W naszej placówce 1 godzina zajęć do dyspozycji dyrektora jest przeznaczona na zajęcia wychowana do życia w rodzinie, które zgodnie z programem są realizowane w cyklu nauczania w wymiarze łącznym 14 godzin (5 godzin oddzielnie dla dziewcząt i chłopców). Pozostała po realizacji WDŻ liczba godzin (można przyjąć, że połowa w ciągu roku) nie była już przydzielana na inne zajęcia. W placówce jest prowadzone - do tej pory społecznie przez nauczycieli - koło turystyczno-krajoznawcze, w ramach którego młodzież uczestniczy w rajdach pieszych organizowanych przez PTTK w soboty (raz czy dwa razy w miesiącu).
Czy "nie wykorzystane" godziny z puli do dyspozycji dyrektora można by przeznaczyć na te zajęcia z czasu wolnego, realizowane w dni wolne od nauki?
Jak rozliczyć wówczas przydzielone godziny ponadwymiarowe (zajęcia nie są realizowane co tydzień, ale w blokach kilkugodzinnych raz na kilka tygodni)?
Przepis § 2 ust. 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.) enumeratywnie wymienia przedmiotowy zakres godzin do dyspozycji dyrektora szkoły. O przeznaczeniu tych godzin w konkretnej szkole (oddziale szkolnym) faktycznie decyduje samodzielnie dyrektor szkoły po uprzednim zbadaniu potrzeb i oczekiwań uczniów oraz zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady rodziców. Jednakże z uwagi na zamknięty ściśle określony katalog wyboru, dyrektor szkoły nie może przeznaczyć tych godzin na inne zajęcia. W ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły przeznaczonych na zapewnienie możliwości zrealizowania przez nauczycieli obowiązku, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 KN (prowadzenia nadobowiązkowych zajęć dla uczniów), w liczbie ustalonej przez dyrektora w konkretnej szkole czy oddziale szkolnym mogą być prowadzone zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów oraz rozwijające ich zainteresowania.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 oraz art. 42c ust. 1-2 KN czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień rozłożonych na 5 dni pracy. Stosownie do treści art. 42c ust. 3 i 4 KN za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie.
Jak widać zatem KN tak ustala wymiar czasu pracy nauczycieli, aby możliwe było prawidłowe wykonywanie obowiązków pracowniczych niezależnie od rodzaju i typu placówki czy rozkładu zajęć. W stosunku do nauczycieli realizujących zadania w szkołach feryjnych art. 42c ust. 3 KN znajduje zastosowanie tylko w wyjątkowych sytuacjach, jak np. udział nauczyciela jako opiekuna w turnieju międzyszkolnym, olimpiadzie lub innej imprezie, która z uwagi na swój duży zasięg nie może być zorganizowana w terminie przypadającym od poniedziałku do piątku (przypadki takie powinny być określone w statucie szkoły). Odpowiednio nauczyciel szkoły feryjnej nie może być przez pracodawcę zobowiązany do realizowania zadań w związku z wykonywanymi obowiązkami w ramach zawartego stosunku pracy w soboty i niedziele. Jak wynika z praktyki nauczyciel szkoły feryjnej z uwagi na 5-dniowy tydzień pracy szkoły nie ma bowiem faktycznej możliwości odebrania dnia wolnego w innym terminie, bez uszczerbku dla szkoły i uczniów.
Nie bez znaczenia jest fakt, że ewentualna możliwość organizowania zajęć w soboty i niedziele wymagałaby zgody rodziców, uczniów i organu prowadzącego szkołę, albowiem poprzez tego rodzaju działania organizacyjne dyrektorzy szkół nie mogą w konsekwencji przyczyniać się do powstawania dodatkowych, obligatoryjnych skutków prawno-finansowych dla organów prowadzących, nauczycieli czy uczniów.
Gdyby przyjąć, że praca nauczyciela szkoły feryjnej w sobotę i niedzielę jest normą, to zasadą byłoby również wypłacanie nauczycielom dodatkowego wynagrodzenia (nie jest możliwe przyznanie dnia wolnego bez szkody dla uczniów). W szkołach nie ma obowiązku realizacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych w soboty, a z tego tytułu nauczycielom nie należy się inny dzień wolny od pracy albo dodatkowe wynagrodzenie.
Urszula Kołowska
Czy "nie wykorzystane" godziny z puli do dyspozycji dyrektora można by przeznaczyć na te zajęcia z czasu wolnego, realizowane w dni wolne od nauki?
Jak rozliczyć wówczas przydzielone godziny ponadwymiarowe (zajęcia nie są realizowane co tydzień, ale w blokach kilkugodzinnych raz na kilka tygodni)?
W katalogu godzin do dyspozycji dyrektora szkoły przeznaczonych na realizację zajęć o których mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.) - dalej KN, mieszczą się zajęcia koła turystyczno-krajoznawczego. Wątpliwy jest jedynie termin realizacji tych zajęć w soboty.
Przepis § 2 ust. 5 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 15, poz. 142, z późn. zm.) enumeratywnie wymienia przedmiotowy zakres godzin do dyspozycji dyrektora szkoły. O przeznaczeniu tych godzin w konkretnej szkole (oddziale szkolnym) faktycznie decyduje samodzielnie dyrektor szkoły po uprzednim zbadaniu potrzeb i oczekiwań uczniów oraz zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej i rady rodziców. Jednakże z uwagi na zamknięty ściśle określony katalog wyboru, dyrektor szkoły nie może przeznaczyć tych godzin na inne zajęcia. W ramach godzin do dyspozycji dyrektora szkoły przeznaczonych na zapewnienie możliwości zrealizowania przez nauczycieli obowiązku, o którym mowa w art. 42 ust. 2 pkt 2 KN (prowadzenia nadobowiązkowych zajęć dla uczniów), w liczbie ustalonej przez dyrektora w konkretnej szkole czy oddziale szkolnym mogą być prowadzone zajęcia zwiększające szanse edukacyjne uczniów oraz rozwijające ich zainteresowania.
Zgodnie z art. 42 ust. 1 oraz art. 42c ust. 1-2 KN czas pracy nauczyciela zatrudnionego w pełnym wymiarze zajęć nie może przekraczać 40 godzin na tydzień rozłożonych na 5 dni pracy. Stosownie do treści art. 42c ust. 3 i 4 KN za zajęcia dydaktyczne, wychowawcze lub opiekuńcze, wykonywane w dniu wolnym od pracy, nauczyciel otrzymuje inny dzień wolny od pracy. W szczególnie uzasadnionych przypadkach zamiast dnia wolnego nauczyciel otrzymuje odrębne wynagrodzenie.
Jak widać zatem KN tak ustala wymiar czasu pracy nauczycieli, aby możliwe było prawidłowe wykonywanie obowiązków pracowniczych niezależnie od rodzaju i typu placówki czy rozkładu zajęć. W stosunku do nauczycieli realizujących zadania w szkołach feryjnych art. 42c ust. 3 KN znajduje zastosowanie tylko w wyjątkowych sytuacjach, jak np. udział nauczyciela jako opiekuna w turnieju międzyszkolnym, olimpiadzie lub innej imprezie, która z uwagi na swój duży zasięg nie może być zorganizowana w terminie przypadającym od poniedziałku do piątku (przypadki takie powinny być określone w statucie szkoły). Odpowiednio nauczyciel szkoły feryjnej nie może być przez pracodawcę zobowiązany do realizowania zadań w związku z wykonywanymi obowiązkami w ramach zawartego stosunku pracy w soboty i niedziele. Jak wynika z praktyki nauczyciel szkoły feryjnej z uwagi na 5-dniowy tydzień pracy szkoły nie ma bowiem faktycznej możliwości odebrania dnia wolnego w innym terminie, bez uszczerbku dla szkoły i uczniów.
Nie bez znaczenia jest fakt, że ewentualna możliwość organizowania zajęć w soboty i niedziele wymagałaby zgody rodziców, uczniów i organu prowadzącego szkołę, albowiem poprzez tego rodzaju działania organizacyjne dyrektorzy szkół nie mogą w konsekwencji przyczyniać się do powstawania dodatkowych, obligatoryjnych skutków prawno-finansowych dla organów prowadzących, nauczycieli czy uczniów.
Gdyby przyjąć, że praca nauczyciela szkoły feryjnej w sobotę i niedzielę jest normą, to zasadą byłoby również wypłacanie nauczycielom dodatkowego wynagrodzenia (nie jest możliwe przyznanie dnia wolnego bez szkody dla uczniów). W szkołach nie ma obowiązku realizacji zajęć opiekuńczo-wychowawczych w soboty, a z tego tytułu nauczycielom nie należy się inny dzień wolny od pracy albo dodatkowe wynagrodzenie.
Urszula Kołowska