Jedna z ostatnich nowelizacji wprowadziła do ordynacji podatkowej cały rozdział dotyczący przekazywania informacji o schematach podatkowych (z ang. Mandatory Disclosure Rules - MDR). Chodzi tu przede wszystkim o zgłaszanie korzystania z takich rozwiązań, które mogą doprowadzić do obniżenia wysokości podatku, ale także gdy np. wynagrodzenie doradcy podatkowego ma być uzależnione od wysokości uzyskanej przez podatnika korzyści podatkowej.

Raportowanie na podstawie dyrektywy

Obowiązek raportowania schematów nakłada dyrektywa Rady (UE) 2018/822 z 25 maja 2018 r. , zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w zakresie obowiązkowej automatycznej wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania w odniesieniu do podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych.

Zobacz również: Obowiązek raportowania schematów podatkowych >>

Świtała: Zmiany w podatkach to efekt uproszczenia systemu >>

Podatki uproszczone, ale tylko w teorii >>

Polska pierwsza w szeregu

Jak tłumaczy Agata Oktawiec, dyrektor w dziale podatkowo-prawnym PwC, polski ustawodawca jest pionierem we wdrażaniu postanowień dyrektywy do systemu prawa podatkowego. Wskazuje, że w większości pozostałych państw Unii Europejskiej toczą się obecnie wstępne dyskusje i szerokie konsultacje dotyczące wdrożenia przepisów dyrektywy do porządków krajowych. Sama dyrektywa nakazuje państwom członkowskim przyjęcie przepisów implementujących do 31 grudnia 2019. W Polsce przepisy zaczną obowiązywać rok wcześniej.

Szerszy zakres raportowania

- Dyrektywa MDR nakłada obowiązek ujawniania informacji o schematach podatkowych występujących tylko w transakcjach transgranicznych. Tymczasem przepisy ordynacji podatkowej wyraźnie wskazują, że obowiązek ten będzie dotyczył również transakcji krajowych w przypadku, gdy spełnione zostanie kryterium kwalifikowanego korzystającego (tj. gdy korzystającym będzie podmiot o przychodach/bądź kosztach lub wartości aktywów przekraczającej równowartość 10 mln euro, bądź też jeśli przedmiotem uzgodnienia będą rzeczy lub prawa o wartość rynkowej przekraczającej 2,5 mln euro) – podkreśla Oktawiec. Zakresem polskich regulacji został również objęty podatek VAT w części dotyczącej rozliczania nadwyżek VAT.

Zobacz więcej: Nawet 10 mln zł kary za brak informacji o rozliczeniach podatkowych >>

Nadgorliwość polskiego fiskusa

W uzasadnieniu do nowelizacja ordynacji podatkowej wskazano, że administracja skarbowa potrzebuje szybkiego dostępu do istotnych informacji dotyczących podejmowanych przez podatników działań w obszarze potencjalnie agresywnego planowania podatkowego. Zdaniem Macieja Kubicy, radcy prawnego w Kancelarii TLA, analiza wdrażanych przepisów i powyższego zapisu może skłaniać do wniosku, że implementacja prawa unijnego jest jedynie fasadą, pod pretekstem, której wprowadzane są autorskie pomysły Ministerstwa Finansów, wpisujące się w dotychczasowy kurs przerzucania na podatników pracy, której wykonanie należy do administracji skarbowej. - Z podobnym działaniem mieliśmy do czynienia przy opublikowaniu „Metodyki w zakresie oceny dochowania należytej staranności przez nabywców towarów w transakcjach krajowych”, która w rzeczywistości przenosi ciężar badania uczciwości kontrahentów z administracji skarbowej na podatników – podkreśla Kubica.

 

MERITUM Podatki 2019

Aleksander Kaźmierski

Sprawdź  

Obniżenie podatku do raportu

Ekspert zwraca uwagę, że nie dość, że wchodzące w życie przepisy są nieostre, a szeroki zakres definicji może prowadzić do wniosku, że raportowaniu podlega wszystko, co może wpływać na obniżenie opodatkowania, to standardem staje się, że pośpiesznie wprowadzane prawo podatkowe jest niejasne i skomplikowane, a następnie tłumaczone przez resort finansów przez wydawane objaśnienia podatkowe. Kontynuacja takiej praktyki z całą pewnością nie przyczyni się do postrzegania polskiego systemu podatkowego jako stabilnego i przewidywalnego.

Nakładany obowiązek raportowania dotyczy także zdarzeń mających miejsce przed wejściem w życie przepisów (po 25 czerwca 2018 r. – w przypadku schematów transgranicznych, oraz po 1 listopada 2018 r. – w przypadku schematów innych niż transgraniczne). – W podatkach znajdziemy więc nowe wyjątki od zasady niedziałania prawa wstecz – ocenia Kubica.

Problematyczna tajemnica zawodowa doradców

Do raportowania krytycznie podchodzi również Radosław Maćkowski, doradca podatkowy w MVP TAX. Zwraca uwagę, że nowe przepisy zostały uchwalone mimo zmasowanej akcji samorządów zawodowych (m.in. doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych) wskazującej, że przepisy nie tylko nie ułatwiają życia nikomu (prócz oczywiście administracji podatkowej), ale też godzą w fundament wykonywania tychże zawodów – tajemnicę zawodową. Jego opór budzi ponadto zbyt gorliwa transpozycja do polskiego porządku przepisów odpowiednich dyrektyw unijnych w tym zakresie, a także mocno skomplikowane brzmienie polskich przepisów w tej materii.  - Wprowadzają one od polskiego porządku takie terminy jak promotor, korzystający, uzgodnienie, kryterium głównej korzyści i in. W tej skomplikowanej materii będą musieli poruszać się płynnie wszyscy – nie tylko duże firmy doradcze, kancelarie prawne, ale także zwykli podatnicy, obsługujące ich małe biura rachunkowe czy samodzielni doradcy podatkowi – podkreśla Maćkowski.

 

Będą objaśnienia podatkowe

O tym, że kwestia stosowania nowych przepisów dotyczących raportowania schematów podatkowych nie jest prosta świadczy fakt, że Ministerstwo Finansów wystąpiło 21 grudnia z propozycją konsultacji projektu objaśnień podatkowych w tym zakresie. Projekt objaśnień ma kilkadziesiąt stron (dokładnie 77), a termin na składanie uwag do ich projektu upływa 7 stycznia. - Zatem ministerstwo wyznacza termin do konsultacji w okresie świąteczno-feryjnym, podczas którego wypada wigilia oraz tylko pięć kolejnych świątecznych dni (w tym dwie niedziele). I to jeszcze w gorącym podatkowo okresie - koniec każdego roku to często decyzje podatkowe doręczane podatnikom na ostatnią chwilę żeby zdążyć przed upływem okresu przedawnienia w zobowiązaniach podatkowych. Można wobec tego mieć poważne wątpliwości, czy resortowi finansów naprawdę zależy na wysłuchaniu głosu zainteresowanych – zauważa ekspert.

Maćkowski zwraca także uwagę, że nowe przepisy oprócz mocnego skomplikowania życia przedsiębiorcom, podatnikom i ich doradcom stawiają pod znakiem zapytania dalsze działanie tajemnicy zawodowej wielu zawodów zaufania publicznego – m.in. wspomnianych już doradców podatkowych, adwokatów, radców prawnych. - I to jest największy problem z nowymi regulacjami, co z resztą zauważa Krajowa Rada Doradców Podatkowych. W oficjalnym stanowisku przyjętym 18 grudnia, KRDP zarzuca przepisom MDR niespójność systemową oraz ich kolizję z nakazem zachowania tajemnicy – dodaje.

Komu pomoże raportowanie

Maciej Kubica podsumowuje, że raportowanie w formie elektronicznej z całą pewnością ma przyczynić się do sprawniejszego monitorowania działań podatników, jak również ich doradców. Zastanawia się jednak, jak efektywnie administracja skarbowa będzie w stanie analizować otrzymywane informacje i czy będą one służyły do uszczelniania systemu podatkowego (na przyszłość), czy raczej staną się komplementarnym narzędziem dla klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania i częściowo wyręczą administrację skarbową w czynnościach kontrolnych.

Zobacz również: Zmiana zadań należących do Krajowej Administracji Skarbowej >>

Obowiązkowe raportowanie schematów podatkowych od 2019 r. >>

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.