Bezpłatne szczepienie przeciw HPV przysługuje dziewczętom i chłopcom w wieku 12 i 13 lat do ukończenia przez nich 14 roku życia. W tym roku będą szczepione dzieci urodzone w 2010 i 2011 r. – Nie ma znaczenia, kiedy dziecko ma urodziny, szczepione będą całe dwa roczniki dzieci – podkreślił minister zdrowia Adam Niedzielski.

Gdzie się zaszczepić na HPV?

Dziecko można zapisać i zaszczepić w przychodni, niekoniecznie w tej, do której jest zapisane do lekarza rodzinnego. Można zapisać dziecko do przychodni poza miejscem jego zamieszkania, która takie szczepienia będzie wykonywać. Ministerstwo opublikowało mapę punktów szczepień na HPV.

Jak się zapisać na szczepienie przeciwko HPV?

Na szczepienie przeciw HPV można się zapisać przez:

  • e-rejestrację,
  • infolinię 989,
  • bezpośrednio w przychodni.

Szczepionki na HPV

W Polsce dostępne są dwie szczepionki na HPV:

  • 2-walentna o nazwie Cervarix (GlaxoSmithKline Biologicals s.a.)
  • 9-walentna o nazwie Gardasil 9 (Merck Sharp & Dohme B.V).

Szczepionki przeciw HPV zawierają wirusopodobne cząstki otrzymane drogą rekombinacji genetycznej.

 

Rodzic będzie mógł wybrać szczepionkę. Obie zawierają patogeny 16 i 18, które zabezpieczają przed rakiem szyjki macicy. Gardasil 9 dodatkowo zawiera jeszcze 7 innych patogenów, które zabezpieczają choroby nowotworowe rozwijające się w obrębie śluzówki, jak np. nowotwory gardła, szyi, odbytu, sromu czy kłykcin. Obie szczepionki podaje się domięśniowo (np. w ramię).

Cervarix – schemat szczepień

Jak podaje Europejska Agencja Leków (EMA), szczepionką Cervarix szczepi się w schemacie:

- dzieci w wieku 9-14 – dwie dawki. Druga dawka podana w okresie od 5 do 13 miesięcy po pierwszej dawce. Jeśli druga dawka byłaby podana wcześniej niż 5 miesięcy od przyjęcia pierwszej dawki, konieczne będzie przyjęcie 3 dawki szczepionki.

Gardasil 9 – schemat szczepień

Według EMA, szczepionką Gardasil 9 szczepi się dzieci w wieku 9-14 lat w schemacie 2-dawkowym lub 3-dawkowym:

  • schemat 2-dawkowy: druga dawka podana w okresie od 5 do 13 miesięcy po pierwszej dawce. Jeśli druga dawka szczepionki zostanie podana wcześniej niż 5 miesięcy po pierwszej dawce, zawsze należy podać trzecią dawkę.
  • schemat 3-dawkowy: drugą dawkę należy podać co najmniej miesiąc po pierwszej dawce, a trzecią dawkę należy podać co najmniej 3 miesiące po drugiej dawce. Wszystkie trzy dawki powinny być podane w ciągu 1 roku.

Pacjent ma prawo do pełnej informacji o szczepionkach

- Rodzic, który przychodzi zapisać dziecko do przychodni na szczepienie przeciw HPV powinien otrzymać pełną informację od lekarza, jakie są szczepionki do wyboru i jakie jest ich działanie. Taka informacja powinna być też ogólnodostępna w placówce, a najlepiej, żeby rodzic otrzymał ją do ręki np. w postaci ulotki, by mógł dokładnie się zapoznać z opisem szczepionek i w razie wątpliwości mógł zapytać o nie lekarza – podkreśla Irena Rej, prezes Izby Gospodarczej Farmacja Polska.

Czytaj także na Prawo.pl: Szczepienia na HPV tylko w poradni POZ, bez udziału szkół>>

Nie wiadomo, w jakich proporcjach przychodnie będą kupowały szczepionki, gdyż nie ma w tym zakresie wytycznych MZ. Dlatego zawsze warto zapytać bezpośrednio lekarza w przychodni, które szczepionki są dostępne i na podstawie informacji podjąć decyzję.

- Szczepienie to jedno z działań profilaktycznych, pamięć szczepionkowa istnieje w organizmie i gdy się coś dzieje, to pozwala mu ona uruchomić własne obrony. Jeśli chorujemy, to dużo lżej i z mniejszymi obciążeniami – przypomina Irena Rej.

Szczepienia przeciw HPV - bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo szczepionek jest monitorowane od 2006 r., kiedy podano je po raz pierwszy. Dowodem na bezpieczeństwo szczepionek przeciw HPV są wyniki badań klinicznych, które były podstawą rejestracji szczepionek w Europejskiej Agencji Leków. Nie potwierdzono w nich niepokojących objawów.

Nie potwierdzono też, żeby szczepienie przeciw HPV było związane przyczynowo z występowaniem chorób autoimmunizacyjnych np. zespołu Guillaina-Barrégo, stwardnienia rozsianego i innych.

Ryzyko reakcji anafilaktycznej to 1,7 przypadków na 1 mln podanych dawek. Badania naukowe nie potwierdziły także często powtarzanego mitu o szczepieniu HPV, a mianowicie, że istnieje związek szczepienia ze zwiększonym ryzykiem zachowań seksualnych. Szczepienie na HPV nie zwiększa liczby ryzykownych zachowań seksualnych.

Przeciwskazaniem do przyjęcia szczepionki, tak jak w przypadku każdej innej szczepionki czy leku, jest nadwrażliwość na substancje zawarte w szczepionce. Dlatego każde szczepienie poprzedzone jest badaniem i wywiadem lekarskim i to lekarz kieruje na szczepienie.

Zobacz wzór dokumentu: Wniosek o przyznanie świadczenia kompensacyjnego z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych >

Podanie szczepionki należy odroczyć u osób, u których występują ostre, ciężkie choroby przebiegające z gorączką. Jednak obecność łagodnej infekcji, takiej jak przeziębienie, nie jest przeciwwskazaniem do szczepienia. Trwałym przeciwwskazaniem do szczepienia przeciw HPV jest wystąpienie w przeszłości ciężkiej reakcji alergicznej (w tym anafilaksji):

  • na jakikolwiek składnik szczepionki,
  • po poprzedniej dawce szczepionki.

     

    Kto może szczepić na HPV?

    Na szczepienie może zakwalifikować lekarz lub felczer. Natomiast zaszczepić mogą: lekarze, felczerzy, pielęgniarki, położne, ratownicy medyczni, higienistki szkolne posiadający niezbędne przeszkolenie w zakresie szczepień ochronnych.

    Informacja o szczepieniu zostanie wpisana do elektronicznej karty szczepień (eKarta Szczepień). Szczepienie na HPV jest dobrowolne.

    Sprawdź w LEX: Czy Karta Szczepień jest jednocześnie zaświadczeniem o szczepieniu? >

    Przed czym chroni szczepionka na HPV?

    Powszechny program szczepień przeciw HPV uruchomiony przez Ministerstwo Zdrowia uzupełnia bezpłatny Program Szczepień Ochronnych dzieci i młodzieży o nowy zakres ochrony przed chorobami wywołanymi przez HPV. HPV to ludzki wirus brodawczaka (Human Papillomavirus), który ma aż ponad 150 typów.

    Typy HPV niskiego ryzyka wywołują, m.in. niezłośliwe brodawki narządów płciowych (kłykciny) i brodawczaki. Natomiast typy o wysokim potencjale onkogennym, są odpowiedzialne za zmiany przedrakowe i raka szyjki macicy oraz inne choroby nowotworowe. Zakażenie HPV odbywa się drogą płciową, najczęściej w początkowym okresie po rozpoczęciu aktywności seksualnej. Dlatego ważne jest zaszczepienia przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej.

    Nic nie zwalnia z cytologii

    Warto pamiętać, że mimo szczepienia trzeba wykonywać regularne badania cytologiczne, szczepionka nie zwalnia z tego obowiązku. Jak podaje MZ, doświadczenia krajów, gdzie od lat stosowane są programy szczepień przeciw HPV wskazują, że odnotowano ponad 90-proc. skuteczność w zapobieganiu przetrwałym zakażeniom HPV, stanom przedrakowym szyjki macicy, pochwy i sromu oraz kłykcinom u kobiet oraz stanom przedrakowym prącia, odbytu i kłykcinom u mężczyzn.

    W ciągu swojego życia 80 proc. aktywnych seksualnie kobiet i mężczyzn było lub będzie zakażonych HPV. Rak szyjki macicy to czwarty na świecie, piąty w Europie i siódmy w Polsce najczęstszy nowotwór kobiet. Jak podaje MZ, każdego roku umiera na niego ponad 340 000 kobiet, a liczba nowych zachorowań oceniana jest na ponad 600 000.

    Zobacz procedurę w LEX: Postępowanie z dokumentacją medyczną dotyczącą szczepień obowiązkowych >

    Ponad 80 proc. wszystkich zachorowań występuje w krajach rozwijających się. W Polsce każdego roku prawie 3000 kobiet dowiaduje się, że ma raka szyjki macicy.

    Eksperci podkreślają, że w krajach, w których jest powszechny program szczepień na HPV, po 10 latach, zachorowalność na raka szyjki macicy spada o 80-90 proc. W Polsce rocznie mamy od 2,5-3 tys. nowych zachorowań i 1,5 tys. zgonów.

    Informacje o szczepionkach na stronie pacjent.gov.pl