Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich-Polska. Umowa o statusie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych w Polsce. Warszawa.1956.12.17.

UMOWA

między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o statusie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych w Polsce, podpisana w Warszawie dnia 17 grudnia 1956 roku.

W imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ LUDOWEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 17 grudnia 1956 roku podpisana została w Warszawie Umowa między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o statusie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych w Polsce o następującym brzmieniu dosłownym:

UMOWA

między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o statusie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych w Polsce.

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zgodnie ze Wspólną Deklaracją, podpisaną w Moskwie dnia 18 listopada 1956 roku, postanowiły zawrzeć niniejszą Umowę i w tym celu wyznaczyły swych Pełnomocników:

Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej -

A. Rapackiego, Ministra Spraw Zagranicznych Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,

M. Spychalskiego, Ministra Obrony Narodowej Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej,

Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich -

D. T. Szepiłowa, Ministra Spraw Zagranicznych Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich,

G. K. Żukowa, Ministra Obrony Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich,

którzy po wymianie pełnomocnictw, uznanych za dobre i sporządzone w należytej formie, zgodzili się na następujące postanowienia:

Artykuł  1

Czasowe stacjonowanie jednostek wojsk radzieckich w Polsce w niczym nie może naruszać suwerenności Państwa Polskiego i nie może prowadzić do ich ingerencji w wewnętrzne sprawy Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Artykuł  2

1. Liczebność wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i tereny ich stacjonowania będą określone na podstawie oddzielnych porozumień między Rządem Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich.

2. Ruchy wojsk radzieckich na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej poza terenami ich stacjonowania wymagać będą w każdym przypadku zgody Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lub upoważnionych przez niego władz polskich.

3. Ćwiczenia lub manewry wojsk radzieckich poza terenami ich stacjonowania odbywają się na podstawie planów uzgodnionych z władzami polskimi albo za każdorazową zgodą Rządu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lub upoważnionych przez niego władz polskich.

Artykuł  3

Wojska radzieckie przebywające na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, osoby wchodzące w skład tych wojsk oraz członkowie ich rodzin obowiązani są szanować i przestrzegać przepisów prawa polskiego.

Artykuł  4

1. Żołnierze wojsk radzieckich stacjonowanych na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej noszą przysługujące im umundurowanie oraz posiadają i noszą broń zgodnie z przepisami ustanowionymi w Armii Radzieckiej.

2. Samochody i motocykle radzieckich jednostek wojskowych powinny być zaopatrzone w numer rejestracyjny i wyraźny znak rozpoznawczy. Numery rejestracyjne oraz znaki są ustalane przez dowództwo wojsk radzieckich i podawane do wiadomości właściwym władzom polskim.

3. Właściwe władze polskie uznają za ważne, bez weryfikacji i pobierania opłaty, prawa jazdy wydane przez właściwe władze radzieckie, osobom wchodzącym w skład radzieckich wojsk stacjonowanych na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Artykuł  5

Tryb wjazdu i wyjazdu radzieckich jednostek wojskowych, a także osób wchodzących w skład wojsk radzieckich i członków rodzin tych osób do Polski i z Polski, zagadnienia dotyczące przepisów porządkowych związanych z ich przebywaniem na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jak również rodzaje odpowiednich dokumentów są określane oddzielnym porozumieniem Umawiających się Stron.

Artykuł  6

Tryb i warunki użytkowania przez wojska radzieckie koszar, lotnisk, placów ćwiczeń, poligonów wraz z urządzeniem i instalacjami, budowli, środków transportu i łączności, energii elektrycznej, korzystania z komunalnych i handlowych usług, a także warunki opłat są określane oddzielnymi porozumieniami właściwych władz Umawiających się Stron.

Artykuł  7

Wznoszenie lub zakładanie na terenach stacjonowania wojsk radzieckich budowli, lotnisk, dróg, mostów, stałych urządzeń radiofonicznych łącznie z ustalaniem ich częstotliwości i mocy, wymaga uzyskania zgody właściwych władz polskich. Zgody takiej wymaga również zakładanie poza terenami stacjonowania wojsk radzieckich stałych punktów usługowych dla osób wchodzących w skład tych wojsk.

Artykuł  8

W przypadku zwalniania przez wojska radzieckie użytkowanych przez nie koszar, lotnisk, placów ćwiczeń i poligonów wraz ze stałym urządzeniem i instalacjami obiekty te będą zwrócone władzom polskim w stanie zdatnym do użytkowania.

Sprawy związane z przekazywaniem władzom polskim obiektów zwalnianych przez wojska radzieckie na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, a w tej liczbie także obiektów wzniesionych przez wojska radzieckie, będą określane oddzielnymi porozumieniami.

Artykuł  9

Zagadnienia jurysdykcji związane z pobytem wojsk radzieckich na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej reguluje się w sposób następujący:

1. W sprawach o przestępstwa i wykroczenia popełnione przez osoby wchodzące w skład wojsk radzieckich lub członków ich rodzin na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z reguły stosuje się prawo polskie i działają sądy polskie, prokuratura oraz inne polskie organy właściwe do ścigania przestępstw i wykroczeń.

W sprawach o przestępstwa popełnione przez radzieckich żołnierzy właściwa jest prokuratura wojskowa i sądownictwo wojskowe Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu nie stosuje się:

a) w przypadku popełnienia przez osoby wchodzące w skład wojsk radzieckich lub członków ich rodzin przestępstw lub wykroczeń tylko przeciwko Związkowi Radzieckiemu, a także przeciwko osobom wchodzącym w skład wojsk radzieckich lub członkom ich rodzin;

b) w przypadku popełnienia przez osoby wchodzące w skład wojsk radzieckich przestępstw lub wykroczeń przy wykonywaniu obowiązków służbowych.

W sprawach określonych w podpunktach a) i b) właściwe są sądy radzieckie oraz inne organy, działające zgodnie z prawem radzieckim.

3. Właściwe organy polskie i radzieckie mogą wzajemnie zwracać się z prośbą o przekazanie lub przyjęcie jurysdykcji w stosunku do poszczególnych spraw, przewidzianych w niniejszym artykule. Prośby takie będą rozpatrywane w duchu życzliwości.

Artykuł  10

W przypadku popełnienia przestępstw przeciwko wojskom radzieckim stacjonowanym na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz żołnierzom wchodzącym w ich skład sprawcy ponoszą taką samą odpowiedzialność jak i za przestępstwa przeciwko polskim siłom zbrojnym i polskim żołnierzom.

Artykuł  11

1. Właściwe organy polskie i radzieckie będą wzajemnie udzielały sobie wszelkiej pomocy, łącznie z pomocą prawną w zakresie ścigania przestępstw i wykroczeń wymienionych w artykułach 9 i 10 niniejszej Umowy.

2. Zasady i tryb udzielania pomocy, o której mowa w punkcie 1 niniejszego artykułu, określa oddzielne porozumienie Umawiających się Stron.

Artykuł  12

Na wniosek właściwych władz polskich osoba wchodząca w skład wojsk radzieckich, winna naruszenia polskiego porządku prawnego, zostanie odwołana z terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Artykuł  13

1. Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zgadza się wynagradzać Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej szkody materialne, które mogą być wyrządzone Państwu Polskiemu działaniem lub zaniechaniem radzieckich jednostek wojskowych lub poszczególnych osób wchodzących w ich skład, jak również szkody, które mogą być wyrządzone polskim instytucjom i obywatelom lub obywatelom państw trzecich przebywającym na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przez radzieckie jednostki wojskowe lub osoby wchodzące w ich skład przy wykonywaniu obowiązków służbowych - w obu wypadkach w wysokości ustalonej przez Komisję Mieszaną, powołaną zgodnie z artykułem 19 niniejszej Umowy na podstawie zgłoszonych roszczeń, zgodnie z przepisami prawa polskiego.

Spory, które mogą wyniknąć z zobowiązań radzieckich jednostek wojskowych, podlegają również rozpoznaniu Komisji Mieszanej na tych samych zasadach.

2. Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich zgadza się również wynagradzać Rządowi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej szkody wyrządzone na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej polskim instytucjom i obywatelom lub obywatelom państw trzecich w wyniku działania lub zaniechania osób wchodzących w skład wojsk radzieckich nie przy wykonywaniu obowiązków służbowych, jak również w wyniku działania lub zaniechania członków rodzin osób wchodzących w skład wojsk radzieckich - w obu wypadkach w wysokości ustalonej przez właściwe sądy polskie na podstawie zgłoszonych roszczeń w stosunku do sprawców szkody.

3. Strona radziecka będzie wynagradzać szkody w ciągu trzech miesięcy licząc od dnia wydania orzeczenia przez Komisję Mieszaną lub uprawomocnienia się wyroku sądu.

Właściwe władze polskie będą wypłacać poszkodowanym osobom i instytucjom sumy ustalone orzeczeniem Komisji Mieszanej lub sądu.

4. Roszczenia o wynagrodzenie szkód, które nie zostały wyrównane do chwili wejścia w życie niniejszej Umowy, będą rozpoznane przez Komisję Mieszaną.

Artykuł  14

1. Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zgadza się wynagradzać Rządowi Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich szkody, które mogą być wyrządzone działaniem lub zaniechaniem polskich instytucji państwowych radzieckim jednostkom wojskowym stacjonowanym na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w ich mieniu i osobom wchodzącym w skład wojsk radzieckich - w wysokości ustalonej przez Komisję Mieszaną powołaną w myśl artykułu 19 niniejszej Umowy, na podstawie zgłoszonych roszczeń, zgodnie z przepisami prawa polskiego.

Spory, które mogą wyniknąć z zobowiązań polskich instytucji państwowych wobec radzieckich jednostek wojskowych, podlegają również rozpoznaniu przez Komisję Mieszaną na tych samych zasadach.

2. Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej zgadza się również wynagradzać Rządowi Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich szkody, wyrządzone radzieckim jednostkom wojskowym stacjonowanym na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, osobom wchodzącym w skład wojsk radzieckich oraz członkom rodzin tych osób w wyniku działania lub zaniechania obywateli polskich - w wysokości ustalonej przez sądy polskie na podstawie roszczeń, zgłoszonych wobec sprawców szkód.

Artykuł  15

1. Oddzielne porozumienia określają drogi komunikacyjne, terminy, porządek i warunki opłat tranzytowych przewozów wojsk radzieckich i mienia wojskowego przez terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, jak również przewozów wojskowych na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

2. Przepisy niniejszej Umowy, a w szczególności przepisy dotyczące jurysdykcji i odpowiedzialności za wyrządzone szkody stosuje się odpowiednio do wojsk radzieckich przejeżdżających tranzytem przez terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Artykuł  16

Oddzielne porozumienia regulują sprawy stosowania obowiązujących w Polsce przepisów podatkowych, celnych i dewizowych, jak również stosowania przepisów o przywozie i wywozie wobec stacjonowanych na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wojsk radzieckich, osób wchodzących w ich skład oraz członków ich rodzin.

Artykuł  17

W celu sprawnego załatwiania bieżących spraw, związanych z przebywaniem wojsk radzieckich w Polsce, Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich wyznaczą swych Pełnomocników dla spraw pobytu wojsk radzieckich w Polsce.

Artykuł  18

W rozumieniu niniejszej Umowy:

"osobą wchodzącą w skład wojsk radzieckich" jest:

a) żołnierz Armii Radzieckiej,

b) osoba cywilna będąca obywatelem radzieckim i zatrudniona w jednostkach radzieckich w Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej;

"terenem stacjonowania" jest teren wydzielony do dyspozycji wojsk radzieckich, obejmujący miejsca stacjonowania jednostek wojskowych wraz z placami ćwiczeń, strzelnicami, poligonami i innymi obiektami, użytkowanymi przez te jednostki.

Artykuł  19

Dla rozstrzygania spraw wynikających w związku z interpretacją lub wykonywaniem niniejszej Umowy i porozumień przewidzianych tą Umową powołuje się Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną, do której każda Umawiająca się Strona wyznaczy 3 swych przedstawicieli.

Komisja Mieszana działać będzie na podstawie przyjętego przez nią regulaminu.

Siedzibą Komisji Mieszanej będzie Warszawa.

Jeżeli Komisja Mieszana nie będzie mogła rozstrzygnąć przekazanej jej sprawy, sprawa ta będzie załatwiona w drodze dyplomatycznej w możliwie najkrótszym czasie.

Artykuł  20

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji i wejdzie w życie w dniu wymiany dokumentów ratyfikacyjnych, która odbędzie się w Moskwie.

Artykuł  21

Umowa niniejsza pozostaje w mocy w okresie stacjonowania wojsk radzieckich na terytorium Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i może być zmieniona za zgodą Umawiających się Stron.

Umowę niniejszą sporządzono w Warszawie, dnia siedemnastego grudnia 1956 roku, w dwóch egzemplarzach, każdy w językach polskim i rosyjskim, przy czym obydwa teksty mają jednakową moc obowiązującą.

Na dowód czego wymienieni wyżej Pełnomocnicy podpisali niniejszą Umowę i zaopatrzyli ją pieczęciami.

Po zaznajomieniu się z powyższą Umową Rada Państwa uznała ją i uznaje za słuszną, oświadcza, że jest ona przyjęta, ratyfikowana i potwierdzona, oraz przyrzeka, że będzie niezmiennie zachowywana.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 1 lutego 1957 roku.

• Identyfikator: Dz.U.1957.29.127
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich-Polska. Umowa o statusie prawnym wojsk radzieckich czasowo stacjonowanych w Polsce. Warszawa.1956.12.17.
• Data aktu: 17/12/1956
• Data ogłoszenia: 29/05/1957
• Data wejścia w życie: 27/02/1957