Sprawa dotyczy Gminy Cieszanów, która rozszerzyła przedmiot działalności prowadzonego przez siebie Zakładu Obsługi Gminy Sp. z o.o. o wykonywanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego, prowadzenia szkół podstawowych i gimnazjów. Wojewoda w swoim stanowisku zwraca uwagę, iż zgodnie z art. 79 ust. 1 ustawy o systemie oświaty szkoły i placówki publiczne mogą być zakładane i prowadzone przez j.s.t. wyłącznie jako jednostki budżetowe. Zaznacza również, że gmina nie może przekazać prowadzenia szkoły na podstawie art.5 ust.5g ustawy o systemie oświaty spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, której jest jedynym udziałowcem. Wojewoda zwraca uwagę, iż „jednostka samorządu terytorialnego, będąca organem prowadzącym szkołę liczącą nie więcej niż 70 uczniów, na podstawie uchwały organu stanowiącego tej jednostki oraz po uzyskaniu pozytywnej opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, może przekazać, w drodze umowy, osobie prawnej niebędącej jednostką samorządu terytorialnego lub osobie fizycznej, prowadzenie szkoły. Natomiast inne osoby prawne i fizyczne mogą zakładać i prowadzić tylko szkoły niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji prowadzonej przez jednostkę samorządu terytorialnego w trybie określonym w art.82 ustawy o systemie oświaty. W świetle wyż. cyt. przepisów należy stwierdzić, że gmina nie może prowadzić szkoły niepublicznej”.
Należy wskazać jednak na pewną nieścisłość w wykładni przepisów przedstawionej przez wojewodę. Otóż z formalnego punktu widzenia nie ma przeszkód, aby osobą prawną, której będzie przekazane prowadzenie szkoły była spółka kapitałowa utworzona przez j.s.t. Co więcej, szkoła przekazana do prowadzenia podmiotowi niepublicznemu nie ulega likwidacji ani też nie przestaje być szkołą publiczną (por. M. Pilich, Komentarz do art. 5 ustawy o systemie oświaty [w:] Ustawa o systemie oświaty. Komentarz., ABC, 2012). [ www.profinfo.pl/oswiata/prawo-oswiatowe/p,ustawa-o-systemie-oswiaty-komentarz,8633.html] Wydaje się, że w stanowisku Wojewody dokonano pomieszania dwóch instytucji. Czemu innemu ma bowiem służyć przekazanie szkoły do prowadzenia na podstawie art. 5 ust. 5g u.s.o., a czemu innemu założenie szkoły lub placówki niepublicznej przez osobę fizyczną lub osobę prawną na podstawie art. 82 u.s.o. Pierwsza z wymienionych instytucji miała za zadanie ułatwić działania j.s.t. – wcześniej wiązało się to z koniecznością likwidacji i ponownego utworzenia szkoły. Natomiast instytucję wskazaną w art. 82 u.s.o. można uznać za pochodną praw i wolności obywatelskich i jej przeznaczenie jest zgoła inne.
W całej sprawie najistotniejszym wydaje się być rozstrzygnięcie, czy przekazanie do prowadzenia szkoły spółce z o.o., w której jedynym udziałowcem jest j.s.t. stanowi obejście przepisów ustawy. Tego zdania są Wojewoda Podkarpacki oraz Kuratorium Oświaty w Rzeszowie. Natomiast właściwym do rozstrzygnięcia powyższej kwestii będzie sąd rejestrowy, który może w efekcie orzec o rozwiązaniu spółki.
Jednocześnie w stanowisku podkreślono, iż „na dzień dzisiejszy w obrocie prawnym nie figuruje żadna uchwała która wskazywałaby, że Gmina Cieszanów ma zamiar prowadzić szkoły publiczne lub niepubliczne w ramach utworzonej przez siebie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.” Tym samym „organ nadzoru nie może podjąć czynności zmierzających do zakwestionowania działalności, którą ewentualnie planuje prowadzić Gmina Cieszanów.”
Opracowanie: Patryk Ciurak, RPE WKP
Opublikowano: www.samorzad.lex.pl