Osoby, które będą to praktykowały w swoich rozliczeniach podatkowych muszą liczyć się z wszczęciem postępowania na podstawie przepisów ordynacji podatkowej, dotyczących przeciwdziałania unikaniu opodatkowania.
Obrót w gronie najbliższej rodziny
Mechanizm rozpracowała KAS na podstawie wniosków o wydanie indywidualnej interpretacji. Uwagę urzędników zwróciły elementy opisu stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego uzasadniające ‒ ich zdaniem ‒ przypuszczenie, że mogłyby one być przedmiotem decyzji wydanej z zastosowaniem przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Centralnym elementem w tych wnioskach składanych przez osoby będące podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych jest obrót posiadanymi nieruchomościami w celu „urynkowienia” ich wartości oraz dokonywania odpisów amortyzacyjnych od wyższej wartości początkowej i tym samym zawyżanie kosztów uzyskania przychodu (skutkujące uzyskaniem korzyści podatkowej). Schemat działania polega na przesunięciach majątkowych w kręgu najbliższej rodziny i spółki kapitałowej z wykorzystaniem umów darowizn i instytucji dobrowolnego umorzenia udziałów.
Elementami tego schematu jest:
- prowadzenie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną przy wykorzystaniu nieruchomości będącej przedmiotem dalszego obrotu,
- dokonanie darowizny danej nieruchomości na rzecz osób, o których mowa w art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, tj. małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę (tzw. „grupa zerowa”),
- powołanie przez obdarowanego spółki kapitałowej w celu prowadzenia działalności gospodarczej zbieżnej rodzajowo z działalnością darczyńcy,
- przekazanie przez obdarowanego otrzymanej darowizną nieruchomości z własnego majątku do spółki kapitałowej, w formie wkładu niepieniężnego (aportu),
- dokonanie darowizny 100 proc. udziałów w spółce kapitałowej na rzecz pierwotnego właściciela nieruchomości,
- doprowadzenie do tzw. dobrowolnego umorzenia udziałów w spółce kapitałowej, za wynagrodzeniem w formie zorganizowanej części przedsiębiorstwa, w skład której wchodzi przedmiotowa nieruchomość.
A wszystko to odbywa się w krótkim okresie czasu – z reguły roku lub kilku miesięcy, jakie upływają od umowy darowizny nieruchomości na rzecz najbliższej rodziny do finalnego umorzenia udziałów.
Zobacz również:
MF chce walczyć z zaniżaniem wartości sprowadzanych aut >>
Będzie więcej kontroli cen transferowych >>
Celem nie może być uniknięcie podatku
W ocenie administracji skarbowej, okoliczności te rodzą uzasadnione przypuszczenie, że zawarcie pomiędzy osobą fizyczną a jej najbliższą rodziną neutralnych na gruncie art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn umowy darowizny nieruchomości, jak i późniejszej darowizny „zwrotnej” udziałów w spółce kapitałowej, może służyć generowaniu kosztów uzyskania przychodu w postaci odpisów amortyzacyjnych od „nowej”, urynkowionej wartości początkowej nieruchomości, z tytułu ponownego nabycia nieruchomości – już jako składnika zorganizowanej części przedsiębiorstwa spółki kapitałowej – przez osobę fizyczną inicjującą schemat, w formie wynagrodzenia za umorzenie udziałów.
Gdzie ta korzyść?
Z informacji opublikowanej na stronie internetowej Ministerstwa Finansowej przez Szefa KAS wynika, że w operacjach tych urzędnicy dopatrzyli się drugiego dna. Ich zdaniem, dzięki dwóm darowiznom – korzystającym ze zwolnienia podmiotowego w podatku od spadków i darowizn – osoby uczestniczące w schemacie zbywają na rzecz najbliższych posiadaną nieruchomość, następnie nabywają wszystkie udziały w spółce kapitałowej, do której została aportowana przedmiotowa nieruchomość przez obdarowanych po to, by wkrótce ponownie nabyć tę nieruchomość w postaci wynagrodzenia za umorzenie udziałów. Fiskus przypuszcza zatem, że celem umów darowizn nie było bezpłatne świadczenie na rzecz obdarowanych, a jedynie aktywizacja wartości rynkowej nieruchomości i następnie wykorzystanie tej wartości – poprzez ujęcie jej w postaci odpisów amortyzacyjnych – w kosztach uzyskania przychodu w kolejnych transakcjach dokonywanych celem obniżenia zobowiązania w podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc uzyskania korzyści podatkowej, o której mowa w art. 3 pkt 18 lit. a) oraz b) ordynacji podatkowej.
Jak tłumaczy MF, zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, dobrowolne umorzenie udziałów za wynagrodzeniem wywołuje analogiczne skutki jak umowa sprzedaży udziałów. Z kolei - w myśl art. 199 §1 kodeksu spółek handlowych – udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe).
Tym samym, nabycie przez osobę fizyczną inicjującą schemat przedsiębiorstwa (lub jego zorganizowanej części) - a więc również tej nieruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych wchodzących w jego skład - w formie wynagrodzenia za umorzone udziały wypłaconego przez spółkę kapitałową, będzie miało charakter odpłatnego nabycia w drodze kupna. Wyzbycie się udziałów w drodze ich umorzenia jest bowiem formą zapłaty za otrzymane składniki. Dla celów podatkowych wartością początkową środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych – zgodnie z art. 22g ust.1 pkt 1) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych będzie cena ich nabycia równa wartości rynkowej umorzonych udziałów, odpowiadająca zasadniczo wartości rynkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych na moment umorzenia udziałów w spółce kapitałowej.
- Przepisy odnoszące się do zwolnienia umów darowizn zawartych w kręgu najbliższej rodziny (art. 4a ust.1 ustawy o podatku od spadków i darowizn) zostają wykorzystane w wyżej opisanym schemacie działania – w warunkach sztuczności działania – wyłącznie w celu uaktualnienia wartości nieruchomości, która będzie wykorzystywana a tym samym amortyzowana w jednoosobowej działalności inicjatorów schematu. Wskazane okoliczności uzasadniają więc przypuszczenie, że działania takie mogą być przeprowadzane głównie w celu osiągnięcia korzyści podatkowej sprzecznej z przedmiotem lub celem przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ‒ podkreśla Szef KAS.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
