Obowiązek zapewnienia środków na ten cel wynika z art. 12 ust. 3 Karty Nauczyciela, zgodnie z którym nauczyciel powinien pogłębiać swoją wiedzę ogólną i zawodową, korzystając z prawa pierwszeństwa do uczestnictwa we wszelkich formach doskonalenia zawodowego na najwyższym poziomie. Jest on w szczególny sposób zobowiązany do podnoszenia swoich kwalifikacji. Osiąganiu tego celu mają służyć zapewnione ustawowo środki finansowe.
Organy prowadzące szkoły i przedszkola są zobowiązane do wyodrębniania w swoich budżetach środków na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli i doradztwa metodycznego. Szczegółowo zasady te regulują corocznie tzw. ustawy okołobudżetowe. Wcześniej obowiązywała wynikająca z Karty Nauczyciela sztywna kwota w wysokości 1 proc. funduszu płac nauczycieli. W tym roku jednak zasada ta została zmieniona i art.9 ustawy z 8 listopada 2013 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z realizacją ustawy budżetowej (Dz.U. 2013/1645) stanowi, że stosownie do art. 70a ust. 1 ustawy KN, przeznaczone na dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli, z uwzględnieniem doradztwa metodycznego, wyodrębnia się w budżetach organów prowadzących szkoły w wysokości do 1 proc. planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli, jednak nie mniej niż 0,5 proc. tych środków;
Niewyodrębnienie środków na doskonalenie zawodowe stanowi naruszenie prawa. Środki te powinny zostać zabezpieczone w uchwale budżetowej jednostki samorządu terytorialnego.
Ze środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli można m.in. dofinansowywać organizację doradztwa metodycznego dla nauczycieli, organizację szkoleń, seminariów oraz konferencji szkoleniowych, przygotowanie materiałów szkoleniowych i informacyjnych, organizację warsztatów metodycznych i przedmiotowych oraz innych form doskonalenia zawodowego, wynikających z potrzeb edukacyjnych na danym terenie, organizację doskonalenia zawodowego nauczycieli szkoły lub placówki, szkolenie Rad Pedagogicznych.
Zasady tworzenia funduszy na doskonalenie zawodowe nauczycieli oraz ustalenie poziomu finansowania w wynikającym z ustawy okołobudżetowej przedziale 0,5 – 1 proc., są często przedmiotem napięć pomiędzy szkołami i prowadzącymi je organami. Jeden z posłów – Marek Krząkała z PO – nawet składał w tej sprawie interpelację do ministra finansów, wyrażając zaniepokojenie, że organy prowadzące mogą mieć tendencję do przyjmowania dolnej granicy tego przedziału. Podsekretarz stanu w MF Hanna Majszczak odpowiedziała mu, że zastosowanie w ustawie przedziału pozwala organom na dostosowanie poziomu wydatków do faktycznych potrzeb w placówkach oraz do swoich możliwości budżetowych. – Nie należy jednak zakładać, że organy prowadzące placówki oświatowe będą wykorzystywać ten mechanizm do automatycznego ograniczania środków na doskonalenie zawodowe nauczycieli do minimalnego poziomu 0,5 proc. – napisała wiceminister.
Czytaj: Są pieniądze na doskonalenie zawodowe nauczycieli – trzeba tylko po nie sięgnąć>>>
Z informacji nadchodzących z różnych regionów Polski wynika, że praktyka w tej dziedzinie była w 2014 roku zróżnicowana. Jak będzie w przyszłym roku jeszcze nie wiadomo, ponieważ prace nad budżetem trwają. Na początku września rząd przyjął projekt, który teraz trafi do Sejmu. Po uchwaleniu ustawy budżetowej Sejm przyjmie też tzw. ustawę okołobudżetową. Wtedy okaże się, czy w 2015 roku obowiązywać będzie dawny, sztywny wskaźnik 1 proc., czy ten z bieżącego roku, czyli przedział od 0,5 do 1 proc. planowanych rocznych środków przeznaczonych na wynagrodzenia osobowe nauczycieli.
Niezależnie jednak od tego dyrektorzy szkół i przedszkoli zobowiązani są do końca listopada przygotować swoje propozycje dotyczące doskonalenia nauczycieli.
Doskonalenie nauczycieli oraz przeznaczone na ten cel fundusze będą jednym z tematów Kongresu Edukacja i Rozwój oraz XVI Krajowej Konferencji Dyrektorów Szkół>>>
Już czas na plany dot. doskonalenia zawodowego nauczycieli
Jeszcze tylko do końca listopada dyrektorzy szkół i przeszkoli mogą składać wnioski o dofinansowanie form doskonalenia nauczycieli. Jeśli nie zrobią tego na czas, część środków przeznaczonych na ten cel może przepaść alarmują eksperci od finansowania oświaty. A tymczasem nie wiadomo jeszcze, według jakiego wskaźnika w 2015r. te fundusze będą wyliczane.