Z sygnałów, jakie docierają do redakcji Prawo.pl wynika, że coraz częściej zdarzają się przypadki, gdy pacjenci zamiast odpowiedzi na nurtujące ich pytanie: czy powinni się zaszczepić przeciwko COVID-19, są de facto zniechęcani do szczepień. – Mój fizjoterapeuta, który od wielu lat ratuje mój kręgosłup, pytany o to, czy mam się zaszczepić stwierdził, że jak chcę szybciej umrzeć, to mogę. Zaraz oczywiście dodał, że on mi nic nie będzie radził, ale jeśli pytam go o zdanie, to on się szczepić nie będzie i odradza – opowiada nasza Czytelniczka z Piaseczna. Niestety nie jest to przypadek odosobniony, gdy przedstawiciele zawodów medycznych nie pomagają pacjentom w podjęciu racjonalnej decyzji. W podobnym duchu – jak relacjonują inni Czytelnicy – wypowiadają się także niektóre pielęgniarki czy lekarze. – Moja znajoma pielęgniarka, która przeszła bezobjawowo zakażenie COVID-19, zapytana o radę, co robić, stwierdziła, że ona się szczepić nie musi, bo ma przeciwciała – opowiada Czytelnik z Warszawy. Inny z kolei mówi, że od swojego lekarza pierwszego kontaktu w kwestii szczepień przeciwko COVID-19 usłyszał: - Niech się pan szczepi. Lżej będzie umierać.

Czytaj również: Szczepienia w firmach - rząd koryguje zasady, rejestracja od 4 maja niepewna


Zawód zaufania publicznego a odpowiedzialność

O ile nie dziwią wątpliwości pacjentów, którzy pytając - szukają albo potwierdzenia swojej decyzji, albo wskazówki w jej podjęciu, o tyle dziwić mogą „rady” padające z ust niektórych przedstawicieli zawodów medycznych, którzy – tak jak fizjoterapeuci – wykonują zawód zaufania publicznego. Mało tego. Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy o zawodzie fizjoterapeuty, swój zawód mają wykonywać „z należytą starannością, zgodnie z zasadami etyki zawodowej, poszanowaniem praw pacjenta, dbałością o jego bezpieczeństwo i wykorzystując wskazania aktualnej wiedzy medycznej”. Natomiast wśród zasad etyki zawodowej zapisano, że fizjoterapeuta ma postępować tak, aby budzić zaufanie i szacunek swoją nienaganną postawą (pkt 7). Powinien on też promować badania naukowe i inne działania oraz procesy, które mogą przyczynić się do podniesienia poziomu świadczeń zdrowotnych i poprawy stanu zdrowotnego społeczeństwa (pkt 8).

Zobacz w LEX:  Szczepienia przeciwko COVID-19 - zadania placówek medycznych oraz obowiązki personelu >

- Fizjoterapeuci są profesjonalistami i mają obowiązek postępować zgodnie z najlepszą praktyką i aktualną wiedzą medyczną, przede wszystkim - kierując się dobrem pacjenta – mówi serwisowi Prawo.pl Dominika Kowalczyk, rzecznik prasowy Krajowej Izby Fizjoterapeutów. Jak podkreśla, zdarzały się dotąd przypadki, że w dyskusji na Facebooku któryś z fizjoterapeutów miał zwracaną uwagę przez koleżanki i kolegów, ale naruszeń kwalifikujących się do pociągnięcia do odpowiedzialności dyscyplinarnej nie odnotowano.

Zobacz procedurę w LEX: Prowadzenie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej fizjoterapeuty >

W kwestii szczepień przeciwko COVID-19 uczulaliśmy nasze środowisko i przypominaliśmy, że osoby posiadające prawo wykonywania zawodu fizjoterapeuty pytane przez pacjentów o radę, czy się szczepić, czy nie, powinny powoływać się na wyniki badań oparte o Evidence Based Medicine, nie zaś na prywatne poglądy. Takie zachowanie jest etyczne i zgodne z prawem – twierdzi Dominika Kowalczyk. Jak zaznacza, do tej pory do KIF nie wpłynęły żadne skargi na fizjoterapeutów w tej kwestii. – Dodam, że najlepszy przykład dajemy swoim zachowaniem i olbrzymia większość fizjoterapeutów zaszczepiła się - mówi.

Czytaj w LEX: W jaki sposób rozliczyć nieobecność w pracy pracownika, który udał się na szczepienie przeciwko COVID-19? >

 


Odpowiedzialność pracownicza i dyscyplinarna

- Sprawa jest złożona. Wszystko zależy bowiem od kontekstu wypowiedzi lekarza i percepcji pacjenta. I o ile w przypadku fizjoterapeuty uważam, że nie ma on wystarczającej wiedzy medycznej do wypowiadania się o skutkach szczepień, o tyle każdy przypadek lekarza wymaga indywidualnej oceny – mówi Waldemar Urbanowicz, adwokat z kancelarii adwokacko-radcowskiej Gujski Zdebiak. Jego zdaniem powtarzające się wypowiedzi medyka, które w pacjentach mogą budzić niepokój czy wręcz lęk, mogą być powodem podjęcia przez pracodawcę działań dyscyplinujących (od upomnienia, poprzez naganę do zwolnienia z pracy za wypowiedzeniem, a nawet zwolnienia dyscyplinarnego), z powiadomieniem samorządu zawodowego włącznie.

Czytaj w LEX: Samorząd zawodowy fizjoterapeutów >

Pracodawca, czyli podmiot medyczny, powinien być wyczulony na tego typu sygnały od pacjentów, a każdy przypadek powinien być badany odrębnie. Bo może się okazać, że wystarczy poinstruowanie lekarza, by zmienił formę przekazywania informacji pacjentom – podkreśla mec. Urbanowicz. I dodaje: - Pracodawcy powinni zadbać o czytelne reguły i formę udzielania informacji o skutkach medycznych szczepień przez zatrudnionych u nich pracowników - lekarzy. 

Sprawdź w LEX: Czy dokumentację szczepień przeciwko Sars-COV-2 należy prowadzić zarówno w CESR jak i w dokumentacji medycznej? >

W opinii Tomasza Klemta, radcy prawnego, właściciela kancelarii prawnej, kluczowa jest nie tyle treść przekazywanej informacji, bo – jak twierdzi – każdy przedstawiciel zawodu medycznego ma prawo do własnego zdania na temat szczepień przeciwko COVID-19, co forma.
Wskazane jest wyważenie i wrażliwość na pacjenta, który słowa medyka może wziąć sobie do serca. Dlatego przekaz powinien sprowadzać się do przedstawienia obu stanowisk w sprawie szczepień w sposób wyważony i rzeczowy, bez wywoływania lęku u pacjenta – zaznacza mec. Klemt. Jak mówi, ostrożny jest jednak w przesądzaniu, czy sposób udzielania informacji przez medyka może zakończyć się zwolnieniem dyscyplinarnym z pracy. -  Na pewno może to być powód do upomnienia. Chyba, że ktoś w sposób powtarzający się informuje pacjentów w sposób wywołujący w nich lęk. Taka sytuacja wymaga reakcji ze strony pracodawcy, a gdy skargi są udokumentowane a sprawy zbadane, pracodawca powinien zwrócić uwagę lekarzowi – uważa mec. Tomasz Klemt.

Zapytaliśmy Ministerstwo Zdrowia o to, czy do resortu wpływają skargi na osoby wykonujące zawody medyczne, które odradzają szczepienia się przeciw COVID-19 oraz czy resort zamierza podjąć w tej kwestii jakieś działania, a jeśli tak, to jakie. Na odpowiedź czekamy.

Czytaj w LEX: Definicja, zakres i rodzaje elektronicznej dokumentacji medycznej (EDM)  >