Czy nauczyciel, który ukończył wyższą szkołę wojsk artyleryjskich i podyplomowe studia z matematyki i informatyki dają mu dostateczne kwalifikacje do nauczania przedmiotów przysposobienia obronnego w szkole ponadgimnazjalnej?
Według mojej opinii, nauczyciel, który ukończył wyższą szkołę wojsk artyleryjskich będzie posiadał kwalifikacje do nauczania w szkole ponadgimnazjalnej przedmiotu przysposobienie obronne, jeżeli posiada przygotowanie pedagogiczne.
Zdaję sobie sprawę, że zapisy dotyczące kwalifikacji nauczycieli nie obejmują precyzyjnie i jednoznacznie wszystkich możliwych przypadków, jakie mogą wystąpić w tym zakresie w szkołach i placówkach. Zawsze, gdy to nie wynika w sposób jednoznaczny z zapisów w rozporządzeniu, interpretacja posiadanych kwalifikacji przez konkretnego nauczyciela wydana przez poszczególne osoby może być różna. Jednak w takich przypadkach ostateczną decyzję musi podjąć dyrektor szkoły.
Należy jednak pamiętać, że szczegółowe kwalifikacje wymagane od nauczycieli zatrudnionych w szkołach i placówkach zostały określone w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 września 2002 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia lub ukończonego zakładu kształcenia nauczycieli (Dz. U. z 2002 r. Nr 155, poz. 1288 z późn. zm.). Spełnianie przez nauczycieli kwalifikacji uzależnione jest od nauczanego przedmiotu oraz typu szkoły w jakiej są zatrudnieni. Zgodnie z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w liceach ogólnokształcących, liceach profilowanych i technikach posiada osoba, która legitymuje się dyplomem ukończenia:
1. studiów magisterskich na kierunku zgodnym lub zbliżonym z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
2. studiów magisterskich w specjalności zgodnej lub zbliżonej z nauczanym przedmiotem lub rodzajem prowadzonych zajęć i posiada przygotowanie pedagogiczne lub
3. studiów magisterskich na kierunku innym niż nauczany przedmiot lub rodzaj prowadzonych zajęć, która ponadto posiada przygotowanie pedagogiczne i ukończyła studia podyplomowe z zakresu nauczanego przedmiotu lub rodzaju prowadzonych zajęć lub
Jak wynika z wyżej przedstawionych zapisów, należy rozstrzygnąć, czy ten konkretny nauczyciel legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku zgodnym lub zbliżonym z nauczanym przedmiotem i posiada przygotowanie pedagogiczne. W związku z tym, że omawiany nauczyciel ukończył wyższą szkołę wojsk artyleryjskich według mojej opinii należy stwierdzić, że legitymuje się dyplomem ukończenia studiów magisterskich na kierunku zgodnym z nauczanym przedmiotem (przysposobienie obronne). Jednak, aby posiadać pełne kwalifikacje do nauczania w szkole należy posiadać przygotowanie pedagogiczne. Niestety autor pytania nie podaje żadnych informacji w tym zakresie. Podanie przez autora pytania informacji, że nauczyciel ukończył również podyplomowe studia z matematyki i informatyki nie rozwiewają wątpliwości, czy omawiany nauczyciel posiada przygotowanie pedagogiczne. Zgodnie z § 1 pkt 3 ww. rozporządzenia przez przygotowanie pedagogiczne należy rozumieć nabycie wiedzy i umiejętności z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki szczegółowej, nauczanych w powiązaniu z kierunkiem (specjalnością) kształcenia i praktyką pedagogiczną - w wymiarze nie mniejszym niż 270 godzin, oraz odbycie pozytywnie ocenionych praktyk pedagogicznych w wymiarze nie mniejszym niż 150 godzin. O posiadaniu przygotowania pedagogicznego przez nauczyciela świadczy dyplom lub inny dokument wydany przez szkołę wyższą, dyplom ukończenia zakładu kształcenia nauczycieli i świadectwo ukończenia pedagogicznego kursu kwalifikacyjnego.
Określony powyżej wymiar przygotowania pedagogicznego nie dotyczy osób, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli niemających wyższego wykształcenia (Dz. U. Nr 98, poz. 433, z 1994 r. Nr 5, poz. 19 i Nr 109, poz. 521 oraz z 1999 r. Nr 14, poz. 127), uzyskały przygotowanie pedagogiczne w formach i w wymiarze zgodnym z obowiązującymi wówczas przepisami (§ 19).
W związku z tym, że autor pytania nie podaje również daty kiedy omawiany nauczyciel ukończył wyższą szkołę wojskową, należy pamiętać, że definicja przygotowania pedagogicznego została wprowadzona rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 października 1991 r. w sprawie szczegółowych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz określenia szkół i wypadków, w których można zatrudnić nauczycieli nie mających wyższego wykształcenia (Dz. U. z 1991 r. Nr 98, poz. 433 z późn. zm.). Do czasu ukazania się powyższego rozporządzenia, przepisy uprzednio obwiązujące nie precyzowały co należy rozumieć przez przygotowanie pedagogiczne. Tak więc osoby zatrudnione na stanowiskach nauczycieli do czasu wprowadzenia definicji przygotowania pedagogicznego uzyskiwały to przygotowanie poprzez ukończenie jednej z niżej wymienionych form kształcenia:
2. zakładu kształcenia nauczycieli (były to: dawne licea pedagogiczne, licea pedagogiczne dla wychowawczyń przedszkoli, studium nauczycielskie, studium wychowania przedszkolnego, studium nauczania początkowego, pedagogiczne studium techniczne, kolegium nauczycielskie, kolegium kształcenia nauczycieli języków obcych),
3. studiów wyższych w specjalnościach, w których plany nauczania przewidywały przygotowanie pedagogiczne,
4. studium pedagogicznego przy szkołach wyższych,
5. kursu pedagogicznego organizowanego przez organ administracji szkolnej lub IKN,
7. studiów wyższych na kierunku i specjalności kształcącej nauczycieli,
8. międzywydziałowego studium pedagogicznego,
9. studium Doskonalenia Pedagogicznego dla Nauczycieli Akademickich,
10. studium podyplomowego dla nauczycieli,
11. innej formy przygotowania do pracy w zawodzie nauczyciela, organizowanej w systemie dokształcania i doskonalenia zawodowego nauczycieli i nauczycieli akademickich.
Jeśli zatem nauczyciel legitymuje się ukończeniem jednej z wymienionych form przygotowania pedagogicznego, to według mojej opinii, nie ma jakichkolwiek podstaw do kwestionowania posiadania przez danego nauczyciela przygotowania pedagogicznego w przypadku nauczania przedmiotu, do którego posiada odpowiednie wykształcenie.