- Wnioski z lustracji Sądu Rejonowego w Częstochowie, Sądu Rejonowemu w Olkuszu oraz Sądu Okręgowego w Częstochowie mają charakter całkowicie dowolny – stwierdza Monika Horna-Cieślak, Rzecznik Praw Dziecka.

Jej zdaniem wnioski KRS nie korelowały z opisanym stanem faktycznym. Dlatego nowe wnioski powinny być poddane pod dyskusję całej Rady. Zwłaszcza w tej konkretnej sprawie.

Zupełnie niezrozumiałe jest, dlaczego zespół w ramach wniosków raportu skoncentrował się na potrzebie bliżej nieokreślonych zmian legislacyjnych, podczas gdy tego rodzaju postulaty, co do zasady wykraczają poza zakres wniosków.

Przedmiotem lustracji są czynności sądów, a ich prawidłowość podlega ocenie na gruncie bieżącego stanu prawnego.

Nie powstał wzorzec postępowania

W ocenie rzeczniczki wnioski w ramach protokołu po lustracji powinny wskazać wzorzec normatywny wraz z egzemplifikacją, jak powinno wyglądać postępowanie w sprawach, w których istnieje zagrożenie życia i zdrowia dziecka, a następnie zespół powinien porównać z takim wzorcem czynności faktycznie podjęte w sprawie Kamila M.

Po dostrzeżeniu przez zespół zaniechań wymienionych w raporcie po słowach „Uwagę zespołu zwracają następujące okoliczności” zespół powinien wskazać, jak obowiązujące przepisy i standardy postępowania odnoszą się do postępowania sądu lub kuratorów sądowych w opisanych przez zespół lustracyjny okolicznościach w sprawie Kamila M.

O zupełnym oderwaniu wniosków zespołu lustracyjnego od własnych ustaleń świadczy choćby to, że zespół w ramach wniosków wymienia problemy związane z realizacją pieczy zastępczej na gruncie art. 95 ust. 1 i 2 ustawy o pieczy zastępczej, podczas gdy w ramach ustaleń faktycznych zespół nie wskazał żadnych informacji, o tym aby w lustrowanych postępowaniach takie problemy faktyczne wystąpiły i na czym miałyby polegać.

Wąski zakres lustracji

Dodatkowo rzeczniczka zwraca uwagę, że formalny zakres przeprowadzonej lustracji wyznaczony treścią uchwały nr 291/2023 Krajowej Rady Sądownictwa wydaje się być zbyt wąski w stosunku do przedmiotu oceny.

Przedmiot lustracji nie powinien być ograniczony do oceny działań sądów jedynie z zakresu przepisów ustawy o prawach dziecka oraz działań sądu na wniosek innych organów, ale powinien obejmować również wszelkie inne czynności podejmowane przez sąd z urzędu, do których sąd jest zobowiązany podstawie kodeksu rodzinnego, ustawy o pieczy oraz k.p.c., a także na podstawie ewentualnych innych ustaw szczególnych.

Zasadne jest objęcie zakresem lustracji również czynności nadzorczych prezesów sądów (w tym w kontekście nadzoru nad służbą kuratorską) oraz działanie sekretariatów sądów. Wobec tego rzeczniczka wnosi o przeprowadzenie ponownej – pogłębionej i poszerzonej lustracji oraz o poddanie wniosków po lustracji i ewentualnych ogólnych wniosków dla sądownictwa pod dyskusję całej Rady a także rzetelne przedstawienie wniosków dotyczących działalności sądów w konkretnej sprawie Kamila M.