Wstęp
Ustawa od początku wywoływała kontrowersje ze względu na swój rygorystyczny charakter, co mogło czynić ją regulacją niewykonalną. Jednakże o wiele poważniejszą kwestią jest to, że intencje ustawodawcy rozminęły się z zapisami u.o.z.t., a obecnie owe intencje mają „wypełnić” niedoróbki legislacyjne. Najważniejszą kwestią jest brak konsekwencji w precyzyjnym określeniu miejsc, w którym nie wolno palić. Dotyczy to przede wszystkim zakładów opieki zdrowotnej oraz placówek systemu oświaty, zgodnie z zakresem art. 2 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, o których mowa w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2008 r. Nr 115, poz. 728 z późn. zm.). Wykładnia logiczna dokonana na zasadzie porównania zapisu art. 5 ust. 1 pkt 2 i zapisu art. 5a ust. 3 pkt 5 u.o.z.t. prowadzi do wniosku, że na terenie jednostek oświaty palić tytoniu w nie wolno, ale wolno w szkole urządzić palarnię dla pracowników. Aby obowiązywał całkowity zakaz palenia na terenie szkoły w ustawie musiałby znaleźć się zapis, że wyodrębnić pomieszczenie można w każdym zakładzie pracy, z wyłączeniem jednostek oświaty (i zoz-ów). Takiego postanowienia nie ma, a zatem art. 5a ust. 3 pkt 5 u.o.z.t. dotyczy także placówek oświatowych.

2. Czy każdy dyrektor placówki oświatowej może faktycznie urządzić palarnię na jej terenie?

Analizując zapis art. 5 ust. 1 pkt 2 u.o.z.t. można stwierdzić, że całkowity zakaz palenia na terenie szkoły od dnia 15 listopada 2010 r. obowiązuje uczniów, nawet pełnoletnich. Natomiast dyrektor szkoły, jeśli jest właścicielem lub zarządzającym budynkiem szkoły może na podstawie art. 5a ust. 3 pkt 5 u.o.z.t., wyłączyć spod zakazu zamknięte pomieszczenie, w którym urządzi palarnię dla pracowników szkoły, która jest dla nich zakładem pracy (art. 5a ust. 3 pkt 5 u.o.z.t.). Ustawa o systemie oświaty w art. 39 ust. 3 potwierdza zapis Karty Nauczyciela, że: dyrektor jest kierownikiem zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami.

Różnica między zmienionymi a dotychczasowymi przepisami polega na tym, że wyznaczenie palarni jest prawem, a nie obowiązkiem właściciela lub użytkownika obiektu Do tej pory w szkołach był całkowity zakaz palenia poza wyodrębnionymi miejscami, których z reguły nie było i nauczyciele wychodzili na papierosa przed szkołę. Teraz ten stan się może się zmienić, o ile dyrektor zdecyduje o wydzieleniu pomieszczenia na palarnię.
Użycie w art. 5a ust. 3 u.o.z.t. sformułowania "właściciel lub zarządzający może wyznaczyć palarnię" należy interpretować zgodnie ze znaczeniem tego słowa: nie musi ale może. A będzie mógł tylko wtedy, gdy będzie miał środki na urządzenie palarni, zgodnie z dyspozycją art. 2 pkt 9 u.o.z.t. Natomiast pracownicy dużych szkół nie będą już mogli domagać się, aby dyrektor urządził im palarnię, ze względu na użycie przez ustawodawcę terminu „może”, czyli nie musi. Wszelkie skargi płynące do urzędu Państwowej Inspekcji Pracy, zmierzające do tego, aby inspektor pracy zobowiązał pracodawcę do zorganizowania palarni, będą załatwiane negatywnie, poprzez wyjaśnienie, że od 15 listopada 2010 r. inspektor pracy takiego prawa już nie posiada.
Warunkiem urządzenia palarni jest posiadanie tytułu własności lub prawa zarządu nieruchomością. Tam, gdzie obiekty szkolne są wynajmowane, co w przypadku szkół niepublicznych zdarza się często dyrektor placówki musi uzyskać zgodę właściciela. W konsekwencji, jeżeli w takich przypadkach właściciel albo zarządzający danym obiektem wprowadzi całkowity zakaz palenia tytoniu, wykluczając możliwość zorganizowania palarni, to pracodawca i jego pracownicy będą musieli ten stan rzeczy zaakceptować.

Przyczyny, dla których najprawdopodobniej dyrektorzy (nawet dużych szkół) nie będą urządzać palarni będą najczęściej inne, głównie natury finansowej. Urządzenie palarni jest dość kosztowne, a raczej trudno uwierzyć, że organy prowadzące szkoły będą na ten cel przeznaczały pieniądze. Mogą zadecydować także względy natury społecznej, gdzie nauczyciel powinien być wzorem dla uczniów, wolnym od nałogów oraz stanowisko MEN, które będzie zajmowało stanowisko, że na terenie szkoły palarni być nie powinno.