Przez umowę zlecenia przyjmujący zlecenie zobowiązuje się do dokonania określonej czynności prawnej dla dającego zlecenie. Jest to typowa umowa zlecenia, zaś najczęściej w praktyce posługujemy się określeniem umowa zlecenia na oznaczenie umowy nienazwanej (obejmującej wykonywanie innych niż czynności prawne na rzecz zlecającego), do której stosujemy odpowiednio przepisy o zleceniu. Mówiąc o zatrudnianiu młodocianych na podstawie zlecenia, myślimy właśnie o umowach nienazwanych dotyczących świadczenia usług (wykonywania pewnych czynności, pracowania), nie zawieramy z nimi typowych zleceń.
Czytaj również: Przez lex Kamilek pracodawcy nie chcą organizować praktyk dla młodocianych >>
Wynagrodzenie
Zatrudniając młodocianego w oparciu umowę zlecenia, zleceniodawca związany jest obowiązkiem wypłaty wynagrodzenia w kwocie nie niższej niż aktualnie obowiązująca stawka godzinowa oraz stosowania wszystkich regulacji dotyczących stawki minimalnej (głównie w praktyce posiadanie potwierdzeń liczny godzin świadczenia usług).
Ze względu na wiek stosowana jest zerowa stawka PIT, a w związku z faktem bycia uczniem - zwolnienie przychodów ze zlecenia ze składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Brak cech umowy o pracę
Pomijając całą konstrukcję umowy zlecenia, zapisy o zakresie zobowiązań itd., należy jedynie mocno podkreślić, że zarówno sama umowa, jak i sposób jej wykonywania nie może opierać się na istotnych cechach stosunku pracy. Zgodnie z definicją stosunku pracy przez nawiązanie tego stosunku pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca – do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatrudnienie na tych warunkach jest zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę zawartej przez strony umowy.
To, że jest to umowa zawarta z osobą nieletnią niczego w tym zakresie nie zmienia – umowa nie może kreować podporządkowanie o charakterze pracowniczym aktualne są zatem wszystkie zastrzeżenia dotyczące treści i sposoby wykonywania standardowo odnoszone do zleceń.
Cena promocyjna: 119.7 zł
|Cena regularna: 399 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 119.7 zł
Zgoda opiekuna prawnego
Młodociany to osoba nieletnia, a zatem do ważności umowy cywilnoprawnej niezbędna jest zgoda rodzica (opiekuna prawnego) tej osoby. Według bowiem art. 17 Kodeksu cywilnego (dalej: k.c.) zasadniczo do ważności czynności prawnej, przez którą osoba ograniczona w zdolności do czynności prawnych – a taką jest osoba, która ukończyła 13 a nie ukończyła 18 roku życia - zaciąga zobowiązanie lub rozporządza swoim prawem, potrzebna jest zgoda jej przedstawiciela ustawowego. Ważność umowy, która została zawarta przez osobę ograniczoną w zdolności do czynności prawnych bez wymaganej zgody przedstawiciela ustawowego, zależy od potwierdzenia umowy przez tego przedstawiciela.
Umowa zlecenia zawierana jest z młodocianym – on jest wskazany w niej jako zleceniobiorca, on podpisuje umowę – ale dla jej zawarcia wymagana jest zgoda rodzica (opiekuna). Przepisy nie narzucają żadnej formy dla zgody, co oznacza że może zostać wyrażona przez każde zachowanie, z którego wynika, iż została udzielona. Dla celów dowodowych warto jednak, by została wyrażona w sposób pozwalający na późniejsze wykazanie faktu jej uzyskania.
Przykład: Zgoda może zostać wyrażona odrębnym od umowy oświadczeniem („wyrażam zgodę na zawarcie przez syna… umowy zlecenia z … na okres od … do… dotyczącej świadczenia usług….), które może zostać wyrażone na piśmie ale również np. przekazane mailem.
Czytaj również: Nowe zasady waloryzacji wynagrodzenia za pracę młodocianych >>
Ograniczenie zakresu usług ze względu na ochronę zdrowia
Zawarte w Kodeksie pracy przepisy dotyczące bhp oraz zatrudniania młodocianych i związanej z tym szczególnej ochrony zdrowia (np. ograniczenia w zakresie czasu pracy, zakaz pracy w nocy) zastosowanie znajdują do osób zatrudnionych na podstawie stosunku pracy. Na podstawie art. 304 Kodeksu pracy (dalej: k.p.), pracodawca, ale także podmiot niebędący pracodawcą, jest jednak obowiązany zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy, o których mowa w art. 207 par. 2 k.p. osobom fizycznym wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę, a także osobom prowadzącym w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę na własny rachunek działalność gospodarczą.
Według art. 207 par. 2 k.p. pracodawca (w tym przypadku także zleceniodawca) jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. W szczególności pracodawca (odpowiednio zleceniodawca) jest obowiązany m.in.:
- organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy;
- uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, pracownic w ciąży lub karmiących dziecko piersią oraz pracowników niepełnosprawnych w ramach podejmowanych działań profilaktycznych.
Skoro zleceniodawca jest obowiązany m.in. uwzględniać ochronę zdrowia młodocianych, to musi brać pod uwagę zakazu dotyczące wykonywania niektórych prac wynikające z rozporządzenia Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac (Dz.U. z 2023 r., poz. 1240) – uznać należy, że nie jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianego na zlecenie przy tych pracach.
Sprawdź również książkę: Kodeks pracy. Komentarz. Tom I i II >>
Duże ograniczenia w zleceniach z osobami do 16 roku życia
Bezwzględnie należy zwrócić uwagę na art. 304(5) k.p. wprowadzający dopuszczalność wykonywania pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dzieci (definiowane jako osoby do ukończenia 16 roku życia) wyłącznie na rzecz podmiotu prowadzącego działalność :
- kulturalną,
- artystyczną,
- sportową,
- reklamową.
Ograniczenie to odnosić należy nie tyle do rodzaju działalności danego podmiotu (jak może literalnie wynikać z treści art. 304[5] k.p.), co do rodzaju działań w zakresie aktywności zarobkowej dziecka. Inna interpretacja tego przepisu mogłaby doprowadzić do dopuszczalności wykonywania przez dzieci przed ukończeniem 16 roku życia każdej pracy na rzecz tychże podmiotów, co pozbawiałoby sensu takie, a nie inne, zawężanie grupy uprawnionych do ich zatrudniania podmiotów.
Przykład: Piętnastolatek miałby na zlecenie sprzątać biura w instytucji kultury. Podmiot mający być zleceniodawcą faktycznie zajmuje się działalnością kulturalną, ale rodzaj usług, które dziecko miałoby świadczyć nie obejmuje działań kulturalnych czy artystycznych, a zatem zawarcie umowy byłoby niedopuszczalne.
Do zatrudnienia na zlecenia osoby przed ukończeniem 16 roku życia konieczne jest także wcześniejsze wypełnienie narzuconych przepisami formalności - uzyskanie przez pracodawcę zgody przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka oraz zezwolenia właściwego inspektora pracy (wydanego na wniosek podmioty pragnącego z tej pracy korzystać).
Do wniosku do PIP o wydanie zezwolenia należy dołączyć:
- pisemną zgodę przedstawiciela ustawowego lub opiekuna dziecka na wykonywanie pracy lub innych zajęć zarobkowych. Zgoda powinna dotyczyć pracy na rzecz konkretnego podmiotu, nie może to być zgoda ogólna,
- opinię poradni psychologiczno - pedagogicznej o braku przeciwwskazań do wykonywania przez dziecko konkretnie wskazanej pracy,
- orzeczenie lekarza stwierdzające brak przeciwwskazań do wykonywania tej pracy,
- opinię dyrektora szkoły, do której dziecko uczęszcza (jeżeli podlega obowiązkowi szkolnemu), dotyczącą możliwości wypełniania przez dziecko obowiązku szkolnego w czasie wykonywania pracy.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
