Wojewoda zawiadomiony o tym fakcie stwierdził nieważność tego aktu. Wskazał na szereg uchybień – wadliwą formę aktu powołania, reprezentację gminy oraz brak zgody kuratora na wybranego przez wójta kandydata. Strony porozumienia zaskarżyły rozstrzygnięcie wojewody do sądu administracyjnego.
Organizacja konkursu na dyrektora szkoły krok po kroku>>
Kurator musi się zgodzić
Zgodził się z wojewodą, że powierzenie stanowiska dyrektora szkoły powinno nastąpić w formie zarządzenia wójta, a nie porozumienia zmieniającego umowę o pracę. Jednak fakt wadliwej formy, w szczególności nienazwanie tego aktu zarządzeniem, nie ma natomiast prawnego znaczenia dla objęcia go ingerencją nadzorczą wojewody oraz kontrolą sądu administracyjnego. Podwójny charakter aktu powołania na stanowisko dyrektora placówki samorządowej, który wywołuje jednocześnie skutki w sferze cywilnej i publicznoprawnej, przesądza o jego podleganiu nadzorowi w trybie ustawy o samorządzie gminnym. Zauważył dalej, że wójt miał prawo powierzyć funkcję dyrektora szkoły wybranemu przez siebie kandydatowi na podstawie art. 63 ust. 12 ustawy Prawo oświatowe – przeprowadzony konkurs nie przyniósł bowiem rozstrzygnięcia. Konieczne było jednak porozumienie odnośnie tej kandydatury z kuratorem oświaty oraz zasięgnięcie opinii rady szkoły oraz rady pedagogicznej. Wójt zwrócił się o opinię do rady pedagogicznej, która jakkolwiek negatywna dla Barbary B., z perspektywy dochowania wymogów w/w przepisu nie miała znaczenia. Wobec braku w szkole rady szkoły, pozostawało wyłącznie dojść do porozumienia z kuratorem oświaty. A tego zabrakło. Sąd zgodził się też z wojewodą, że sekretarz gminy nie mógł reprezentować wójta przy podejmowaniu tego typu czynności.
Czytaj w LEX: Powołanie i odwołanie ze stanowiska dyrektora szkoły i przedszkola - aktualne regulacje prawne >
Mowa o współdziałaniu, a chodzi o jednomyślność
Naczelny Sąd Administracyjny zaaprobował to rozstrzygnięcie. Wyjaśnił, że akt powołania (powierzenia) stanowiska dyrektora szkoły, choć ukryty w formie właściwej prawu cywilnemu, posiadał cechy zarządzenia, czyli aktu o charakterze władczym i rozstrzygającym, a tym samym mógł być skutecznie przedmiotem oceny organu nadzoru i sądu administracyjnego. Poza sporem było, że wójt mógł skorzystać z regulacji art. 63 ust. 12 ustawy Prawo oświatowe. Wątpliwości dotyczyły natomiast spełnienia przez niego wymogów formalnych powołania tj. osiągnięcia porozumienia z organem sprawującym nadzór pedagogiczny oraz zasięgnięcia opinii rady szkoły lub placówki i rady pedagogicznej, które to warunki muszą być spełnione łącznie. Mimo zatem, iż powierzenie stanowiska dyrektora szkoły stanowi władczą kompetencję organu gminy, to w tym przypadku, kurator oświaty, jako organ administracji rządowej ma kompetencję, by wstrzymać zaproponowaną kandydaturę. Wymagane współdziałanie organów wymusza bowiem zgodę obu organów na treść projektu zarządzenia powierzającego konkretnej osobie stanowisko dyrektora szkoły. I to niezależnie od faktu, iż ustawodawca posłużył się w w/w przepisie określeniem "w porozumieniu z organem sprawującym nadzór pedagogiczny". Skoro do dnia wydania zakwestionowanego aktu nie doszło do uzgodnienia kandydatury forsowanej przez wójta, wojewoda prawidłowo uznał, że do porozumienia nie doszło. W tej sytuacji nie miało znaczenia, że drugi warunek (uzyskanie opinii rady pedagogicznej) został spełniony.
Czytaj też w LEX: Bandarzewski Kazimierz, Wybór dyrektora gminnej szkoły podstawowej w trybie pozakonkursowym >
Sekretarz gminy mógł działać za wójta
Inaczej niż sąd I instancji, NSA zinterpretował przepis art. 33 ust. 4 u.s.g., który daje wójtowi prawo powierzenia prowadzenia określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy. Zdaniem sądu, skoro przepis ten nie wskazuje ani zakresu, ani rodzaju spraw gminy, które mogą być delegowane na zastępcę wójta lub sekretarza gminy, nie zastrzega też żadnych spraw do wyłącznej kompetencji wójta, to takie powierzenie kompetencji do wykonywania oznacza dekoncentrację kompetencji, którą wójt może dokonać zarówno w regulaminie organizacyjnym urzędu, w zakresie czynności sekretarza lub odrębnym upoważnieniem. Powierzenie wykonywania określonych czynności nie oznacza przy tym, że następuje przeniesienie kompetencji wójta. Podmiot uprawniony do działania w imieniu wójta nie staje się przez to tym organem. Niezależnie od przedmiotu dekoncentracji wewnętrznej zawsze jej pierwotnym źródłem jest przepis rangi ustawowej. Z konstytucyjnej zasady praworządności wynika natomiast bezwzględny obowiązek przestrzegania przepisów regulujących kompetencje, czego następstwem jest dopuszczalność przekazania kompetencji na zewnątrz, jak i wewnątrz, jeżeli tak stanowi przepis prawa. Stanowisko sądu w tej kwestii, mimo iż odmienne od stanowiska wojewody i sądu I instancji, nie podważyło jednak legalności zaskarżonego rozstrzygnięcia nadzorczego.
Wyrok NSA z dnia 27 września 2023 r. III OSK 1992/22
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.