Epidemia koronawirusa spowodowała, że z wielu usług korzysta się teraz w formie elektronicznej, online. Coraz częściej dotyczy to konsultacji medycznych. W przypadkach gdzie nie jest konieczne badanie w gabinecie, można porozmawiać z lekarzem zdalnie, przez telefon czy za pomocą różnego rodzaju aplikacji internetowych. Pojawia się tu jednak pytanie, czy konsultacje medyczne online za pośrednictwem internetu powinny być zwolnione z VAT, tak samo jak usługi w zakresie opieki medycznej świadczone stacjonarnie. Kwestia ta była przedmiotem interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 29 maja br., nr 0114-KDIP4-2.4012.122.2020.3.KS.
Zwolnienie tylko dla niektórych usług medycznych
Skarbówka przypomniała, że zwolnione z VAT są tylko usługi w zakresie opieki medycznej, służące profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia, świadczone w ramach wykonywania zawodów:
- lekarza i lekarza dentysty,
- pielęgniarki i położnej,
- medycznych,
- psychologa.
Warunkiem zastosowania zwolnienia z VAT jest zatem spełnienie łącznie dwóch przesłanek. Wynikają one z art. 43 ust. 1 pkt 19 ustawy o VAT.
Po pierwsze, przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług, tj. usług w zakresie opieki medycznej, służących profilaktyce, zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie zdrowia.
Czytaj w LEX: Jak z punktu widzenia VAT stomatolog obciąży pacjenta kosztami specjalnego zabezpieczenia w związku z pandemią koronawirusa? >
Po drugie, przesłanki o charakterze podmiotowym, odnoszącej się do usługodawcy, który musi być podmiotem leczniczym bądź osobą wykonującą zawód lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki, położnej, psychologa lub inny zawód medyczny w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o działalności leczniczej.
Czytaj w LEX: Definicja zawodu medycznego >
Chodzi tu o osobę uprawnioną na podstawie odrębnych przepisów do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz osobę legitymującą się nabyciem fachowych kwalifikacji do udzielania świadczeń zdrowotnych w określonym zakresie lub w określonej dziedzinie medycyny.
Zobacz również: Skarbówka podpowiada, jak uniknąć dzielenia płatności >>
Fiskus komplikuje wystawianie faktur uproszczonych i paragonów >>
O zwolnienie środków z rachunków VAT trzeba wnioskować indywidualnie >>
Skarbówka domaga się dokumentów, do których dostęp ma w systemie >>
Liczy się cel usługi medycznej
Organ podatkowy podkreślił, że dla określenia prawa do zwolnienia z VAT, podstawowe znaczenie ma zbadanie celu danej usłudze świadczonej na rzecz pacjenta. Skarbówka zwróciła uwagę, że nie w każdym przypadku usługi medyczne podejmowane na rzecz pacjenta mają na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę jego zdrowia. Powoduje to pewne komplikacje i problemy interpretacyjne. Zwłaszcza, że definicja opieki medycznej nie została zawarta ani w krajowych, ani we wspólnotowych przepisach podatkowych.
Opiekę medyczną i świadczenia opieki medycznej definiował wielokrotnie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Z wyroku w sprawie C-106/5 wynika m.in., że pojęcia te odnoszą się do świadczeń, które służą diagnozie, opiece oraz, w miarę możliwości, leczeniu chorób lub zaburzeń zdrowia. Dyrektor KIS stwierdził więc, że to cel usługi medycznej określa, czy powinna ona korzystać ze zwolnienia. Jeżeli z kontekstu wynika, że jej podstawowym celem nie jest ochrona zdrowia, w tym jego utrzymanie lub przywrócenie, lecz raczej udzielenie porady wymaganej przed podjęciem decyzji wiążącej się z konsekwencjami prawnymi, to wówczas zwolnienie nie będzie miało zastosowania. Zdaniem skarbówki, aby podlegać zwolnieniu świadczenie powinno mieć cel terapeutyczny. Jeżeli więc podstawowym celem danego świadczenia nie są diagnoza, opieka, bądź leczenie chorób lub zaburzeń zdrowia, świadczenie takie nie podlega zwolnieniu z VAT.
Sprawdź w LEX: Z jaką stawką VAT spółka powinna wystawić refakturę rachunku za wygłoszenie wykładu przez lekarza prowadzącego gabinet lekarski? >
Forma komunikacji lekarza z pacjentem bez znaczenia dla VAT
Sylwia Lubelczyk, radca prawny z zespołu postępowań VAT w kancelarii GWW, potwierdza, że prawo do skorzystania ze zwolnienia z VAT zależy zatem od celu, który przyświecał danej usłudze świadczonej na rzecz pacjenta. Zwraca uwagę, że sam rodzaj środków komunikacji, przy wykorzystaniu których dana konsultacja medyczna jest udzielana, nie przesądza o zwolnieniu z VAT. - Platforma internetowa stanowi jedynie narzędzie, jakie można wykorzystać w celu świadczenia usługi mającej na celu zachowanie, ratowanie, przywracanie i poprawę zdrowia pacjentów – wskazuje ekspertka.
Czytaj w LEX: Pakiety medyczne a podatek od towarów i usług >
Niezależnie więc, czy konsultacja medyczna będzie udzielana online, czy stacjonarnie, to aby podlegała zwolnieniu z VAT, musi być świadczona przez lekarza, lekarza dentystę, pielęgniarkę, położną, osobę wykonującą inny zawód medyczny lub psychologa.
Jak dodaje ekspertka, aby udowodnić prawo do zwolnienia, warto każdorazowo zadbać o udokumentowanie tego, że konsultacja medyczna - choć była świadczona online - była zindywidualizowana i skierowana do konkretnego pacjenta, a nie stanowiła jedynie ogólnikowych odpowiedzi na pytania z dziedziny medycyny. Trzeba też dowieść, że jej celem było postawienie pacjentowi diagnozy, udzielenie pomocy medycznej oraz w zakresie, w jakim to możliwe, leczenie chorób lub zaburzeń zdrowotnych.
Czytaj w LEX: Usługi medyczne a podatek od towarów i usług na przykładach >
Zmiana podejścia skarbówki
Robert Smoczyński, radca prawny, partner w kancelarii TLA, podkreśla, że metoda komunikacji stosowana przy świadczeniu usług nie może być bowiem okolicznością wykluczającą daną usługę z grupy tych zwolnionych z VAT. Ekspert przypomina jednak, że wcześniejsze interpretacje organów podatkowych nie zawsze potwierdzały prawo do zwolnienia usług medycznych świadczonych drogą online. Przykładowo, dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 11 sierpnia 2015 r., nr IPTPP1/4512-263/15-4/IG, uznał (pomimo, że sądy twierdziły inaczej), że nie można świadczyć usług w zakresie opieki medycznej bez wnikliwego zbadania danej osoby, jej obserwacji oraz opieki nad nią w procesie działań medycznych, a to – zdaniem dyrektora są podstawowe warunki definiujące te usługi.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
