w § 5. Decyzję w tej sprawie podejmuje prezydium wojewódzkiej rady narodowej.
§  7.
Wartość gospodarstwa zamiennego ustala się na podstawie szacunku, przeprowadzonego według zasad wskazanych w § 3.
§  8.
Jeżeli szacunek gospodarstwa zamiennego przewyższa szacunek gospodarstwa przejmowanego na własność Państwa, nabywca gospodarstwa zamiennego uiszcza na rzecz Państwa kwotę, odpowiadającą różnicy obu szacunków. Wpłata tej kwoty następuje w 10 równych ratach rocznych, płatnych w dniu 1 listopada każdego roku.
§  9.
Z przyznanego odszkodowania pieniężnego potrąca się zaległe podatki oraz wszelkie należności Państwa, instytucji i przedsiębiorstw państwowych. Prezydium wojewódzkiej rady narodowej może jednak postanowić, że z odszkodowania potrącić należy jedynie część ogólnej sumy tych należności, o ile uzna, że w danym przypadku jest to uzasadnione.
§  10.
1.
Przypadające do wypłaty odszkodowanie pieniężne wypłaca się uprawnionemu w sposób następujący:
1)
w ciągu miesiąca od dnia objęcia w posiadanie Państwa gospodarstwa rolnego wypłaca się połowę odszkodowania, nie więcej jednak niż 10.000 zł,
2)
pozostałą część odszkodowania wypłaca się w okresie, który ustala się w zależności od warunków materialnych uprawnionego i stopnia jego zdolności do pracy bądź też uzasadnionych potrzeb gospodarczych o charakterze inwestycyjnym lub potrzeb osobistych szczególnej wagi, okres ten jednak nie może przekraczać 5 lat.
2.
O ile właścicielowi przyznano gospodarstwo zamienne, właściciel może w przypadkach szczególnie uzasadnionych ubiegać się o pomoc państwową w zagospodarowaniu gospodarstwa zamiennego. Pomoc ta polegać może:
1)
na skróceniu okresu wypłaty pozostałej części odszkodowania pieniężnego (ust. 1 pkt 2),
2)
na przyznaniu ulg podatkowych i ulg w dostawach obowiązkowych (na okres nie dłuższy niż 3 lata) oraz innych form pomocy, okazywanej przez Państwo przy obejmowaniu gospodarstw mało- i średniorolnych w ramach akcji osiedleńczej.

O udzieleniu oraz rozmiarach pomocy państwowej decyduje prezydium wojewódzkiej rady narodowej.

§  11.
1.
Państwo przejmuje gospodarstwo rolne lub jego część na własność w stanie wolnym od obciążeń.
2.
W przypadku gdy na nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego przejętego w całości lub w części na własność Państwa ciążą wpisane do ksiąg wieczystych ograniczone prawa rzeczowe - raty odszkodowania przewidziane w § 10 ust. 1 pkt 2 wypłaca się dotychczasowemu właścicielowi, jeżeli przedstawi dowód, że osoby, którym przysługują te prawa, zgadzają się na wypłatę. Jeżeli dotychczasowy właściciel dowodu takiego nie przedstawi - raty te składa się do depozytu sądowego w celu podziału według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Na wniosek właściciela gospodarstwa sąd wszczyna niezwłocznie postępowania celem dokonania podziału.
§  12.
W przypadku gdy za gospodarstwo rolne przejęte na własność Państwa przydzielono gospodarstwo zamienne, wpisy ograniczonych praw rzeczowych, ujawnionych w księdze wieczystej nieruchomości przejętej na własność Państwa, przenosi się do księgi wieczystej nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa zamiennego. Wyjątek stanowią wpisy, które zabezpieczają wierzytelności, potrącone z odszkodowania pieniężnego stosownie do § 9.
§  13.
1.
Prezydium wojewódzkiej rady narodowej orzeka o przejęciu gospodarstwa rolnego wnioskodawcy, o przydzieleniu mu na własność innego gospodarstwa, o przyznaniu odszkodowania pieniężnego i o sposobie jego wypłaty, o pomocy państwowej przewidzianej w § 10 ust. 2 oraz - w przypadkach określonych w § 4 ust. 3, § 5, § 6 i § 8 - w sprawie obowiązku i terminu uiszczenia przez dotychczasowego właściciela dopłaty na rzecz Państwa.
2.
W przypadku gdy gospodarstwo przejmowane na własność Państwa oraz gospodarstwo zamienne znajdują się na obszarze różnych województw, prezydium wojewódzkiej rady narodowej, właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa przejmowanego, orzeka o przejęciu tego gospodarstwa, ustalając zarazem jego wartość. W pozostałych sprawach orzeka prezydium wojewódzkiej rady narodowej, właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa zamiennego.
3.
Orzeczenia prezydium wojewódzkiej rady narodowej (ust. 1 i 2) podlegają wykonaniu tylko wówczas, gdy właściciel gospodarstwa na piśmie wyrazi swą zgodę na treść orzeczenia.
§  14.
Od orzeczenia prezydium wojewódzkiej rady narodowej (§ 13) może właściciel w terminie dwu tygodni od doręczenia odwołać się do Komisji Odwoławczej, powołanej przez Prezydium Rządu.
§  15.
Jednocześnie z ujawnieniem w księdze wieczystej prawa własności Państwa do przejętego gospodarstwa ulegają wykreśleniu z tej księgi wszelkie obciążenia.
§  16.
Wykonanie rozporządzenia porucza się Ministrom: Rolnictwa, Finansów i Sprawiedliwości.
§  17.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

Darowizny dla ofiar powodzi zwolnione z VAT

Darowizny dla ofiar powodzi zostały zwolnione z VAT - rozporządzenie w tej sprawie obowiązuje od 18 września, ale z możliwością stosowania go do darowizn towarów i nieodpłatnych usług przekazanych począwszy od 12 września do 31 grudnia 2024 r. Stawka 0 proc. będzie stosowana do darowizn wszelkiego rodzaju towarów lub usług niezbędnych do wsparcia poszkodowanych.

Monika Sewastianowicz 18.09.2024
Lewiatan: Za reformę płacy minimalnej będą musieli zapłacić pracodawcy

Projekt ustawy o minimalnym wynagrodzeniu jest słaby legislacyjnie. Nie tylko nie realizuje celów zawartych w unijnej dyrektywie, ale może przyczynić się do pogłębienia problemów firm i spadku zatrudnienia. Nie poprawi też jakości pracy w naszym kraju. Utrwala zwiększanie presji płacowej – uważa Konfederacja Lewiatan.

Grażyna J. Leśniak 10.09.2024
Od dziś ważna zmiana dla niektórych kierowców

Nowe przepisy, które zaczną obowiązywać od wtorku, 10 września, zakładają automatyczny zwrot prawa jazdy, bez konieczności składania wniosku. Zmiana ma zapobiegać sytuacji, w której kierowcy, nieświadomi obowiązku, byli karani za prowadzenie pojazdu, mimo formalnego odzyskania uprawnień.

Robert Horbaczewski 09.09.2024
Będą zmiany w ustawie o działaniach antyterrorystycznych oraz w ustawie o ABW oraz AW

Rząd przyjął we wtorek projekt przepisów, który dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej, które dotyczą przeciwdziałania rozpowszechnianiu w Internecie treści o charakterze terrorystycznym. Wprowadzony zostanie mechanizm wydawania i weryfikowania nakazów usunięcia lub uniemożliwienia dostępu do takich treści. Za egzekwowanie nowych przepisów odpowiedzialny będzie szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Od jego decyzji będzie się można odwołać do sądu.

Grażyna J. Leśniak 03.09.2024
Ustawa o rencie wdowiej niekonstytucyjna?

O zawetowanie ustawy o tzw. wdowich emeryturach jako aktu dyskryminującego część obywateli zwróciła się do prezydenta Andrzeja Dudy jedna z emerytek. W jej przekonaniu uchwalona 26 lipca 2024 r. ustawa narusza art. 32 Konstytucji, ponieważ wprowadza zasady dyskryminujące dużą część seniorów. Czy prezydent zdążył się z nią zapoznać – nie wiadomo. Bo petycja wpłynęła do Kancelarii Prezydenta 6 sierpnia, a już 9 sierpnia ustawa została podpisana.

Grażyna J. Leśniak 31.08.2024
Nalewki już bez barwników, soków i dodatkowych aromatów

We wtorek, 20 sierpnia, zaczęły obowiązywać przepisy rozporządzenia ministra rolnictwa dotyczące znakowania napojów alkoholowych. Z uwagi na tradycyjne praktyki produkcyjne stosowane przy wyrobie "nalewek", nowe zasady wykluczają możliwość ich barwienia, aromatyzowania czy też dodawania do nich soków owocowych.

Krzysztof Koślicki 20.08.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1954.8.26

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Przejmowanie na własność Państwa gospodarstw rolnych, niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowanych, na wniosek ich właścicieli oraz odszkodowania za te gospodarstwa.
Data aktu: 30/01/1954
Data ogłoszenia: 09/02/1954
Data wejścia w życie: 09/02/1954