Przepisy o fundacjach rodzinnych mają wejść w życie 1 stycznia 2022 roku. Projekt trafił już do konsultacji społecznych. Ustawa ma regulować tworzenie, organizację, funkcjonowanie, rozwiązywanie i likwidację fundacji rodzinnej oraz prawa i obowiązki fundatora i beneficjenta. Wprowadzenie instytucji fundacji rodzinnej spowoduje też zmiany w podatkach. Projekt przewiduje nowelizację przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn, ustawy o PIT i ustawy o CIT. Pisaliśmy o tym m.in. w artykule pt. Fundacje rodzinne nie skorzystają z preferencyjnego CIT >>
- Projekt jest próbą wprowadzenia do polskiego porządku prawnego instytucji istniejącej w wielu innych krajach, której głównym celem jest ułożenie stosunków pomiędzy członkami rodziny w sposób, który nie zagrozi istnieniu firmy rodzinnej. Takie rozwiązania przyjmuje się w celu zapewnienia ciągłości istnienia przedsiębiorstwa w przypadku wycofywania się głównej osoby prowadzącej dany biznes (najczęściej założyciela lub twórcy sukcesu) albo na wypadek jego nieuchronnego odejścia - ocenia dr Tomasz Kocowski, partner associate w ID Advisory.
Czytaj w LEX i Przeglądzie Podatkowym: Opodatkowanie fundacji rodzinnych, czyli dokąd zmierza tzw. uszczelnianie systemu podatkowego >
Rozliczenia podatkowe fundacji rodzinnych
Projekt ustawy o fundacji rodzinnej zakłada, że wniesienie majątku do fundacji rodzinnej przez fundatora ma być neutralne podatkowo. Dziś transfer majątku do innego podmiotu (np. spółki z o.o.) w ramach planowania spadkowego czy sukcesji, w drodze aportu czy innej formy zbycia, wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego w CIT lub PIT, a w konsekwencji powstaje dochód do opodatkowania – najczęściej bardzo wysoki z uwagi na wartość rynkową firmy rodzinnej oraz niskie historyczne koszty nabycia czy wytworzenia. Wartość majątku wniesionego przez fundatora do fundacji ma nie powodować powstania przychodu w rozumieniu ustawy o CIT.
Zdaniem Aldony Leszczyńskiej-Mikulskiej, radcy prawnego, partnera w kancelarii GWW Tax, opiekuna zespołu doradztwa dla klientów indywidualnych, te korzyści podatkowe dają fundacji rodzinnej przewagę nad każdym innym rozwiązaniem dostępnym obecnie w prawie polskim. - Z drugiej strony, działalność operacyjna fundacji rodzinnej będzie opodatkowana na zasadach ogólnych, co nie niesie za sobą tak spektakularnych korzyści (brak 9-proc. CIT). Sądzę jednak, że z uwagi na cel powołania fundacji, nie jest to istotna wada projektu – zauważa ekspertka. Jej zdaniem, bolączką wielu osób zakładających fundacje prywatne za granicą było opodatkowanie świadczeń przekazywanych beneficjentom przez fundację za życia fundatora lub po jego śmierci. Dochody uzyskiwane przez osoby fizyczne z fundacji zagranicznej podlegały opodatkowaniu, w najlepszym wypadku 20 proc. podatkiem od spadków i darowizn lub podatkiem PIT (17 lub 32 proc). Zgodnie z projektem, dochody fundatora oraz beneficjenta z tzw. grupy zerowej (najbliżsi członkowie rodziny – małżonek, rodzice, dzieci, rodzeństwo) otrzymane z fundacji rodzinnej, nie będą podlegały opodatkowaniu PIT.
Zobacz również: Fundacja rodzinna do zastosowania już od przyszłego roku >>
Problematyczne rozliczenie beneficjentów
Jak się jednak okazuje, obecna wersja projektu prowadzi do wniosku, że zwolnienie z podatku dla beneficjentów może nie być takie oczywiste. Jak tłumaczy Maciej Gruchot, doradca podatkowy, kluczowe znaczenie dla podatników może mieć proponowana zmiana w przepisach o podatku od spadków i darowizn, która ma pozwolić na zwolnienie z podatku świadczeń fundacji wykonywanych na rzecz ich beneficjentów należących do bliskiej rodziny fundatora.
Z projektu wynika, że takie zwolnienie ma dotyczyć świadczeń dokonywanych z: mienia wniesionego przez fundatora, dochodów z tego mienia, mienia lub dochodów pozyskanych w zamian lub funduszu operatywnego.
- Takie skomplikowane określenie zakresu zwolnienia może budzić wątpliwości praktyczne. W szczególności nie jest jasny sens wyodrębnienia mienia oraz dochodu z mienia. Dochód z mienia, przynajmniej w rozumieniu art. 44 kodeksu cywilnego, sam generuje de facto mienie w postaci środków pieniężnych. Samo pojęcie dochodu mogłoby zaś sugerować, że zwolnieniu może podlegać wypłata z zysku zrealizowanego na danej transakcji (np. sprzedaży udziałów), nie zaś środki pozyskane z transakcji – zauważa Maciej Gruchot.
Wydaje się więc, że właściwszym rozwiązaniem byłoby przyjęcie, że zwolnieniu z podatku podlegają wszystkie wypłaty dokonywane z majątku fundacji do ich beneficjentów należących do bliskiej rodziny fundatora.
Problematyczne ustalenie dochodu fundacji
Fundacje rodzinne mają być opodatkowywane podatkiem dochodowym na zasadach ogólnych. Jednocześnie projekt ustawy nie zawiera propozycji zmian przepisów ustawy CIT dotyczących ustalania dochodu fundacji.
Jak podkreśla Maciej Gruchot, w praktyce największe problemy mogą pojawić się w obszarze identyfikacji kosztów podatkowych w przypadku zbywania składników majątku wnoszonych do fundacji przez fundatora. Zbycie tych aktywów będzie generowało przychód po stronie fundacji. Projekt ustawy o fundacji rodzinnej nie wskazuje jednak jasnych reguł, w jaki sposób fundacja może identyfikować koszty nabycia takich środków. Ma to szczególne znaczenie, ponieważ fundacja nie wydaje beneficjentom ani fundatorowi udziałów ani tytułów uczestnictwa. Fundator nie rozpoznaje też po swojej stronie przychodu z tytułu wkładu do fundacji.
Z tego względu reguły ogólne ustalania kosztów uzyskania przychodu mogą być niewystarczające dla identyfikacji kosztów podatkowych z tytułu zbycia majątku otrzymanego od fundatora.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
