Sens nierozbudowanej ewaluacji postanowiłem sprawdzić w praktyce. Pamiętając, że w ocenianiu chodzi o znalezienie właściwej odpowiedzi w danej sprawie i nic więc dziwnego, że pytanie o odpowiedź to najpopularniejsza z czynności ewaluacyjnych (MacBeath, Schratz, Meuret, 2003, s. 142), w celu przeprowadzania badań na temat: Nauczyciel w opinii młodzieży ponadgimnazjalnej, sięgnąłem po najprostszą i najczęściej stosowaną metodę oceniania – ankietę.
Jej największą zaletą, w przeciwieństwie do wywiadu, jest poufność i anonimowość. Badania odbyły się na przełomie listopada i grudnia 2011 r., a respondentami byli uczniowie liceum i technikum, szkół wchodzących w skład jednego z dolnośląskich zespołów szkół. Ankietę wypełniło 113 osób – 88 kobiet (77,87%), 25 mężczyzn (22,13%) – które poproszone zostały o udzielenie odpowiedzi na cztery pytania:
1. Jakie postawy nauczycieli uznajesz za pozytywne, a jakie za negatywne?
2. Jaki powinien być współczesny nauczyciel?
3. Jakimi pięcioma przymiotnikami określisz idealnego nauczyciela?
4. W jakie umiejętności powinien być wyposażony współczesny nauczyciel?
Wypowiedzi uczniów miały koncentrować się na postawach ówcześnie uczących ich nauczycieli.
Respondenci nie mogli jednak odnosić się do konkretnych pedagogów ani do wykładanego przez nich przedmiotu. Po pierwsze, dostrzec należy, że grono pedagogiczne, z którym współpracuje, jest bardzo zróżnicowane.
Tworzą je nauczyciele pasjonaci, ale i tacy, którzy w ogóle nie angażują się w pracę na rzecz ucznia, a tym samym szkoły. Po drugie, stwierdzić można, że spostrzeżeń negatywnych (jakże konkretnych) jest znacznie więcej niż pozytywnych.
Po trzecie, dyrektor powinien skonfrontować swoje spostrzeżenia o nauczycielach ze spostrzeżeniami uczniów, a także podjąć próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, dlaczego obraz uczniowski może być prawdziwy. Po czwarte, powinien uświadomić sobie, że istnieje konieczność określenia słabych stron nauczycieli danej szkoły, biorąc pod uwagę przede wszystkim liczbę wskazań (ograniczając się do dziesięciu spostrzeżeń). Wyeliminowanie słabych stron przyczyni się do poprawy jakości pracy szkoły. Z wypowiedzi uczniów wynika, że najbardziej zależy im na prawidłowych relacjach z nauczycielami. Wskazują na wyrozumiałość, umiejętność dotarcia do młodzieży, chęć pomocy czy miłe usposobienie.
Pragną, aby wychowawcy przyjrzeli się ich życiu, sytuacjom domowym czy kontaktom z rówieśnikami.
Domagają się, wbrew pozorom, ażeby nauczyciele potrafili utrzymać w klasie dyscyplinę.
Chcieliby widzieć w pedagogach przywódców potrafiących zapanować nad grupą – często niegrzecznej – młodzieży. I ten aspekt działalności szkolnej powinien uświadomić dyrektor współpracującym z nim nauczycielom.@page_break@

Nieprawdą jest, że uczniowie wolą chaos od ładu, hałas od spokoju, lekcję uciszania od lekcji bogatej w treści, słabą piątkę od mocnej czwórki.
Chcą, aby ich nauczyciele byli przygotowani merytorycznie i metodycznie do prowadzenia zajęć, gdyż mają świadomość, że te czynniki decydują o właściwym lub niewłaściwym przygotowaniu ich do egzaminu maturalnego. Należy zaznaczyć, jak widoczna jest różnica między obrazem nauczycieli, którzy rzeczywiście uczą badanych uczniów, a obrazem nauczycieli przez nich stworzonym. Model idealnego nauczyciela zrodził się z tęsknoty młodzieży za pedagogiem, który przestanie ją bawić, a zacznie poważnie traktować jej edukację.
Dyrektor, dzięki analizie powyższych odpowiedzi, uzyskał informacje nie tylko o nauczycielach, ale i o uczniach uczęszczających do szkoły, którą zarządza.
Dowiedział się, czego oczekują od szkoły, więc łatwiej mu będzie sprecyzować wymagania względem nauczycieli. Zgromadzony materiał powinien stać się przyczynkiem do dyskusji podczas obrad rady pedagogicznej, punktem wyjścia do organizacji szkoleń dla nauczycieli, a nawet godzin wychowawczych. Może warto obok modelu absolwenta stworzyć sylwetkę nauczyciela danej szkoły? Respondenci zostali również poproszeni o wskazanie pięciu przymiotników określających idealnego nauczyciela. Udało się zgromadzić 64 epitety.
Badani uczniowie kolejny raz wykazali, iż zależy im, aby nauczyciele byli przygotowani bardziej pod kątem pedagogiczno-psychologicznym aniżeli dydaktycznym. Pedagog powinien być przede wszystkim wyrozumiały, miły, sprawiedliwy, pomocny, zabawny, komunikatywny i cierpliwy, później – wykształcony czy przygotowany do lekcji.
Powyższe odpowiedzi świadczą na korzyść nauczyciela. Uczniowie widzą w nim bowiem opiekuna, przewodnika i do pełnienia takich ról wychowawca młodego pokolenia, które czuje się zagubione we współczesnym chaosie, powinien być przygotowany. Potrzeby uczniów muszą zostać uwzględnione w planach pracy szkoły.

Jest to fragment artykułu Grzegorza Ćwiertniewicza "Nauczyciele w opinii młodzieży ponadgimnazjalnej", opublikowanego w miesięczniku "Dyrektor Szkoły" nr 2/2013>>