Polisa Unit Linked to model inwestowania w formie ubezpieczeniowej. “Unit Linked” w dosłownym tłumaczeniu oznacza jednostkę powiązaną, co bezpośrednio odnosi się do możliwości podziału składki w tym produkcie między różne towarzystwa funduszy inwestycyjnych. Unit Linked wykorzystuje korzyści prawno-podatkowe, które daje forma ubezpieczenia.

Niedoinformowani klienci

Klienci, którym sprzedano takie polisy, z powodu znacznej utraty wartości tych udziałów, wnieśli powództwa w celu uzyskania zwrotu całości zainwestowanych przez nich kwot, podnosząc, że nie zostali poinformowani z wystarczającym stopniem wymaganej szczegółowości o charakterystyce tych produktów ubezpieczenia i o ryzyku związanym z nimi. Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie, do którego trafiła ta sprawa, zwrócił się do
Trybunału o sprecyzowanie zakresu obowiązku udzielenia informacji przed zawarciem umowy przewidzianego w dyrektywie dotyczącej ubezpieczeń na życie względem ubezpieczających w ramach umowy ubezpieczenia na życie1 i skutków braku udzielenia tych informacji. 

Czytaj w LEX: Ubezpieczenia grupowe >

Uprawnienia jak dla każdego ubezpieczającego

Odpowiadając na pytania sądu, Trybunał stwierdził że stosunek ubezpieczenia między zakładem ubezpieczeń a konsumentem, który przystąpił do grupowej umowy unit-linked, wchodzi w zakres pojęcia „umowy ubezpieczenia” w rozumieniu dyrektywy 2002/83, w związku z czym konsument, który staje się jego stroną przystępując do tej umowy grupowej jest objęty zakresem znaczeniowym pojęcia „ubezpieczającego” w rozumieniu owej dyrektywy. W konsekwencji konsument musi przed przystąpieniem do grupowej umowy „unit-linked” otrzymać informacje, których udzielenie jest wymagane na mocy owej dyrektywy przed zawarciem umowy ubezpieczenia na życie, pozwalające mu na dokonanie w sposób świadomy wyboru produktu ubezpieczeniowego najlepiej odpowiadającego jego potrzebom.

 

Gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe w praktyce i orzecznictwie

Maria Beroud-Mazur, Marta Ewiak-Kawecka

Sprawdź  

 

W odniesieniu do podmiotu zobowiązanego do udzielenia informacji przed zawarciem umowy Trybunał uważa, że przed zawarciem grupowej umowy „unit-linked” zakład ubezpieczeń ma obowiązek przekazać ubezpieczającemu przedsiębiorcy w ramach tej umowy co najmniej informacje wskazane w dyrektywie 2002/83. - Biorąc pod uwagę charakter tego rodzaju umowy, która ma być udostępniona konsumentom końcowym, oraz wymaganie, aby otrzymywali oni owe informacje przed przystąpieniem do tej umowy, tak aby móc wybrać produkt ubezpieczeniowy, który najlepiej odpowiada ich potrzebom, zakład ubezpieczeń jest zobowiązany do sformułowania tych informacji w sposób jasny, precyzyjny i zrozumiały dla tych konsumentów w celu późniejszego przekazania ich im w toku procedury przystąpienia do owej umowy - czytamy w orzeczeniu.

Czytaj także: KNF zakazuje niektórych polis inwestycyjnych>>

Pośrednik ma informować klienta

Zdaniem TSUE, ubezpieczający przedsiębiorca w ramach grupowej umowy „unit-linked”, działający jako pośrednik ubezpieczeniowy w rozumieniu dyrektywy 2002/92, ma obowiązek przekazania wszystkim konsumentom przystępującym do owej umowy, przed tym przystąpieniem, tych samych informacji, które przekazał mu zakład ubezpieczeń. - Powinny im towarzyszyć wszelkie inne uściślenia, które okażą się konieczne, mając na uwadze wymagania i potrzeby konsumenta, które należy określić na podstawie dostarczonych przez niego informacji. Uściślenia te powinny być dostosowane do stopnia złożoności owej umowy i sformułowane w sposób jasny i precyzyjny oraz zrozumiały dla tego konsumenta.

Cechy produktów podstawowych i pochodnych

Trybunał wypowiedział się też w przedmiocie wskazań dotyczących rodzaju podstawowych aktywów, które należy przekazać konsumentowi przed jego przystąpieniem do grupowej umowy unit-linked. Podkreślił w tym względzie, że cechy charakterystyczne instrumentów finansowych tworzących podstawowe aktywa umowy „unit-linked” mają pierwszorzędne znaczenie przy świadomym wyborze takiego produktu ubezpieczeniowego przez konsumenta. Jest tak tym bardziej w sytuacji, gdy, jak w niniejszej sprawie, te podstawowe aktywa są produktami pochodnymi lub produktami strukturyzowanymi zawierającymi instrumenty pochodne, które wykazują szczególnie wysoki stopień ryzyka inwestycyjnego. - W związku z tym, aby zachować skuteczność (effet utile) obowiązku udzielenia informacji wynikającego z dyrektywy 2002/83, tego rodzaju informacje powinny zawierać wskazówki co do cech charakterystycznych tych podstawowych aktywów.

Trybunał sprecyzował jednak, że wskazania te powinny nie tylko umożliwiać konsumentowi dokonanie przy pełnej znajomości okoliczności faktycznych świadomego wyboru produktu ubezpieczeniowego, który najlepiej odpowiada jego potrzebom, ale także być obiektywnie konieczne do dokonania tego wyboru. - Wskazania te powinny zatem obejmować jasne, precyzyjne i zrozumiałe informacje dotyczące gospodarczego i prawnego charakteru owych podstawowych aktywów włącznie z ogólnymi zasadami dotyczącymi ich rentowności, oraz ryzyka strukturalnego związanego z nimi, czyli ryzyka, które jest nierozłącznie związane z ich charakterem i może bezpośrednio wpływać na prawa i obowiązki wynikające ze stosunku ubezpieczenia - stwierdził TSUE. 

 

 

Wyczerpujące informacje dotyczące charakteru i zakresu ryzyka

Według Trybunału, Wskazania dotyczące rodzaju podstawowych aktywów nie muszą koniecznie zawierać wyczerpujących informacji dotyczących charakteru i zakresu wszystkich rodzajów ryzyka związanego z inwestycjami w te podstawowe aktywa, ani tych samych informacji, które emitent instrumentów finansowych składających się na nie przekazał zakładowi ubezpieczeń.
Trybunał wyjaśnił też, że w przypadku grupowej umowy „unit-linked” informacje, o których mowa w dyrektywie 2002/83, powinny zostać przekazane konsumentowi przed podpisaniem oświadczenia o przystąpieniu do tej umowy, w którym konsument ten wyraża zgodę na związanie się tą umową i staje się w ten sposób stroną umownego stosunku ubezpieczenia z zakładem ubezpieczeń. TSUE dodał, że w sytuacji braku zharmonizowanych przepisów do państw członkowskich należy określenie zasad wykonania przewidzianego w tej dyrektywie obowiązku dostarczenia informacji przed zawarciem umowy, o ile zapewniona jest skuteczność (effet utile) owej dyrektywy, z uwzględnieniem jej celu.
Zdaniem Trybunału oznacza to, że informacje, o których mowa w dyrektywie 2002/83 nie muszą zostać koniecznie przekazane konsumentowi w ramach wyodrębnionej procedury przedkontraktowej i mogą być wskazane w grupowej umowie „unit-linked”, o ile zostaną one przekazane konsumentowi przed jego przystąpieniem do umowy, we właściwym czasie, umożliwiającym mu dokonanie, przy pełnej znajomości okoliczności faktycznych, świadomego wyboru produktu ubezpieczeniowego, który najlepiej odpowiada jego potrzebom.

Wyrok z 24 lutego 2022 r. w sprawach połączonych C-143/20 A i C-213/20 „A.” Towarzystwo Ubezpieczeń Życie (Umowy ubezpieczenia „unit-linked”)

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.