Sytuacja w JemenieP7_TA(2010)0017
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lutego 2010 r. w sprawie sytuacji w Jemenie
(2010/C 341 E/04)
(Dz.U.UE C z dnia 16 grudnia 2010 r.)
Parlament Europejski,
– uwzględniając oświadczenie przewodniczącego wygłoszone podczas spotkania na wysokim szczeblu w sprawie Jemenu dnia 27 stycznia 2010 r.,
– uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Jemenu z dnia 25 stycznia 2010 r. i z dnia 27 października 2009 r.,
– uwzględniając oświadczenie prezydencji w imieniu Unii Europejskiej z dnia 27 października 2009 r. w sprawie pogorszenia bezpieczeństwa w Jemenie,
– uwzględniając dokument strategiczny Wspólnoty Europejskiej dla Jemenu na lata 2007-2013,
– uwzględniając rezultaty wizyty delegacji Parlamentu Europejskiego ds. stosunków z państwami rejonu Zatoki Perskiej, w tym z Jemenem, w dniach 22-25 lutego 2009 r. w Jemenie,
– uwzględniając końcowe sprawozdanie misji obserwacji wyborów Unii Europejskiej z dnia 26 września 2006 r.,
– uwzględniając art. 110 ust. 4 Regulaminu,
A. mając na uwadze pogarszającą się od dłuższego czasu ogólną sytuację polityczną, społeczno-gospodarczą i dotyczącą bezpieczeństwa w Jemenie, która budzi poważny niepokój wspólnoty międzynarodowej,
B. mając na uwadze, że oddział Al-Kaidy przyznał się do odpowiedzialności za nieudaną próbę wysadzenia samolotu nad Detroit w grudniu 2009 r. przez nigeryjskiego terrorystę Omara Faruka Abdulmuttalaba, który przyznał, że został wyszkolony i wyposażony w jemeńskim obozie Al-Kaidy; mając na uwadze, że dalsze pogorszenie sytuacji w zakresie bezpieczeństwa w Jemenie może umożliwić grupom terrorystycznym i powstańczym w regionie, szczególnie Al-Kaidzie, znalezienie bezpiecznego schronienia, w którym mogą planować, organizować oraz wspierać kolejne operacje terrorystyczne,
C. mając na uwadze, że bezpieczeństwu zagraża także wojna domowa przeciwko szyickim zajdytom w prowincji Sada na północy Jemenu oraz gwałtowna fala przemocy ze strony ruchów separatystycznych na południu kraju,
D. mając na uwadze, że terroryzm szerzył się w Jemenie przez wiele lat przed zamachami z 11 września 2001 r., czego wyrazem był m.in. zamach Al-Kaidy na amerykański okręt USS Cole w dniu 12 października 2000 r., oraz że od 2007 r. terroryzm w Jemenie przybrał na sile, wskutek czego miało miejsce wiele ataków na rurociągi, instalacje naftowe, budynki rządowe, ambasady (w tym ambasady Włoch i Stanów Zjednoczonych), statki oraz turystów w tym kraju,
E. mając na uwadze, że lokalne walki w prowincji Sada przerodziły się w konflikt regionalny, gdy wojska saudyjskie starły się z rebeliantami na granicy saudyjsko-jemeńskiej i przeprowadziły ataki na pozycje rebeliantów; mając na uwadze, że rząd Jemenu utrzymuje, iż zewnętrzne grupy szyickie wspierają ruchy rebeliantów na północy kraju,
F. mając na uwadze, że walki między wojskami jemeńskimi i rebeliantami szyickimi w północnej prowincji Sada, które trwają od 2004 r., doprowadziły do przesiedlenia wewnątrz kraju ponad 175 000 osób oraz do kryzysu humanitarnego na tym obszarze,
G. mając na uwadze, że Jemen jest jednym z najbiedniejszych krajów na świecie; mając na uwadze, że kryzys żywnościowy w 2008 r. wywarł ogromny wpływ na biedniejsze grupy społeczeństwa Jemenu, podczas gdy światowy kryzys finansowy, w szczególności spadek dochodów uzyskiwanych z ropy naftowej, przyczynił się do nadmiernego obciążenia budżetu państwa, które zwiększyło się jeszcze z uwagi na ograniczone wprowadzanie koniecznych od dawna reform gospodarczych i podatkowych,
H. mając na uwadze, że jemeńskie zasoby ropy naftowej, które przynoszą 75 % dochodu kraju, są bliskie wyczerpania, oraz że Jemen ma niewiele rentownych sposobów trwałego rozwoju gospodarczego po wyczerpaniu się złóż,
I. mając na uwadze inny poważny problem, któremu Jemen musi sprostać, a mianowicie znaczny niedobór wody, wywołany przez wiele czynników, w tym zwiększające się krajowe zużycie, wadliwą gospodarkę wodną, korupcję, brak zarządzania zasobami oraz nieoszczędne techniki nawadniania; mając na uwadze, że zgodnie z szacunkami rządu wykorzystywanie 99 % wszystkich zasobów wodnych jest nielicencjonowane,
J. mając na uwadze, że sytuację spowodowaną brakiem żywności i wody w Jemenie dodatkowo komplikuje fakt, że główną uprawą jest czuwaliczka jadalna, roślina uprawna, która jest źródłem szybkiego dochodu dla ludności i która do prawidłowej wegetacji potrzebuje znacznego nawadniania, a jest uprawiana na tak znaczących obszarach, że jej uprawa pochłania około 40 % jemeńskich zasobów wody; mając na uwadze, że kraj ten stał się obecnie importerem żywności netto,
K. mając na uwadze, że nasilające się piractwo w Zatoce Adeńskiej oraz ciągła presja migracyjna z Rogu Afryki to kolejne czynniki wpływające na stabilność kraju,
L. mając na uwadze, że szeroka na osiemnaście mil cieśnina Bab al-Mandab pomiędzy Jemenem a Dżibuti ma szczególne znaczenie strategiczne, gdyż codziennie transportuje się nią 3,3 miliona baryłek ropy naftowej (4 % światowej produkcji dziennej),
M. mając na uwadze, że od 2004 r. UE przekazała Jemenowi ponad 144 miliony euro pomocy finansowej, którą w większości przeznaczono na rozwój, oraz wdrożyła programy na rzecz wsparcia jemeńskiej policji i straży przybrzeżnej,
N. mając na uwadze, że w następstwie nieudanego zamachu bombowego na samolot lecący do Detroit rządy Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych zapowiedziały, że zamierzają znacznie zwiększyć pomoc wojskową i rozwojową dla Jemenu oraz wspólnie podjęły się finansowania działalności specjalnej jemeńskiej jednostki policji antyterrorystycznej oraz wspierania jemeńskiej straży przybrzeżnej,
O. mając na uwadze, że wybory parlamentarne, które miały się odbyć w kwietniu 2009 r. zostały przełożone na 2011 r., aby umożliwić władzom wdrożenie najważniejszych reform systemu wyborczego; mając na uwadze, że nie podjęto dotychczas żadnych konkretnych kroków w tym celu,
P. mając na uwadze, że sytuacja w Jemenie jest wciąż wysoce niepokojąca, jeżeli chodzi o demokrację, prawa człowieka i niezawisłość wymiaru sprawiedliwości; mając na uwadze przypadki prześladowania dziennikarzy i obrońców praw człowieka; mając na uwadze, że sytuacja kobiet jest szczególnie trudna i charakteryzuje się coraz gorszym dostępem do edukacji oraz brakiem czynnego udziału w życiu politycznym,
Q. mając na uwadze, że w następstwie porwania w czerwcu 2009 r. sześciu europejskich obywateli (pięciu Niemców oraz jeden Brytyjczyk) wciąż jest zakładnikami, a trzech pozostałych członków tej grupy znaleziono martwych natychmiast po uprowadzeniu,
1. wyraża głębokie zaniepokojenie utrzymującymi i pogłębiającymi się problemami politycznymi, społeczno-gospodarczymi i związanymi z bezpieczeństwem w Jemenie; wzywa społeczność międzynarodową do podjęcia znacznych wysiłków w celu zapobieżenia zaostrzeniu bieżącego konfliktu i podążania w kierunku zjednoczonego, stabilnego i demokratycznego Jemenu;
2. z zadowoleniem przyjmuje rezultaty międzynarodowego posiedzenia w sprawie Jemenu, które odbyło się w Londynie w dniu 27 stycznia 2010 r., w tym zapowiedź sekretarza generalnego Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej, że zorganizuje posiedzenie państw rejonu Zatoki Perskiej i pozostałych partnerów Jemenu w Rijadzie w dniach 22-23 lutego 2010 r., a także zobowiązanie jemeńskiego rządu do kontynuacji programu reform i rozpoczęcia dyskusji nad programem MFW; z zadowoleniem przyjmuje również zobowiązanie społeczności międzynarodowej do wpierania jemeńskiego rządu w walce z Al-Kaidą i innymi formami terroryzmu, ponownie wyrażając swoje poparcie dla zjednoczonego Jemenu oraz szacunek dla suwerenności i niezależności tego kraju;
3. jest przekonany, że bezpieczeństwo i stabilność w Jemenie można osiągnąć jedynie poprzez reformy polityczne i społeczno-gospodarcze; w związku z tym wzywa rząd Jemenu do wypełnienia swoich zobowiązań poczynionych wobec wspólnoty międzynarodowej oraz do nasilenia procesu krajowych reform politycznych i gospodarczych w celu pogłębienia demokracji i poprawy warunków życia ludności;
4. przyjmuje z zadowoleniem i popiera aktywną współpracę między Komisją, Radą i rządem Jemenu, w szczególności w zakresie rozwoju, policji, wymiaru sprawiedliwości, kontroli granic, zwalczania handlu ludźmi, bezpieczeństwa na morzu, zwalczania terroryzmu i tworzenia instytucji; wzywa Radę i Komisję do dalszego wzmacniania stosunków dwustronnych z Jemenem oraz do przeanalizowania najskuteczniejszych sposobów zaangażowania UE w poprawę bezpieczeństwa oraz sytuacji politycznej w kraju;
5. ponownie wzywa do natychmiastowego zawieszenia broni w prowincji Sada i do zaprzestania przemocy w południowym Jemenie oraz wyraża przekonanie, że tylko kompleksowe rozwiązanie polityczne może przynieść trwały pokój; wyraża głębokie zaniepokojenie pogarszającą się sytuacją humanitarną w północnym Jemenie; wzywa wszystkie strony do wypełnienia zobowiązań i obowiązków wynikających z międzynarodowego prawa humanitarnego w celu ochrony ludności cywilnej na tym obszarze i umożliwienia dostarczenia na te tereny pomocy humanitarnej i wsparcia;
6. wzywa rząd Jemenu do powstrzymania się od dyskryminacji jakiejkolwiek grupy etnicznej bądź religijnej w kraju oraz do uwzględnienia w swojej polityce wspólnego interesu wszystkich obywateli; podkreśla, że działania i środki antyterrorystyczne nie mogą być nadużywane do celów politycznych, zwłaszcza przeciwko oponentom politycznym, dziennikarzom i obrońcom praw człowieka;
7. wyraża zaniepokojenie długotrwałą i nasilającą się obecnością Al-Kaidy w Jemenie i podkreśla, że brak konkretnych działań może prowadzić do dalszego spadku autorytetu rządu centralnego oraz destabilizacji Jemenu i krajów sąsiednich do takiego stopnia, w jakim ma to miejsce w Somalii, co z kolei umożliwi ekstremistom podległym Al-Kaidzie lub inspirującym się jej ideologią przegrupowanie, tworzenie zorganizowanych grup, szkolenie oraz podejmowanie działań terrorystycznych na terytorium Jemenu lub poza nim;
8. wzywa władze Jemenu do wprowadzenia niezbędnych reform w celu poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka w kraju, w szczególności poprzez zagwarantowanie wolności mediów, prawa do sprawiedliwego procesu sądowego oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn;
9. podkreśla znaczenie niezależnego sądownictwa posiadającego zasoby i kompetencje pozwalające na zajęcie się kwestią odpowiedzialności za naruszenia praw człowieka, w tym arbitralne zatrzymania i tortury; wzywa rząd Jemenu do zagwarantowania bezstronnym organizacjom humanitarnym dostępu do wszystkich więzień w Jemenie oraz do zaprzestania korzystania z prywatnych lub nielegalnych miejsc zatrzymania;
10. zachęca wszystkie siły polityczne w Jemenie do przełamania obecnego zastoju w negocjacjach dotyczących istotnych reform politycznych; podkreśla znaczenie przeprowadzenia wyborów w 2011 r. oraz zachęca wszystkie partie polityczne do wdrożenia umów wyznaczających środki wymagane w celu usprawnienia systemu wyborczego i pogłębienia demokracji, w szczególności biorąc pod uwagę zalecenia misji obserwacji wyborów z ramienia UE, udzielone w następstwie demokratycznych wyborów prezydenckich i samorządowych w 2006 r.; wzywa Komisję i Radę do monitorowania, przy ścisłej współpracy z Parlamentem Europejskim, procesu reform prawa konstytucyjnego i wyborczego, który doprowadził do przełożenia wyborów parlamentarnych;
11. wzywa Radę i Komisję oraz, po jej ustanowieniu, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych, do szybkiego wdrożenia skoordynowanego i kompleksowego podejścia UE do Jemenu, aby uniknąć powielania i zachodzenia na siebie działań w zakresie pomocy i rozwoju prowadzonych przez państwa członkowskie; wskazuje na fakt, że koordynacja na poziomie UE ma kluczowe znaczenie dla całościowej koordynacji darczyńców w Jemenie, której brak jest dotkliwie odczuwalny;
12. wzywa Radę i Komisję do udzielenia Jemenowi, we współpracy z innymi organizacjami międzynarodowymi, większej pomocy rozwojowej, w celu ustabilizowania sytuacji politycznej oraz poprawienia sytuacji gospodarczej i warunków życia ludności tego kraju; wzywa w szczególności do rozważenia nadzwyczajnych środków pomocy w ramach instrumentu stabilności i specjalnego programu na rzecz edukacji w ramach instrumentu finansowania współpracy na rzecz rozwoju; z zadowoleniem przyjmuje gotowość Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej do dalszego rozwijania stosunków z Jemenem; wzywa rząd Jemenu do zagwarantowania, w ścisłej współpracy z darczyńcami, większej skuteczności pomocy poprzez zastosowanie odpowiednich mechanizmów jej koordynacji, dystrybucji oraz wdrażania;
13. wzywa Komisję i Radę do zagwarantowania, że pomoc wspólnoty międzynarodowej, a w szczególności ta pochodząca z budżetu Unii Europejskiej, będzie wykorzystywana do wspierania projektów, z których bezpośrednio skorzysta maksymalna liczba ludności oraz których skuteczność będzie mogła zostać natychmiast oceniona; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje utworzenie pełnoprawnej delegacji UE w Sanie;
14. wzywa Komisję i Radę do wdrożenia specjalnego programu pomocowego na rzecz Jemenu, który obejmowałby szkolenia jemeńskich urzędników w oparciu o doświadczenia EUJUST LEX oraz skierowanie kadry szkoleniowej do prowadzenia szkoleń w jemeńskiej administracji centralnej i lokalnej w sposób wzmacniający lub uzupełniający pozostałe wysiłki międzynarodowe;
15. wzywa Radę i Komisję do wspierania Organizacji Narodów Zjednoczonych i Jemenu w repatriacji lub przesiedleniu Jemeńczyków przetrzymywanych bez zarzutów w Guantánamo, w tym 40 obywateli Jemenu, na których wypuszczenie zezwolił już rząd USA;
16. wzywa władze Jemenu do zintensyfikowania wysiłków zmierzających do zagwarantowania uwolnienia sześciu europejskich jeńców przetrzymywanych na terytorium kraju;
17. wzywa Radę i Komisję do natychmiastowego i pełnego informowania Parlamentu Europejskiego na wszystkich etapach procedury o wszelkich postępach i negocjacjach zgodnie z art. 218 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej;
18. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, Wysokiemu Przedstawicielowi Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, sekretarzowi generalnemu Rady Współpracy Państw Zatoki Perskiej oraz rządowi i parlamentowi Republiki Jemeńskiej.
