Wprowadzone z dniem 1 stycznia 2019 r. do Ordynacji podatkowej przepisy dotyczące raportowania schematów podatkowych (Mandatory Disclosure Rules – MDR), które implementowały do polskiego prawa tzw. Dyrektywę DAC6 (Directive on administrative cooperation in the area of taxation) nałożyły na wiele podmiotów (występujących w charakterze promotorów, korzystających lub wspomagających) obowiązek zgłaszania do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej („KAS”) schematów podatkowych spełniających określone warunki.

Czytaj: Duże zmiany w podatkach od 1 lipca>>

Z uwagi na pandemię koronawirusa terminy raportowania schematów podatkowych przewidziane Ordynacją podatkową zostały zawieszone. Dotyczy to także schematów podatkowych transgranicznych, co związane jest z ostatnimi zmianami w Dyrektywie DAC6, które z uwagi na pandemię koronawirusa zezwalają państwom członkowskim na odroczenie terminu pełnej implementacji tej dyrektywy o sześć miesięcy.

Czytaj w LEX: Zmiany w raportowaniu schematów podatkowych >

Czytaj: Raportowanie wszystkich schematów podatkowych zawieszone>>
 

Odroczenie terminów raportowania MDR w tzw. tarczach antykryzysowych

Ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: „Ustawa COVID-19”, tzw. Tarcza 1.0) wstrzymała bieg terminów związanych z raportowaniem schematów podatkowych, co było motywowane chęcią ograniczenia obowiązków formalnych ciążących na przedsiębiorcach oraz organach podatkowych w czasie pandemii koronawirusa.

Czytaj w LEX: Raportowanie schematów podatkowych przez biura rachunkowe >

Zgodnie z pierwotnym brzmieniem art. 31y ust. 1 powyższej Ustawy, terminy dotyczące schematów podatkowych nie rozpoczynają się, a już rozpoczęte podlegają zawieszeniu w okresie od 31 marca 2020 r. do dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, nie dłużej jednak niż do dnia 30 czerwca 2020 r.

Ustawa z 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (tzw. Tarcza 4.0) wprowadziła z dniem 1 lipca 2020 r. istotną modyfikację w zakresie wstrzymania biegu ww. terminów. Zgodnie z dokonaną w tej ustawie nowelizacją art. 31y ust. 1 Ustawy COVID-19, w przypadku schematu podatkowego w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej, terminy wskazane w przepisach MDR nie rozpoczynają się a rozpoczęte podlegają zawieszeniu w okresie od dnia 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19, przy czym w przypadku schematu podatkowego transgranicznego w rozumieniu art. 86 § 1 pkt 12 Ordynacji podatkowej nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2020 r.

 

Tarcza antykryzysowa. Szczególne rozwiązania w prawie podatkowym, rozliczeniach ZUS i wybranych aspektach prawa pracy związane z COVID-19

Adam Bartosiewicz

Sprawdź  

Zmiana korzystna dla podatników

Powyższa regulacja jest korzystna dla podmiotów zobowiązanych do raportowania schematów podatkowych, ponieważ po raz kolejny odracza ona terminy przewidziane dla wykonania określonych czynności notyfikacyjnych przewidzianych w przepisach MDR. Co więcej, odroczenie następuje do trzydziestego dnia następującego po odwołaniu stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii, przez co, po odwołaniu powyższych stanów, przedsiębiorcy będą mieli zagwarantowany dodatkowy czas na dopełnienie nałożonych na nich obowiązków dotyczących zgłaszania schematów podatkowych. Na gruncie dotychczasowych przepisów istniało bowiem ryzyko, iż termin na podjęcie czynności w zakresie MDR upłynie niezwłocznie po odwołaniu stanu zagrożenia i stanu epidemii, co mogłoby doprowadzić do niedopełnienia wymaganych obowiązków w ustawowym czasie skutkującego możliwością nałożenia dotkliwych kar finansowych.

Powyższe odroczenie biegu terminów – do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19 - ma zastosowanie wyłącznie do schematów podatkowych innych, niż schematy podatkowe transgraniczne. Odroczenie dotyczące raportowania schematów podatkowych transgranicznych jest bowiem przedmiotem odrębnej regulacji omówionej poniżej.

 

Odroczenie raportowania schematów transgranicznych  

Wprawdzie wyżej powołany przepis znowelizowanego art. 30y ust. 1 Ustawy COVID-19 wskazuje, iż dzień 30 czerwca 2020 r. jest ostatnim dniem zawieszenia terminów związanych z raportowaniem na gruncie MDR schematów podatkowych transgranicznych, to ze względu na dokonaną w tym samym czasie zmianę Dyrektywy DAC6, termin ten uległ ponownemu przesunięciu.

Otóż w dniu 26 czerwca 2020 r. opublikowana została dyrektywa Rady (UE) 2020/876 z 24 czerwca 2020 r. zmieniająca dyrektywę 2011/16/UE w celu uwzględnienia pilnej potrzeby odroczenia niektórych terminów przekazywania i wymiany informacji w dziedzinie opodatkowania z powodu pandemii COVID-19. Przepisy tej Dyrektywy przewidują możliwość wydłużenia przez państwa członkowskie terminów na realizację obowiązków informacyjnych w zakresie przekazywania informacji o schematach podatkowych transgranicznych, mając na uwadze wywołane pandemią COVID-19 poważne zakłócenia w działalności wielu instytucji finansowych i osób zobowiązanych do przekazywania podlegających zgłoszeniu uzgodnień transgranicznych. Przedłużenie terminów może nastąpić maksymalnie na okres sześciu miesięcy.

Czytaj w LEX: Koronawirus i podatki: UE odracza obowiązki sprawozdawcze >

Z tej możliwości skorzystał polski Minister Finansów i implementował przedmiotową Dyrektywę do polskiego prawa Rozporządzeniem z 30 czerwca 2020 r. w sprawie przedłużenia niektórych terminów związanych z przekazywaniem informacji o schematach podatkowych i wymianą informacji podatkowych z innymi państwami (dalej: „Rozporządzenie MDR”).

Przedmiotowe Rozporządzenie MDR, które weszło w życie z dniem 30 czerwca 2020 r.,  wprowadza szczegółowe regulacje dotyczące terminów raportowania schematów podatkowych transgranicznych dla celów MDR, zmieniając jednocześnie wcześniej ustalone terminy w tym zakresie przewidziane w odrębnym akcie prawnym, jakim jest Ustawa z 28 maja 2020 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług, ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw (dalej: „Ustawa nowelizująca MDR”).

Ustawa obowiązuje od 1 lipca

Przedmiotowa Ustawa nowelizująca MDR, celem implementacji do polskich przepisów Dyrektywy DAC6, wprowadziła z dniem 1 lipca 2020 r. do Ustawy z 9 marca 2017 r. o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami całkowicie nowy rozdział dotyczący automatycznej wymiany informacji o schematach podatkowych transgranicznych. Przepisy te nakładają na Szefa KAS obowiązek przekazywania właściwym organom państw członkowskich, w drodze automatycznej wymiany, informacji o schematach podatkowych transgranicznych. Przekazywane informacje muszą zawierać numer schematu podatkowego (NSP) oraz numer zgłoszenia schematu podatkowego transgranicznego (NZSPT), a także określone w ustawie informacje, w tym między innymi, dane identyfikujące promotora, wspomagającego, korzystającego, informacje o ogólnej lub szczególnej cesze rozpoznawczej, streszczenie opisu schematu podatkowego, wskazanie dnia dokonania pierwszej czynności związanej z wdrożeniem schematu, itd. >

Sprawdź w LEX: Czy zmiana przepisów w zakresie raportowania MDR dotyczy obowiązku powtórnego raportowania wyłącznie schematów transgranicznych, czy także MDR-3?

 

Zgodnie z uregulowaniami Rozporządzenia MDR, modyfikującymi pierwotne terminy przekazywania takich informacji wskazane w Ustawie nowelizującej MDR, Szef KAS ma obowiązek przekazać wymagane informacje o schematach podatkowych transgranicznych organom innych państw członkowskich w terminie do 30 kwietnia 2021 roku, zawierające dane otrzymane do 31 marca 2021 roku. Przekazanie powyższych danych będzie dokonywane za pomocą standardowego formularza obowiązującego we wszystkich państwach unijnych. Raz do roku Szef KAS będzie także przekazywał Komisji Europejskiej roczną ocenę skuteczności automatycznej wymiany informacji o schematach podatkowych transgranicznych oraz jej praktyczne wyniki.

Sprawdź w LEX: Czy przy zawarciu umowy pożyczki w ramach uproszczenia „safe harbour” przez spółki powiązane kapitałowo, pożyczkodawca będzie zobowiązany do złożenia MDR-1? >

Z uwagi na fakt, iż formularze MDR stosowane do tej pory do zgłaszania schematów podatkowych transgranicznych nie umożliwiają Szefowi KAS generowania danych koniecznych do automatycznej wymiany informacji z innymi państwami, przepisy wskazanej wyżej Ustawy nowelizującej MDR nakładają na promotorów, korzystających i wspomagających obowiązek zgłoszenia do Szefa KAS schematów podatkowych transgranicznych nawet takich, które już wcześniej były zgłaszane. Obowiązek ten dotyczy tych schematów podatkowych transgranicznych, w przypadku których pierwszej czynności związanej z ich wdrażaniem (w rozumieniu art. 86a §1 pkt 17 Ordynacji podatkowej) dokonano w okresie od dnia 26 czerwca 2018 r. do dnia 30 czerwca 2020 r. Terminy na zaraportowanie takich schematów, ustalone w wyżej wskazanym Rozporządzeniu MDR, są następujące:

  • dla promotora: 31 grudnia 2020 r.
  • dla korzystającego: 31 stycznia 2021 r.
  • dla wspomagającego: 28 lutego 2021 r.; w tym samym terminie wspomagający będzie miał także obowiązek pisemnego poinformowania korzystającego lub promotora, zlecających mu dokonanie czynności, że w jego opinii uzgodnienie stanowi schemat podatkowy podlegający raportowaniu do Szefa KAS.

Ocena co do tego, który ze wskazanych podmiotów ma w danych okolicznościach obowiązek zaraportowania schematu podatkowego transgranicznego powinna być dokonana w oparciu o przepisy MDR zawarte w Ordynacji podatkowej. Przykładowo, korzystający będzie miał obowiązek zaraportowania schematu, gdy promotor nie poinformował go w odpowiednim terminie o zgłoszeniu schematu lub też poinformował korzystającego o obowiązku zgłoszenia schematu przez samego korzystającego (z uwagi na związanie promotora obowiązkiem zachowania prawem chronionej tajemnicy zawodowej).

Zgodnie z wprowadzaną regulacją, w przypadku, gdy więcej niż jeden podmiot jest obowiązany do przekazania informacji o schemacie podatkowym transgranicznym i informacja o tym schemacie została już wcześniej przekazana Szefowi KAS do dnia 30 czerwca 2020 r., obowiązek ponownego zaraportowania tego schematu wykonuje w wyżej wskazanych terminach ten podmiot, który uprzednio przekazał tę informację do Szefa KAS.

Sprawdź w LEX:  Co powinna zrobić spółka, która z powodu zamknięcia granic, nie może złożyć MDR-3 podpisanego przez wszystkich członków zarządu? >

W przypadku, gdy schemat podatkowy transgraniczny jest schematem standaryzowany w rozumieniu przepisów MDR, promotor lub wspomagający, którzy przekazali Szefowi KAS informację o tym schemacie na podstawie wyżej opisanych regulacji i w wyżej wskazanych terminach (tj. odpowiednio do dnia 31 grudnia 2020 r. w przypadku promotora i 31 stycznia 2021 r. w przypadku wspomagającego), mają dodatkowo obowiązek przekazania Szefowi KAS w terminie do dnia 30 kwietnia 2021 r. danych identyfikujących korzystającego, któremu w okresie od dnia 26 czerwca 2018 r. do dnia 30 czerwca 2020 r. udostępnili ten schemat podatkowy wskazując NSP tego schematu.

W tym samym terminie, tj. do 30 kwietnia 2021 r., korzystający ma obowiązek przekazania informacji MDR-3, jeżeli do 31 grudnia 2020 r. dokonywał on jakichkolwiek czynności będących elementem schematu podatkowego transgranicznego lub uzyskiwał z niego korzyść podatkową. Termin 30 kwietnia 2021 r. ma zastosowanie także do obowiązku przekazania przez promotora lub wspomagającego informacji MDR-4, jeżeli do dnia 31 grudnia 2020 r. udostępnili oni korzystającemu schemat podatkowy transgraniczny, będący schematem standaryzowanym w rozumieniu przepisów MDR.

Powyższe informacje będą przekazywane do Szefa KAS według struktury logicznej (schemy) obowiązującej od dnia 1 lipca 2020 r.

Zgłoszonym schematom podatkowym transgranicznym zostaną nadane numery NSP. Nowe numery zostaną nadane także tym schematom, które już wcześniej zostały zgłoszone, i którym NSP został nadany już wcześniej. Dlatego też, zgodnie z nowymi przepisami, NSP nadane przed 1 lipca 2020 r. schematom podatkowym transgranicznym stały się nieważne z dniem 1 lipca 2020 r.

Jak wyżej wskazano, w przypadku schematów podatkowych innych niż transgraniczne, terminy związane z raportowaniem dla celów MDR nie rozpoczynają się a rozpoczęte podlegają zawieszeniu w okresie od 31 marca 2020 r. do 30. dnia następującego po dniu odwołania stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii ogłoszonego w związku z COVID-19.

W przypadku natomiast schematów podatkowych transgranicznych, kwestię rozpoczęcia biegu terminów na ich raportowanie reguluje wyżej wskazane Rozporządzenie MDR. Zgodnie z jego przepisami, w przypadku schematów podatkowych transgranicznych bieg wskazanych w przepisach MDR terminów na ich zaraportowanie odpowiednio przez promotora, korzystającego lub wspomagającego, rozpoczyna się od dnia 1 stycznia 2021 r., jeżeli do dnia 31 grudnia 2020 r.:

  1. udostępniono schemat podatkowy transgraniczny, przygotowano go do wdrożenia lub dokonano pierwszej czynności związanej z jego wdrażaniem;
  2. wspomagający powziął lub powinien był powziąć wątpliwość lub dostrzegł lub powinien był dostrzec, że uzgodnienie, w odniesieniu do którego jest wspomagającym, może stanowić lub stanowi schemat podatkowy transgraniczny;
  3. wspomagający udzielił, bezpośrednio lub za pośrednictwem innych osób, pomocy, wsparcia lub porad dotyczących opracowania, wprowadzenia do obrotu, organizowania, udostępnienia do wdrożenia lub nadzorowania wdrożenia schematu podatkowego transgranicznego.

Co więcej, przepisy przewidują, iż obowiązek poinformowania wspomagającego przez promotora lub korzystającego o NSP schematu podlega wykonaniu najpóźniej w dniu 31 stycznia 2021 r., jeżeli do dnia 31 grudnia 2020 r. promotor lub korzystający zlecili wspomagającemu wykonanie czynności pozostających w zakresie jego działania w odniesieniu do schematu podatkowego transgranicznego.

Pozostałe zmiany w przepisach MDR

Oprócz opisanego powyżej obowiązku (ponownego) zaraportowania schematów podatkowych transgranicznych, Ustawa nowelizującej MDR wprowadza również pewne dodatkowe zmiany w samych regulacjach MDR zawartych w Ordynacji podatkowej. Wskazać w tym zakresie należy na:

  • wprowadzenie nowego pojęcia i definicji „NZSPT” – przez które rozumie się numer zgłoszenia schematu podatkowego transgranicznego nadawany przez Szefa KAS w celu automatycznej wymiany informacji o schematach podatkowych transgranicznych;
  • zmianę brzmienia części szczególnej cechy rozpoznawczej dotyczącej płatności do podmiotów powiązanych z tzw. rajów podatkowych (nowe brzmienie art. 86a § 1 pkt 13 lit. a tiret drugie: „odbiorca płatności posiada miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, wskazanych w aktach wykonawczych wydanych na podstawie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych oraz w unijnym wykazie jurysdykcji niechętnych współpracy do celów podatkowych przyjmowanym przez Radę Unii Europejskiej”);
  • uregulowanie zakresu pełnomocnictw związanych z MDR poprzez dodanie przepisu, zgodnie z którym pełnomocnictwo szczególne do działania w sprawie z zakresu stosowania przepisów MDR upoważnia również do działania w innych sprawach z tego samego zakresu, chyba że w pełnomocnictwie zastrzeżono inaczej (na gruncie dotychczasowych regulacji istniały wątpliwości, czy dla każdego pojedynczego raportowania MDR konieczne było odrębne pełnomocnictwo); jednocześnie, w przepisach przejściowych wskazano, że pełnomocnictwa szczególne w zakresie przepisów MDR złożone i nieodwołane do dnia 30 czerwca 2020 r. stają się pełnomocnictwami szczególnymi w rozumieniu wyżej powołanego nowego przepisu;
  • zmianę zasad reprezentacji korzystających, niebędących osobami fizycznymi, przy podpisywaniu informacji MDR-3 (składanych w przypadku, gdy korzystający dokonywał czynności będących elementem schematu podatkowego lub uzyskiwał z niego korzyść podatkową); nowy przepis stanowi, iż informacja przekazywana przez zagranicznych przedsiębiorców działających w Polsce poprzez oddział będzie podpisywana przez osobę reprezentującą przedsiębiorcę w oddziale, natomiast w przypadku pozostałych podatników przez osobę uprawnioną do reprezentacji; jest to zmiana istotna z praktycznego punktu widzenia, ponieważ dotychczasowe przepisy wymagały złożenia podpisu przez wszystkich członków zarządu i przekazywania dowodu złożenia wszystkich podpisów przez jednego z członków zarządu; w dalszym ciągu nie będzie jednakże możliwości podpisywania MDR-3 przez pełnomocnika;
  • możliwość zwrócenia się przez Szefa KAS do przekazującego informacje na podstawie przepisów MDR o ich uzupełnienie lub wyjaśnienie wątpliwości, co do ich treści zarówno przed, jak i po nadaniu NSP, w szczególności w celu automatycznej wymiany informacji o schematach podatkowych transgranicznych; uzupełnienie informacji o schemacie podatkowym będzie polegać na przekazaniu pełnego zakresu danych dotyczących schematu;
  • możliwość upoważnienia przez Ministra Finansów innego organu KAS do wykonywania zadań Szefa KAS dotyczących zgłaszania schematów podatkowych.

Powyższe zmiany dotyczące przepisów MDR weszły w życie z dniem 1 lipca 2020 r.

Autor Zbigniew Marczyk, radca prawny, doradca podatkowy, counsel w Kancelarii Hogan Lovells, Warszawa